L I B E R
f . J - r TfkS um i ß , àrn A B 'tbfh»-1
f*"^ ge & Be th ani am, ad montem qui vocatur Olt-
y.jo. v e t i,mißt dito5 difcipulos , dicens : Ite in caßellum
quod contra eß, in quod introeuntesinvenictts pullum
afink alligatum, in quo nemofedit.
I. Pulcre reliäis Judaäs, habiräturns in iffiifc.
tibus gentium , templum Domirms adfcendits
hoc enim templum eft vérum, in quo non in ht-
te ra , ied in fpiritu Dominus adoratur : hoc De i
templum eft , quod fidei feriés , non lapidum B
ftru&ura fundavit. Deferuntur ergo qui ode-
ran t, eliguntur qui amaturi erant.
l. Ét ideo ad montem venit Ofiveti,ut novel-
las oleas in fublimi virtute plantaret, quorum
mater eft illa qua: iurftim eft Hierufalem. In hoc
monte eft ille c«leftis agr icola, ut piantati om-
pfai. ji. nes in domo D e i , poifint viritim dicere : Ego au-
10- tem ßcut oliva fruttifera in domo Domini. Et fortaffè
ipfe mons Chriftus eft. Quis enim alius tales
fructusferret oiivarum,non curvefcentium uber- (
tate baccarum, fed fpiritus plenitudine gentium
fcecundarum ? Ipfe eft per quem adfeendimus,
Se ad quem adfeendimus. Ipfe eft jan u a , ipfe eft
v ia , qui aperitur, Se qui aperit, qui pulfatur ab
ingredientibus, Se ab emeritis adoratur.
3. Ergo in cartello e ra t, Se ligatus erat pullus
cum afina : non poterat (bivi, nifi juffii Domini:
folvit eum manus apoftolica : talis aélus , talis
v i t a , talis gratia. Erto tàlis, ut Se tu polfis liga-
tosfolvere. 1
4. Nunc confideremus qui fuerint il li , qui errore
dete<fto,de paradiib e je& i,a in cartello fune
* religati. Et vides quemadmodum quos mors exua
tth . ai- pUl'erat , vita revocaverit. Et ideo fecundùm
a‘ Mätth«um Sc äfinam & pullum Iegimus - u t quia
in duobus hominibus uterque fuerat fexus ex-
pulfus, in duobus ànimalibus fexus uterque re-
vocetur. Ergo illic in afina matre quafi Evam
figuravit erroris : hic autem in pullo generali-
tatem populi gentilisexpreffitj & id e o in pullo
ièdetur afina:.
y. Et bene : In quo nemo fedita quia nullus an'te-
quam Chriftus nationnm popvrlos vocavit ad
Ecclefiam. Denique iècundùm Marcum fic ha-
Msrc. ü. bes.: Jguem nemo adhuc fedit hominum. Alligatus
autem perfidi« vincufis 'tenebatur, iniquo ad-
b diiftus domino,berrorefamulatus-fed dominatimi
fibi vindicare non poterat, quem reum fecerat
non natura, fed culpa. Et ideo cùm Dominus
dicitur, unus agnofeitur ; nam Se multi d i i , Se
multi domini, fed generaliter : nobis tarnen unus
Deu s, Se unus Dominus. Itaqueerfi non expria.
Edit. omnes, in caftelUtmfint, Amerb. religati .alia : relegati.
MIT. autem nullo p an e e xcep to , ut nos in textu. Et -fime hanc
leelionem allegoria non obfcure exigit } quippe qua peccatores
deliélorum fuorum vineulis alligati.per afinam & pullum-in .caf-
tello rcligatos adumbrentur.
b. Rom. edit. & pauci mS.errori famulatus. M e liu s ia lix , ac
inlT. long« plurimi , errore famulaua ; id eft , per errorem , ubi
fiibintelhgendum eft demoni, ad quem verba proxime fequentia
/efeiuntur. In quibus verbis pro voce reum, ut edit. & piures miT.
liabent, in miT quatuòr Jegitur Dtum, in tribus Dominum , "quod
tiltimum fo r te to vera le^ io eft . 1
c. Eadcm Rom. edit. fola >ttr unitatem nature. Sed univerßta-
N O N U S.
mitur, Dominus definitur non jam p e r adjunc.
tionem perfonte , c ied per univerìitatem na- c
tur«.
6. Marcus autem induxit ligatum ante januam, n.
quia extra Chriftum quicumquéeft, foriseft in 4>
v ia :q u i autem in Chrifto e ft, foris non eft. In
tranfitu, addidit, ubi nullius certa pofleflìo, non
prxfepe , non alimenta, non ftabulum. Mifera
fèrvitus cui vagum jus eftj plùres enim dominos
h a b e t, qui unum non habet. ^ Alieni alligant, d
ut poffideant : irte fò lv it,u t teneat i vehemen-
tiora enim dona novit e ile , quam vincula.
7. N e c illud otiofum quod duo diièipuli diri-
guntur , Petrus ad Cornelium, Paulus ad reli- ah. i0.
quos. E t ideo non perfonas defignavit, fed nu- ^
merum definivit ; tarnen fi quis eft qui perfonas
exigat, poteft jeftimare de Philippo quem Spiri- iM. 8.ai.
tus milft in.Gazam , quando Càndacis regin«
baptizavit eunuchum, 8c ab A zoto in Gefaream
per omnes civitates verbum Domini feminavit.
; N e c illud pnetereundum quod mox remitten-
dosad lerit; quia dirigendi erant qui dominum
Jefum in finibus gentium prxdicarent.
8. Illi ergo diredi cùm folverent pullum,
numquid fuis verbis ufi funt ? Minimè : fed dixe-
runt ficut dixerat illis Jefus j ut agnofeas quod 1 -h-
non fuo fermone, fed D e i verbo -, nec proprio,
fed Chrifti nomine fidem populis infudère gen-
tilibus, atque adverfari« poteftates qn« fibi na-
tionum obfèquia vindieabant, mandato ceffere
divino.
9. Unde & apoftoli propria Chrifto vefti- ^ m-
menta fubfternunt , five e quo fa d i gloriam e
evangelica pr«dicatione pr«ferrent : in fcri-
pturis enim divinis plerumque veftimenta vir-
tutes funt, qua: gentium duritiam in aliquantum
propria quoque virtute mollirent 5 ut inofFenia
v ed ur« felicis obfèquia fedulis affedibus exhi-
berent. Non enim mundi Dominum forenfi fpecie
geftari dorfo afinse deledavit : ièd ut latente
E myfterio penetralia noftr« mentis infterneret,8c
in fecretis animorum interiore conieflu myfticus
v ed o r infideret, quafi quodam corpore divini-
tatis infufus,regens mentis veftigia,lafcivias car-
nis infr«nans ; ut dudu pietatis adfuetum popu-
■li gentilis edomaret affedum. Felices illos, qui
talem internis renibus recepere vedorem ! Felices
piane illos, quorum ora ne multiloquio fol-
verentur, verbi e«leftis habena reftrinxit !
t 10. Q u « eft iftahabena,fratres?Quis medo-
p ceat quemadmodum ora hominum aut reftrin-
g a t , aut folvat ? Monftravit mihi habenam ille
qui dixit'.'V t detur mihi fermo in apertionem oris AH. ?•!■
tem Ambroiius vocac communitatcm illam qua tribus pcriouis
: xqualitcr convenit natura divina- Infra vero ubi vet. edit. cum
j parte mlt foris eß à via : noftra cum reliq u is , foris eft in via ; e x -
11 ceptis uno vel altero in quibus. . . . in vico : Rom . edit. tantum
1 d. E d i t f Roirn A lii alligant. A lix ac mff- omnes commodius ,
Alieni alligant, hoc e f t , non leghimi Domini. Rurfus eadem edit.
I cum vet. in textu & mlT. aliqu o t , jura novit effe : G ill. in marg.
I & m(T. piures potiorcfquc , dona novif effe. Scd utrumque fuuin
I l fcnliim habere-poteft.
e. Itacundli nifi'. & edit. excepta Rom. u b i, quofacligloriam I evangelica fredicationis preferrent : nullo ienfu.
mèi. Sermo ergo habena è f t , fermo ftimulus eftj A ir. Pulcre autem fecundùm Lucam turbas lau- t- ìt-
& ’ideo durum eft cibi adverfus ftimulum calci-
1 trare. Docuit igitur hic nòs a aperire cor, ftimulum
perpeti,jugum ducere. Do ceat Se alius lingua:
retinacula paci : R a r. 1 o r. e n im tacendi
virtuseft , quam loquendi. Do ceat piane ille,
qui velut mutus adveriùs dolum non aperuit Os
fiium, paratus in fla g e lla , & verbera non recu-
iàns, ut eflet pia feffio Deo.
11. Difce à domeftico De i geftare Chriftum j
dan tes Deum ad defeenfum montis occurriffè
Iegimus ; ut operatorem myfterii ipiritalis figni-
ficarent fibi venifle de cælo. Turba igitur agnof.
cit D e um , regem appellar, prophetiam repetir;
Hofanna filio David,hoc eft,* redemtorem domus
D a v id , exipedatum quoque fecundum carnem
David filium venifle declarar : & hoc turba illa
poft exiguum crucifixura momentum. Vere memorabile
divin« operationis infigne 5 ut adveriw.
15 6■ quoniam prius te ille geftabat, cùm paftor erran- B sùm (è teftimonium extorqueatur invicis, cùm
Tfal-37 ■.
tem reduceret ovem : difce fedula mentis tu«
dorfa fubfternere, difce eflè fub Chrifto, ut poi!
fisellèfupra mundum. N o n quicumque facile
vehit Chriftum, fed ille qui poteft dicere : Incur-
vat us & humiliatus fum nimis : rugiebam a gemi tu
cordis mei. Quod fi defideras non moveri, fuper
illa veftimenta iandorum elutum fige veftigium.
C av e enim ne lutulentis pedibus inced as,cave
ne tranfverfis greffibus, perftrata tibi propheti-
Iohitn. l i
i}. b '
Deum negant aiFedibus, quem vocibus confi-
tentur. Unde & Dominicum illud ;
S i hi tacuerintj lapides clamabunt;
16. Neque enim mirum fi laudes Domini contra
naturam fuam iàxa reipondeant,quem feo-
pulis dtiriores prædicant peremtores. Aut for-
tafle quia obmutefcentibus Judæis poft Domini
paffionem, v ivi erant fecundùm Petrum, lapides ]
carum viarum itinera derelinquas } namque u tC clamaturi. Ergo compugnantiBus licet affectitudor
venturis gentibns eflet inceifus, propriis
indumentis ufque ad D e i templum qui pr«ibant
Jefum , femitam munierunt. Ut tu fine ofFenfiö-
ne gradiaris, difcipuli Domini amidu ie proprii
corporis exuentes, inter adverfii turbarum viam
tibi fi.19 ftravere martyrio. Si quis tarnen ita vult
accipere , non renitimuf, quod pullus ifte jam
fupra Jud«orum veftimenta graderetur.
iz. Quid autem fibi velint ramorum fragmina.
bus fuis, turba tamen Deum ad templum fuiim
cum laude deducir.
17. Sed Deus templum fiium non mercatoris
vult eflè diveriòrium, fed domicilium iànditatis;
nec vendibili religionis officio, fed obfequio gratuito
ufum minifterii facerdotalis informar. C on fiderà
igitur quid t ibiad exemplum vivendi D o minica
gefta pneferibant.
: Et ejiciebat omnes vendentes dr ementes tn ¡
quæ utique incedentium greffìis implicare con- D tempio ; & menfits nummulariorum evertit, dr cafuerunt,
dubitarem p ro fed o , nifi me in fuperio.
ribus bonus mundi totius docuiflèt agricola,
quia jam fecuris ad radices arborum polita eft,
qu« fub adventus domini Salutaris infcecunda
fuccidat, & infruduofarum inanem gloriam gentium
iòlo fternat, fidelium pedibus proteren-
dam j ut renovat« mentis ipiritu nationes, velut
novellariun arborum ftirpes de vetuftis poifint
germinare caudicibus.
thedras vendentium columbas. Generafiter iraque
fupra docuit fieculares £ Dei templo abeffe de-
bere contradus: fpecialiter autem nummularios
pepulit. Qiii funtnummularii,nifi qui de pecu-
nia Domini lucrum qu«runt, nec bona mala-
que difeernunt ? Pecunia enim Domini feriptu-
ra divina e f t } nam Sc denarios fervis diftribuit
profedurus, & talenta d iv ifit, & pro fanitate
hominis vulnerati duo «ra ftabulario dereliquit3
13. N e ergo defpicias hunc aiellumj nam ficut E duobus enim Teftamentis vulnera noftra curanin
veftitu ovium funt lupi rapaces , ita.contra
inert homo cordis abfeonditus fub ipecie beftia-
li; quia fub exuviis corporis, quod nobis eft commune
cum belluis, mens De o plena vegetatur.
Quod ad figuram hominum pertinere iandus
Johannes evidentius declaravit, addendo quia
aeceperunt b fibi medullas palmarum ; juftus
enim utpalma floret. Etideo adventante ChriQ
t o , erigebantur jam fupra humeros hominum
tur. Sed tu quafi bonus nummularius eloquia
Dom ini, eloquia cafta, argentum igne exami-
natum re con d e , purgatum Spiritu ieptiformi :
nec adulteram imaginem Regis ( quia & iàtanas
transfigurât fe in Angelum lucis ) impia commu-
ratione fufcipias : nec imminutam Principis tui
figuram arrianæ fraude perfidi« , theiàuro tuo
mifceas : nec pecuniæ fono àures tentes fideliumj
ut religiofàrum audientiam Scripturarum tinni-
Pfal. i
vexillajurtiti« , & infignia triumphorum. Quid p tus «ris excludat, vel religiofis affedibus habèn.
miratur turba quòd operatur myfterium ? Etfi
nefeiat quid maetur? mirarur tamen quia in ilio
pullo fapientia fedet , virtus m a n e t , inh«ret
juftiria.
14. N e defpicias quoque afinam iftam, qu«
quondam Angelum Dei vidit, quem homo vide-
re non potuit. Et vidit, Se detulit, & locuta eft ;
ut agnofeeres pofterioribus temporibus fub ad-
ventu magni Angeli D e i gentiles illos , ante afi-
nos , locucuros.
. Edi
l?-
pah,
.0111.. fo la , aperire ora : qux conjciliira fatis arridet. I
K0111. edic. r.amos palmarum. A lix .,a c nifl. onines, medullas I
’.rum. Quoniodo et inni lociitmn rcpciimiis. A lidio rem §^ueft. |
rnovìTeftam. q u x fì-8 t . inapp. ioni. S Aug. novx edit. j
Auibroiìuui arguii Eraliuus,quafi h ic cum Hilario Pidlav. j
di cupiditas inferatur. N o n ergo omnes exclu-
dantur nummularii 3 funt enim & boni. Deni-
que , Vecuniam meam , in q u it, dediffes nummula- -
rii s, d'ego veniens cum ufuris recepiffem earn. Q uod :
fi nummus eft Scripturarum,& ufura eft Scripturarum.
19. Cathedras autem vendentium columbas
cur everterit, fecundum litteram non intelligo 5
neque enim nundinatores avium.vindicare fibi
poterant honorati alicujus in nundinis (olii di-
! matica illius vocabuli fìgnificatione agit S,. Dodlor , cùm hoc
: unum indicée, à populo faullis ac propheticis acclamatiehibus
¡ adventum redemtoris domus David cfTe declaratum.
I c. Hunc M aeehxi textum qui in omnibus m ff & ant. edit- in-
I venitur , edit* Rom. rejecerat ,u t aliuni ex Luca fubftitueret : fed
I aliorum Evangeliflarum locos , audloxe nou citato , proponete
[ atquc exponcrc non fcmcl in hoc opere contigit Anibrofìo.
udite doceat voce Hofanna, redemtionem domus David j
i. Scd parum arguta eli ca corredilo j 11011 enim de g ram- |
B b b b b i ij