declinare laboris periculum. Quod si maior est labor, quam ani-
Actor. 19.. marum lucrum , declinandus est labor, quem minimum cotnitatur
2. Cor. xi. augmentum . Vtrumque enim fecit Apostolus, qui et periculis se
vitro dedit, vbi maximum animarum lucrum vidit ; et sapienterse
periculo abstulit,in quo'potiorem laborem, quam lucrum esse
perspexit. Vitro se Paulus apud Ephesum periculis obtulit, quia
quaeri: quia non debet dari occasio a-
gendi iniuste , Haec Me . Vnde Cypria-
nus fugit martyrium , vt constat ex pri-
tno lib. epistol. , et Athanasius, v t patet
e x homilia super Matthaeum cap. io . et
e x apologia de fuga sua , prope medium .
Hinc eleganter Cyprianus ait epist. 85.
Dominus confireri nos magis voluit,
quam profiteri. Verum quid de virgini-
bus illis die emus , quae db castitatis, et
pudicitiae amorem , ne turpiter violaren«
tur , mortem fibi aqua , vel ferro , vel
laqueo consciuerunt ? Quas etiam setneta
ecclesia inter diuas martyres connume•
r a t , v t constat ex D. Ambrosio lib. 3«
de virginibus y ad Marcellinarn sororem.y
de Pelagiae, et filiarum morte, et Eusebio
Caesariense lib. 8. Eccles. his tor. de
virginibus Antiochiae \ et Sophronia , quae
se o ccidit, ne vim a Maxen tio patere-
tu r . Hieronymus super lonam exponens
illud cap. 1. Tollite me, et mittite me
in mare y sic inquit : Non est nostrum *
mortem arripere, sed illatam ab aliis li-
benter accipere ; vnde in persecutionibus
non licet propria perire manu , absque
eo , vbi castitas periclitatur, sed percu-
tienti colla submittere . Augustinus vero
lib 1. de Ciuit. Dei multis capitibus probat
, nulla prorsus causa fa s esse sibi mortem
inferre . Quod si dixeris , id lice r e,
ne virginitatis integritas omittatur, respondee
, corporis sanctitatem, animi san-
ctitate manente, non am it ti. Verum eo*
dem lib. velut de sententiae suae rigore
nonnihil remittens , quaestionem hanc sic
concludit : £ed quaedam * inquiunt, san*
ctae feminac tempore persequutionis, vt
insectatores suae pudicitiae deuitarent ,
in rapturum , atque necaturum se flumen
proiecerunt, eoque modo defunctae sunt:
farümque martyria in ecclesia catholica
veneratione celeberrima frequentantur.
De his nihil temere audeo indicate. V-
trum enim ecclesiae aliquibus fide di-
gnis testificationibus, vt earum memo«
riam sic honoret, diuina persuasit aucto-
ritas, nescio . Et fieri potest, vt ita s it .
Quid si hoc fecerunt non humanitus
deceptae , sed diuinitus iussae, nec er«
rantes , sed obedientes ? sicut de Samsone
aliud nobis fas non est credere . Qnucn
autem Deus iubet, seque iubere sine vl-
lis ambagibus intimât, quis obedientiam
in crimen vocet ? quis obsequium pie-
tatis accuset ? Haec Augustinus : ex cuius
verbis illud aduersus haereticos nostri
temporis obiter notandum , ecclesiam san-
ctos suos diuina persuasione actam ho-
norare . Hie etiam in quaestionem factum
Raziae ( de quo Machabaeorum 2.cap.14. )
solet vo ca r i. Quod D. Augustinus impro-
bat 1 .2 . contra se cun dam epist. Gaudeti-
tii cap. 23. et epist.61. ad Dulcitium , vbi
eum laudari ait y non quia seipsum in-
terfecit, sed quod esset vir strenuus , ci-
uitatisque , ac patriae amator . Nam alio-
qui turpe est , et animi impatientis , sibi
manus inferre, v t docet A r is t .y . Ethi-
corum cap. 10. Vnde labitur Cicero Of*
fic. 1. dum Catonis mortem laudans a ho*
nestum, ac licitum esse a s s en t , virum
for tern , vbi res postulauerit a se violenta,
manu perimere . LOAISA «
lb . Paulus etc. Id liquet ex Actorum
cap. 19. Paulo enim volente egredi ad
populum, non permiserunt discipuli eius «
LOAISA.
lb . Vezzosius non probat rationem
Loaisae, quod , si tollatur negatio ,, sen-
sus non conuenit iis % quae sequuntur,
sed tarnen agonis f i uct um videns etc. In
rota Loaisae mendum erat , sed tarnen
si agonis fruçtum videns a fortasse* inde
S E N T E N T I A R V M. t79
potîus periculo lucrum vidit . Damasci autem ideo periculo stib-
traxit semet.psum , quia nullum periculi ipsius arbitratus est fructum
4- Disce,quomodo ad martyrium se offeratquisque vitro vel
quomodo îuxta sententiam Dei cingatur ab altero, e t ,quo 'non
vult ipse, ducatur, nisi quod et propter gloriam futuram de cer-
tamine îustus gaudet, et propter passionis violentiam refumt subire
, quod dolet. °
: . - * ------ ----- ..vp.uanuuc uiuruyril ae VSU
bellandi, in quo exercitatus quisque in proelio , et per audaciam
certamen aggreditur, et per timorem cunctatione mouetur.
6. Item accipe exemplum martyrii de reparatione huma’ni corporis
ad salutem ;dum quisque et de spe reparationis eaudet, et
de mcisionibus ceu amarissimis poculis moeret.
C A P V T X X IV .
•t • i tsi apostolis virtus data est
nutriendam, ecclesiae tarnen data
ortum.quodin nonnullis editis legitar,
s e i tarnen si agonis fructum vi.iet etc.
In eadem etiam nota correxi de senten•
fine suae rigore pro de sententiae vigore.
Cetermn negari nequit, quod commo.
dior sensus eruitur, si apponatur nega-
tio . Florezius torn. IO, Hisp. sacr. c.io .
apologiatn texit martyrum Cordubensium
in persecutione saracenica , qui se vItro
pro ventatis defensione certamini obtu-
ernnt, quos défendit etiam gloriosissi-
mas ipse Christi martyr S.Eulogius Cor-
dubensis . Aduertit Florezius , verba
rtiomae a Loaisa citata non reperiri
ea quaest. 124. 2. 2 ., qui potius art. 3.
ad ï . ait : ex zelo fid e i, et charitate fra-
terna multoties leguntur sancti martyres
sponte se obtulisse martyrio . A n , et
quandonam licita sit spontanea oblatio ad
martyrium , magna eruditionis copia ex-
Phcat Benedictus XIV. De beatif. Sau-
«tor. lib. 3. cap. 16. AREV.
o. A lii, de incisionibus malorum . AR.
signorum propter fidem gentium
est virtus operum propter ean-
Cap. XXIV. n. 1. E x Gregor. homil.
29- -LOAISA .
lb. Plus erat etc. Id constat e x Lu-
oae 10. Eccededi vobis potestatem cal-
candi serpentes , et scorpiones , et super
omnem virtutem inimici.et nihil vobis
nocebit. Verumtamen in hoc nolite gau-
dere-, quia spiritus vobis subiiciuntur .
Oaudete autem , quod nomina vestrascri-
pta sunt in caelis . Quod docte etiam
probat venerabilis, et sanctus Bedà su-
per Ioann. cap. 1. LOAISA .
Ib. Plus est bene etc. Id eleganter
probat Cyprianus in oratione de vnitate
ecclesiae ex illo Matth. 7. Multi enim
dicent in ilia die : Domine , Domine
nonne' in nomine tuo prophetauimus .
et in nomine tuo daemonia eiecimus ,
et in; tuo nomine virtutes multas feci--
mus ? Et tune dicam illis ; numquam vos
cognoui : recedite a me, qui operamini
îmquitatem . Sic enim legitur apud Cy-
prtanum ; pro qutbus in editione Vulgata
Z 2