3e4 l i b e r p r i m v s
primordia repetentes ,<* quibus exorta fuerint {vt praediximus) au-
ctoribus , referamus.
C A Ij V T I,
De. ecclesia, et vocabulo christianorum.
i . l ? r im u m a sancto Petro ecclesia in Antiochia est fundata,
ibi-que primum nomen christianorum per eius est praedicationem
Cap. I. n. i. In codice Vat. Palat.48^.
est quidam breuis dialogus De ecclesia
Isidorï nomine, quem hie sisto . De ecclesia.
Isidorus * „ Interrogatio . Ecclesia
, cuius lingua est, et quid interpre-
tatur ? Responsio . Graecüm e s t, et interpretator
conuocatio , eo quod omnes
ad &e vocet . Interr. Cur dicitur Catho-
lica ? Resp. graeco nomine vocatur , et
vniuersalis imerpretatur : et dicta vni-
uersalis, quia per vniuersum orbem di-
latata diffunditur : quod etiam Apostolus
approbat ad Romanos dieehs : Gratias
ago Deo meo semper pro vobis , quia f i-
des zestra praedicaturin vniuersum mun-
duin . Interr. Quum vna sit ecclesia ,
cur a Ioanne v u . scribuntur? Resp. ideo
quia quum sit vna catholica, septifbrmi
plena spïritu Signatur. Sicut et de Domino
noiiimus dixisse Salomonem : Sa-
pientia aedificauit sibi domum , excidit co-
lumnas septem:quae tarnen septemvna esse
non ambigitur: dicente Apostolo: Ecclesia
De i v iu i , quae est columna , et firmamen-
tum v eritatis. Hinc et vniuersitas ab vno
cognominata e s t, propter quod in vni-
tatem colligitur . Vnde et Dominus in ,
Euangelio : Qui mecum non colligit , di-
spergit . Interr. Vbi inchoauit ecclesia ?
Responsio : in loco, vbi venït Spiritus Sanctus
de caelo , et impleuit Apostolos, vno
loco sedentes, et alios . Interr. Quot
modis , et no minibus appellator ecclesia ?
Resp. duobas . Interr. In quibus ? Resp.
Sion , et lerusalern . Interr. Cur Sion , et
cur Jerusalem? Resp. Sion pro peregri-
natione praesenti ecclesia dicitur, Co quod
ab huius peregrinationis longitudine posita
promissione rerum caelestium spe-
culetur , et iccirco Sion , id est, specula
te , nomen accepit | lerusalern vocatur
pro futura pace . Nam lerusalern vi-
sio pacis interpretatur . Ibi enim absor-
ta omni aduersitatc, pacem, quae est
Christos, praesenti possidebit obtutu .
Interr. Cur did tor Synagoga , et in qua
lingua dicitur? Resp. Synagoga graece,
latine congregatio dicitur . Interr. Quid
interest inter ecclesiam, et synagogam %
Resp. Synagogae nomen iudaeorum po-
pulus tenUit: ipsorum enim proprie^ syn-
agoga dici solet, quamuis ecclesia dicta
s it: nostri vero apostoli nunquam
synagogam dixerunt, sed semper ecclesiam
siue discernendi causa, siue quod
inter congregationem , vnde synagoga ,
et conuocationem , vnde ecclesia nomen
accepit, distat aliquid , quod scilicet con-
gregari et pecora solent: quorum et gre-
ges proprie dicimus , conuocari autem
magis est vtentium ratione , sicut homines
. Interr. Cur dicitur monasterium ?
Resp. Monasterium apud graecos dicitur
monas, id est, vnum , sterium static, id
est, solitarii habitatio . Interr. Cur dicitur
coenobium ? Resp. compositum nomen
est ex graeco, et latino : coenon enim
graece commune dicitur : habitaculum
est plurimorum . Interr. Cur dicitur tern-
plum ? Resp. Templum dictum , quasi
tectum amplum , et templum dictum a
contemplatione. Interr. Quot sunt partes
templi ? Resp. quatuor, id e s t, an-
tica, postica ad occasum , sinistra ad se-
pterhptrionem, dextra ad meridiem • !®*
de Pt quando templum constraebant, o-
D E O T J I C I I S .
exortum, sicut Actus apostolorum testantur . Vocantur autem chri-cap.si. 26-
stiani deriuato vocabulo ex nomine Christi.
2. Nam sicut ex Iudae nomine vocabulum traxerunt iudaei,
a quo in ilia gente regiae stirpis dignitas claruit, ita a Christo
christianae genti nomen inhaesit. Cuius et in gentibus, et in iu-
daeis praerogatiua est dignitas potestatis . Ecclesia autem vocatur
proprie , propter quod omnes ad se vocet, et in vnum congreget.
F 3. Catholica autem ideo dicitur, quia per vniuersum mun-
dutn est constituta: vel quoniam catholica, hoc est, generalis in
ea doctrina est, ad instructionem hominum de visibilibus, atque
inuisibilibus, caelestium , ac terrestium : vel propter quod omne ho-
minum genus trahit adse ad pietatis subiectionem , tam principum,
quam etiam qui principantur, oratorum, et idiotarum : vel propter
quod generaliter curat omnium peccata,quae per corpus ,-et ani-
mam perficiuntur.
rlentem spectabant aequinoctlalem , ita
vt lineae ab ortu ad occidentem missae
fuerint partes caeli dextra sinistra aequa-
lis ( fo r te , parte caeli dextra, ac sinistra
aequales ) , vt qui consuleret, ac depre-
caretur, rectum aspiceret orientem . Interr.
Cur dicitur basilica ? Resp. basili-
cae prius regum habitacula vocabantur :
inde nomen habet. ,, De hoc opuscu-
lo , seu fragmento egi in Isidorianis c.85.
nura. 7. AREVALVS.
2. Cuius et in gentibus , et in iu-
daeis praerogatiua est dignitas potesta-
tts. Ita vterque ms. quod ferri posse v ideo
. Sic enim apud Ciceronem, praerogatiua
centuria, et praerogatiuum omen
comitiorum , et apud Cyprianum lib, 5.
ep. 13. praerogatiua communicatio legi-
tur . Sed vereory ne v o x dignitas inter-
pretatio fuerit praerogatiuae, alienaque
s it . AmbrDs. lib. de Noe 9 et a r c .c . i 4.
Haec praerogatiua potestatis in ceteris
animantibus videtur hominibus attribu-
ta , et in superioribus partibus . E t in
lib. de Incarn. Dominicae sacram. c. 19.
Vident igitur in verbis praerogatiuam
quamdam potestatis esse • Nisi quis prae-
fogatiuam dignitatU.j et potestatis m alit,
quod est aliquanto plenlus . Neque solis
sacerdotibus praerogatiua est dignitatis,
ait auctor libri de carnalibus operibus
Christi apud Cyprianum . GRIAL .
lb . Ecclesia autem , etc. Omnia vsque
ad finem capitis sunt verba Cyrilli ieroso-
lymitani catecb.es. 18. e x veteri inter-
pretatione. GRIAL.
3. Ex Hittorpii notis vnum ms. v e l
quoniam e t c ., vt in nostra editione , quod
optimum quoque iudicat Hittorpius .
Alia , vt Hittorpius edidit, v e l catholica ,
quoniam in ea doctrina e s t . Mox non-
nulli editi : ad institutioncm omnium de
visibilibus rebus. . . . v e l propter hominum
omne genus ad pietatis subiectionem
tam principum, quam etiam principatui
subiectorum , et idiotarum . Alii , V el
propter omnium hominum genus ad p ie tatis
subiectionem tam principum , quam
qui non principantur, oratorum , et idiotarum
. Hittorpius ita coniiciebat 9 Vel
propter quod hominum omne genus ad
pietatis subiectionem tam principum9 quam
principatui subiectorum exhortatur 9 o-
misso idiotarum . Deinde fortasse distin-
guendum e r k , v e l propterea generaliter 9
quod curat omnium peccata etc. AREY*
a n