paradisum a principio, in quo constitute hominem , quem formauerat. A
principio enim plantatüs paradisus dicitur, dam principatum orbis specialiter
hie locus tenere videtur, in quo primus homo statim post sui con-
ditionem constitütu' fuisse non dubitatur.
J. Etenim omnibus modis conueniebat, vt caput, et principium hu-
mani generis in capite , et principio poneretur orbis , vt inde hominum
propago membrorum suorüm incrementa sumeret, vnde terrarum orbis ,
quem inhabitac, initium acciperet . Cuius paradisi statum quum eadem
Scriptura enumerat frugiferis arboribus consitum , et fonte magno, quo to-
tius terrae facies rigatur, adornatum enarrat , dum appositum ibi homi-
Gen.2.16. nem ita inquiens loquitur : Ex omni ligno paradisi comede. Et mutier ait :
Gen. 3. 2. De fructu ligiiorum , quae sunt in paradiso •vescimur. Et paulo ante pro-
Gen. 2. 6. fertur : Et fons ascendebat de terra irrigans vniuersam superficiem terrae.
4. In quibus rebus historialiter absque vllis aenigmatibus ipsius Scri-
pturae veritatem seruari quid impediret ? quomodo et de omnibus, quae
de principio nascentis totius creaturae visibilis continet corporaliter , etiam
auctoritas eluCet. Factum namque firmamentum , et mare, et terram , et
, luminaria,et stellas 3 aquatilia etiam , atque animalia terrena , et hominem
ipsum, sicut scriptura Geneseos inuestigat historialiter, absque vllis aenigmatibus
credimus.
5‘ An in hoc solummodo, quod paradisi locus frugiferis consitum ar-
b'oribüs , et magno fonte illustratum commémorât , nisi in aenigmate non
recipiemusl Sed hoc vtroque modo potest intelligi , id est, et/ secundum
rerum gestarum historicam narrationem , et secundum tropologiam , id est,
iuxta moralem explanationem .
Tribus modis 6. Scriptura etenim sacra ratione tripertita intelligitur, cuius primus
intelligenda intelligendi modus est, quum tantummodo secundum literam sine vlla fi-
Sh[ot «r^o* gurali intentione coguoscitur, vt sanctus Hieronymus ait : Actus aposto-
q.ii.àmèfin, r*w ntl^am qui dem mihi videntur sonare historiam , Secundus modus est,
Et in Ezeck Quum secundum figuraient intelligentiam absque aliquo rerum respectu
î. 5. c. i«. inuestigatur ; vt prima, et extrema pars Ezechielis , et Cantica Cantico-
rum , et euangelii quarumdam parabolarum expositio, quae aliud loquun-
tur,et aliud agunt .
7. Tertius modus est,qimm salua historica rerum narratione, imysti-
ca ratione intelligitur î sicut area Noe, et tabernaculum , et templum historialiter
facta sunt, et intellêctualiter ecclesiae mysteria per haec désignante
» Sic nimirum et paradisi locus prioris Adae , qui forma futuri
Sis plenus hominibus suae creationis me-
ritum seruaturus disposiuts eral - in quo
constituerat hominem - paradisus quum
dicitur , principatum orbis .
3» Ms. quem inhabitant, initium caper
£ t . C uius.-* , enarrat, dum dicitur,
E x omni ligno .
4. Cod. ms. hominem ipsum hi] ioria-
iiter credsmus , omissis aliis. .
5. Fructiferis: ms.ftugiferis . Et mox,
nisi aenigmatice non . . . intelligi, id e st,
secundum . . . narrationem , et iuxta moralem
explanationem .
6. Videntur : ita ms. Editio tsidetur.
Infra ms» omittit et euangelii. . . aliud
agunt .
7. Historica '■ ita ms. Impressus hi-
sioricarum . Pro ratione ms. narratio •
extiterat, et ecclesiae futurae, quae est terra sequentis Adae, mysteria
praefigurabat.
8. Dum vero ibi homo immortaliter, et beate viueret, numquid et totius
orbis subiectio sibi non subiaceret ? Quid enim ilium ab ingressu orbis
intercluderet , qui in creaturis nocere sibi aliquid non timeret, dum
ignis non vreret, non aqua mergeret, non bestiarum fortitudo mactaret,
non spinarunr, vel cuiuscumque rei aculei vulnerarent,non absentia aeris
suffocaret, non omnia , quae nocent mortalibus , impedirent?
9. Corpus enim immortale, et inuulnerabile, et illaedibile nihil, quod
mortem , et vulnqs , et laesuram inferret in omnibus creaturis, quoadus-
que Creatorem offenderet , per inobedientiam inuenerit . Paradisi ergo
habitatorem lustrare omnia, quae sibi fuerant subiecta , quid prohibuit!
Quum et hoc facere Dominus eum non solum non interdixit, sed imperauit,
dicens : Crescite, et multiplicamini, et replete terram , et subi'tcite Gen. 1,
earn; et dominamini ptscibus marls, et volatiltbus caeli .
10. Sicut enim angelis in his, quae sibi subiecta sunt, a sede caeli dis-
currere liberum est, et tamen in caelo habent sedes , quid et homines in
paradiso constitutos discurrere per omnem creaturain sibi subiectam sine
suo labore impediret l Quemadmodum namque a dolore , et senectute ,
et morte immunia corpora possidebant, ita et omni labore, et pigredine
carentia habebant.
11. At vero quum paradisi colonus in loco suae terrenae felicitatis
peccatum commisisset, in maledictae terrae habitationem detrusus , pro-
tinus ilia omnia , quae prfus possedit, partim amisit, partial cum labore
conseruauit. Et illo excluso a sede beatitudinis, possibilitas iterum redeun-
di interclusa est, et ita factum est, vt quemadmodum angelus apostata
cum suis de summa sui paradisi serenitate deiectus , caiiginosum huius aeris
locum sortitus est, sic et homo de sui paradisi terrena beatitudine in
maledictae huius terrae habitationem detrusus est .
12. Sic etenim scribitur : Et eiecit ilium Dominus Deus de'paradiso, Gen.3.
et proiecit in terram, de qua sumptus est. Et constituit ante paradisum
Cherubim, habentem flammeum gladium , atque •versatilem , ad custodiendam
viam ligni 'vitae. In quo demonstratur, quod quamuis ligni vitae
viam Cherubim dicitur custodire , ne tamen homines regredi possent, to-
tum etiam paradisum iubentur defendere, dum flammeum gladium non
ante lignum solummodo vitae, sed ante totum paradisum Scriptura
indicat esse positum .
13. Non satis autem elucet, de qua arbore specialiter Adam come-
derit , sed clarum est, quod statim post peccatum nuditaterh suam fici
8. Ms. in creaturis aliquid sibi quod 12. Ms. de paradiso voluptatis, et
noceret, non timeret. proiecit - Cherubim flammeum habeas gladium
- Cherubim dicantur custodire .
13. Cod. ms. nuditatem fici arbore
texit -paulo ante, quam mortem susei-
peret, maledixit - terram infecerat, prius-.
quam.
23
9. In te rd ix it. Sic editio Baluziana ,
quum in priori esset in d ix it .
10. Cod.ms. creaturam , quum libuis.
se t, sine suo labore - pigredine, et fasti-
ditate carentia.