Sandi Ambrofii
{ione temperes crimen ad mi {funi. Audi quemad- A
modum virtus draconis ipiius conteratur. Conte-
rat fmcpf\X ^Deus fatanamfubpedibus veßris. Con-
tere primo cor tuum, in quo erat draconis cubile
; ut non inveniat ubi poilìt habitare : concere
draconis carnes: carnes ejus peccata noftra funt.
Ideo cibi dicic D eus ; Epulantur in eogentes. E t infra
a it; z ?racurrit mori : Carnes autem corporis ejus
fu n t adharentes ei. Sicut enim fe n d i, corpus 8c
membra funt Chrifti ; ita peccatores qui pecca-
tum non deferunt, fed peccato inhierent, cor- B
pus draconis & membra funt. Ideo nos Chrifti
corpus epulamur ; illi autem corpus epulantur
draconis: nos epulamur, qui Chrifto adhierere
contendimus, remiflionem quotidianam & ve~
niam peccacorum ; illi autem qui peccatisquoti-
die p eccata con n ed u n t, continuationem flagi-
tiorum epulantur & criminum.
folere perfedos. Sicut ìgitur ex peccato coñver-
fio ; ita remedium de veneno. Audi hoc remedium
Venenum,peccatum eft;remedium,accufetio fui
criminis : venenum, iniquitas eft ; confeifio, re-
medium prolapfionis. Et ideo vere remedium de
veneno eft, fi dicas iniquitates tuas,ut juftificeris.
10. Contere igitur has carnes,& fuper eas con-
tritionem tui cordis adfperge-. deinde mitte fuper
omniaea Jordanis aquam. Jordanis enim defeen- C
iio 6c adfcenfio eft; quoniam quiin fontem iacrum
defeenderit, & adfeendit ; ut qua: fuperiora iiinc
qiuerac. D efcendit enim in mortem C h r ift i, qui
baptizatur in C h r ifto , & in refurredionem ejus
adfeendit. Si autem jam baptizatus errafti, mitte
aquam lacrymarum, non mendacem, fed verarm,
ut de profundo clames ad dominum Deum
• tuum , &'dicatur de te : Vox audita efiin Rama,fle-
tus & ululatisi multM , Rachel plorans filios fuos, d “
noluit confolari, quia nonfunt. Rachel Ecclefia eft, D
in qua benedicitur plebs D e i : ipfa pro te fleat,
ipfa tua peccata deploret, & fleat plurimum; ut
coniolationem facile non admittat, quemad-
modum qui plurimum dolent. Ideo confolari fe
noluit ; quoniam quiera s, eile defiftk Sed hac
perfeverantia doloris òefletus emereatur ut di-
• cat : Filius meus mortuus erat, d revixit: perierat,
d inventus eß. A u t force confolari ie noluit R achel
in filiisjudarorum ; quia non funt, quosuci-
que ideo genue rat, ut eflent. E t ideo non admi- E
fit coniolationem , occifis parviilis ab Herode ;
quia nec in adventum Jefu crediderunt, menfu-
ram fceleris aclimplentes, ut 8c parvulos interfi-
ce ren t, utinter eos 6c filius Virginis necaretur.
Ergo Ecclefia Domini in Judaris coniolari noluit,
quia non funt : in ChriftianiS autem qui ex na-
tionibus congregati fu n t, epulatur 8c gaudet j
quoniam cceperunt effe, qui non erant.
11. Mififti ergo aquam Jordanis, aquam gratin:
-, hoc primùm bibe : mififti aquam Iacryma- F
rum , aquam peenitentix ; hoc fecundum eft po-
culum, ut primum repares. Bibe aquam de tuis
vafis, bibe aquam de tuis fletibus, ut dicas : Et
potum meum fletu temperabam. Fletus ergo tuus,
• potus eft tuus;6c lacryma: tua:,cibus eft tuus.F»^-
runty in q u it, mihi Iacryma mex pane s. Silacrym;e
panes,habes ex peccatoiniquitatiseibum con-
verfionis jiecundùm illud quod legis in Evange-
• lio : ßhtoniam cui plus dimitti tur, plus diligi t. Unde
iiepe videmus aliquos qui ante negligentes fue-
rant Chriftiani, peccato aliquo commiifo, fieri
diligenriores,6c ex ilio per poenitentiam evadere
-.luftus in principio Jermonis accufator ejlfui.
12. Sed jam piàlmum adoriamur, ut ipfe nos
d o c e a t, quemadmodum agenda pccnitentia fit.
I taq uefic incipit:
I N PSA LM UM X X X V I I . E N A R R A T IC I 13- Ornine ne in ira tua arguas me ; ncque in
\ _ J f io r e tuo corripias me. Q u i pcenitentiam
agir, paratus elle debet ad opprobriaperferenda
injuriafque fubeundas ; nec commoveri, fi quis
ei peccati fui crimen objiciat. Cum enim ipfe acculare
fe debeat, quemadmodum alium non fufe
tinet arguentem ? Quod fi ab homine arguì ti-
mere non d eb e t, quanto magis à domino D e ó
fuo,cui omnes etiam in iis qua: funt occulta,pec-
camus ; cùm pra:fertim condemnatio priefen-
tium , abiblutio futurorttm fit. Q u i autem non
condemnantur in ia c u lo , cum hominibusnon
flagellabuntur. V x mihi i fi de me dicatur -.habet
me ree demßtam. Si bonumfadum hac condemna-
tur fententia, quanto magis crimen gravatur ?
Nam fi mifericordia facili jadacafermone,fr udu
fraudatur zeterno, quanto magis iniquitatis poe-
na acerbi foenòris acceffione diffèrtur ? Ergo qui
poenitentiam a g it, offerre fe debet ad pcenam;Ut
hic puniaturà D om in o ,b non ad fupplicia e te r na
fervetur:nec expedare tempus, fed occur-
rere divina: indignationi.
14. Vide fad a Da vid ejus precibus convenire.
Offenderai Dominum ; quia numerari juflerat
populum. Confeflìone pra:venitDei nuntium,
peccaffe fe v a ld e , & nimis ftulte feciffe comme-
moransmon quali admoneret oblitum, ièdquali
urgeretmorantem;nediutius commotionem dif-
ferret offenfie. Peccavi , in q u it, valde ; quoniam
verbum hoc feci : & nunc, Domine,dele iniquita-
tem fervi tui. Quomodo autem deleantur peccata,
audi dicentem : Solutumeßpeccatum ejus ; quia
\ecepi t de manu Domini duplici a peccata fua. N o n ergo
penitus libi peccatum remitti poftulatjfed moderata
folutione delerijhoc eft,ut in futurum ejus
memoria deleatur. Denique quali interpellan-
tis voce conventus Dominu s , ne vindi&a com-
milfi protelaretur erroris, mifit ad eumc Nathan
prophetam j & ille venit ad regem, & dix itei :
Quidfieri velis,elige:trienniumfamem fuper terram:
aut tribus menfibus fugere te à facie inimicorum inorimi
, & illos perfequentes : aut triduo fieri mortem in
terra. Et nunefeito, & vide quidrefpondeam illi qui
mifit me .Vide docentem Deum quamoderatione
ejus indignatio leriiatur, fi non penitus verbera
recufemusjfed qualitatem levandi, non evitandi
fupplicii poftulemus,. T r ia propofuit, ut quod
moderatius putaret, eligeret. Vide etiam quemadmodum
a. S ic omnes mff. a c vet. edic. Rom. vero , pracurrit mors ei. I I
Nmiirum ex L X X • apud quos Jegas dw j i ¿ i t i - J J
Xa* , au c, nt Ai[uiJä , f xaiau«. ^ j i memoria Japii
b. PI ui es mH', non adfuppUcia futura fervei ur. emendare rcli<
ad poenitentiam provocar ; ut nos of-
feramus injuria: : eligere pcenam mandans, ut in
ipla poena electionis q u id am pra:rogativalèrvec.
Rom. ccJit. h ìc & infra rcpofuit è facris cod. Gad. Vcrrnn
■ ' i z cdic. acque mlT. in v o c e , N atban conicntiant, apparec
. a—1. ì:..... ■ ■ 1 ‘ .
tur 6c reofuo blahdiaturhóc verbo. Etdixit D a -A
'm. xi- vid ad Nathan : Angußia mihi funt in his tribus :
fed magis incidam in manus Domini, quoniam ma*
gna e fi mi feri cordi a illius, quam in hominum manus.
Numquid donari libi poenam popofeit erroris?
Quod fi feciffet, impudentiæ notaretur, quimo-
derationi divina: fuiflet ingratus. N a m p l u r u -
m u m fuffragratur reo verecunda confeifio ; 6£
poenam quam defenfione evitare non poflumus y
pudore levamus. Elegit non quod à flagello effet
immune, fed quod m oderatius judicavit; ut De i B
lenitati magis, qui noffet ignofeere, quam hominum
Te committeret poteftati,qui menfuram uì-
tionis frequenter excedetent. Miferetur itaquey
qui nefeit errare 1 non miferetur, qui erroris eft
particepsc
15. N e c fefellit fanffum David fides fua ; fed
in ipfa quoque offenfiqne gratiam divina: mife^
rationis emeruit. Nam qui propofuerat mortem
triduo exercere in terra, ne unum quidemdierri
paffus eft præterire ; fed ad horam prandii iiben- Q
r tg. 14- ter indulfit ,& ( ut verbo Scriptura: utar ) habuit
pcenitentiam fuper malitiam-. Vide quomodo te
Scriptura hortatur„ut & tu poenitentiam non re-
furias*fedfequarisDeum,quem fequi debes. Be^
ne addidit, fuper malitiam ; quia videtur omnis
dura effe vindi&a. Ideo & dies judicii,dies dicitur
m ala, de qua beatus eft qui per Deum liberaturj
rnl. 40.1. ut feriptum eibin die mala liberabit eum Dominus.
E t dixit, inquit, Angelo Dominus ut ibi parceret.
V id e autem quia quando vult Dominus ignofee- E
re , datgratiam 6cfiduciamdeprecando E tvid it
. Pur. iì. iDavid ferientem Angelum,6c dixit : Ecce ego fum,
ego peccavi, & ego pafior male fe c i, & ifli in hoegrege
quidfecerunt? F i a t manus tua in me dr in domum
patrismei. Si mandaverat Dominus Angelo ut
parceret,quomodo feriebat adhuc Angelus;nifi
quia Dominus eri! vult ignofeere, vult rogari,
a a & ut rogetur, operatur? N e c vidiffet homo Artgelum
ferientem, nifi Dominus ejusoculis Ange-
6. lum revelaffet. Unde & Elifæus dicit : Domine, I
17' aperi nuncoculospueri hujus,ut videat.Et apertifunt
oculipueri ejus , & v idit montem equis repletum ó*
curribus in circuita propheta. N e c te moveat quod.
perfona vilior fervidi,quam prpphetæ vel regis 5
quia vilior 8c equorum & curruum fpecies,quam
fanditas Angelorum.
16. Et fortaffe aliquibus perfundörie legenti-
bus durüm videatur quodDavid ille humihs corde
atque manfuetus, qui parcebat inimicis,mor\-
tem magis populi e le g it, quàm fuam fugam, aut
famem uiper terram.Famempopuli vitavit;quia
gravior morte 6c omnibus fiippliciis h ab e tu f,
quam fequitur etiam peftilentia,quæ cælum contaminât
, mortem acervat. Suam fugam non popofeit,
propter illud; quiapropheta pro populo
deprecari p otera t, ficut fadum eft: populus pro
propheta intervenire non poterat. Scriptum eft
enim : Si populus erraverit,facerdos orabitpro
eo : fi facerdos erraverit, quis rogabit pro eo? Et
tarnen ubi viditoccidi populum,ipfe fe Angelo
a. Edic. omnes in corpore, & ut rogetiir , hortaturi Vcc. autem
in marsine , cumque illis cu n ä i mff: & ut rogetur , operatur.
bl Duo mff. ac vec. edic. in margine i calicem enim ir i bibifti.
Hebr. calicem enim veneni mortiferi, vel uc Gröc. v e r c it , poculum
horribile. Chald. poculum mnlediclionis, bibifti. Et poft non multa
Rom. edic. fola : Hierufalem fupra menfuram bibit, quia & c. Minus
bene ; liquidem videtur AmbrOliUs ad id refpexiffe , qüod locus
S. Ambr. Tom. I.
ferienti obtulit ; ut ipfe potius prö populo feru
retur. Plus eft quod nec ipla perterritus ipecie
mortuorum gladio fe obtulit, quam fi fermonem
propofitæ conditioriis optaffer. In eledione itaw
que ratronem fecutus e i t , in dolore pietatem.
■17. Vide autem Domini gratiam ; quod6cipu
fe à propofita conditione deflexit. Numquid ali-
quod miferationis eft crimen; quia plus minatur,
& minus exigit ? Q u iin remuneratione præmio-
rum fua promiffa cuftodit,in exadione peenarum
præfcriptum remordet. Cùm irafeitur in reum,
differt : cum miferetur, properat; utabfolvat ;
terret, ut corrigat; admonet ; ut emendet ; præ-
venit ut ignofeat. Unde & alibi ait Propheta de
Domino : Calix in manu Domini vini meri plenus Pfal. 7 4 .5
eß mixto..,. verumtamen fa x ejus non eft exinani-
ta. A d terrendum plenus eft calix, ad feriendurti
non eft exinanitus. Plenus erat c a lix , cùm mors
per triduum mandaretunfed o ccurrit mifericor-
dia Dei,tenuit manum A n g e li, priufquam calicem
iftum exinaniret. Ut feias autem quia calix
poena vel gladius e f t , audi dicentem : Accipe cali- Hier, xys
rem vint merihujusde manu mea ,drpotionabis om-
nes ge nt es, ad quas ego mittam te: dr voment, df in-
fanient à facie gladii.Et ad Hierufalem dicitur:#/- Efaia. ;i,
bißi calicem ira de manu Dominii b calicem enim rui- *7- ^
nabibißi, dr exinanißi, nec erat qui te confolaretur.
Hierufalem menfuram b ib it, quæ lupramenfü-
ram peccavit : Ecclefia Chriftianorum calicem
ira: exinanire non novit,fed exinanitum unguen-
) tum 5 propter quam fe Chriftus exinanivit, ut
. ubique fragraret. D e manu Domini hoc munus
accepit : poculum autem mortis ignorât. Duos
-calices lego, unum mortis, alterum vitæ. Mortis
calicem luo Chriftus exinanivit in fanguine ; 6c
novum calicem miniftrav it ,ut dicamus: Calicem pfal. nj.
falutaris accipiam. N o v i calix eftTeftamenci, qui n-
in remiflionem effunditur peccatorum; Effundi-
tu rh ic calixi,’^& fæx ejus non invenitur, quia <t
mundat omne delidunii
18. Diximits quemadmodum in uleifeendo in-
fled at Dominus commotionem fuam : dicamus
quemadmodum in remunerando præveniat no-
ftram precationem,& doceamusexemplo. Audi
illum ex duobus latronem dicentem Domino :
Memento met, Domine; chmveneris inregnum tuum. Luc. 13-4
Refpondit Dominus : Amen dico tibi* hodie mecum
eris in pxradifo. Ille adhuc ro g a b a t, ut meminif-
fet fui, cùm veniffet in regnum fuum; & Dominus
cùm nondum veniffer, ei jam regnum cælef-
F te tribuebat. Quam velöx mifericordia ! T a i -
dius votum precantis, quam remunerantis eft
præmiunii
• 19. Ideo ergo David rhoderationem ten uit,
non remiflionem oravit dicens: Domine ne in ira
tua armas me, neque in furore tuo corripias me. Furor
græce 0O(iià5dicitur,Ôc iræ impetus, Hoc ergo
Latinus voluitexprimere : Neque in ira,nequeiii
ipfo impetu iræ arguas m e , aut corripias. C o r -
reptio autem, eruditio eft, Ipfa græce dicitur mi-
S'fxjtni, de quadicitur : Beatus homo quem tu erudit- Pfal. ?j.
I Efaiæ fie habeatur apud L X X - Ö asWe«» j V A M n e e i , S ràtiu 1 e Oti/UV iC tm tt, & c . Nam xoj/ü genus menlursc eft , quam Syua-
I goga totam exhaufiffe h ic dcclaratur.
| c. Rom. edit. é r fa x ejus non inanitur’■ À liæ cum mff.. . . non
| invenitur. Melius,cùm h îc aperce fignificetur calicem novi T e ftâ -
menci foeculcritum non effe , fed purum ; ut pote qui nullam e*i-
I minis-maculam non eluat.
F f f i)