ç . N i l a liu d a g i t am o r m u n d a n a e s c ie n t ia e 3 n isi e x to lle r e la u -
d ib u s h om 'in em . N am q u a n t o m a io r a fu c n n t lit e r a tu r a e s t u d i a ,
t a n to a n im u s a r r o g a n t ia e fa s tu in fla tu s m a io r e in tum e s c it ia c t an -
Ps. 70. i j . t i a . V n d e e t b e n e p s a lm u s a it : Quia non cognoui literaturam, / » -
troibo in potentias D om in i.
10. Simplicioribus literis non est praeponendus fucus gram-
maticae artis. Meliores sunt enim communes literae, quia simpli-
cioresj et ad solam humilitatem legentium pertinentes : illae vero
nequiores , quia ingerunt hominibus perniciosam mentis elationem.
11. Meliores esse grammaticos, quam haereticos . Haeretici
enim haustum lethiferi sued hominibus persuadendo propinant :
9. Alludit ad Mud Pauli : Scientia
inflat, charitas aedificat. LOAISA .
lb. Psalm. 70. vbi Basilius probat
Symmachi versionem » Qiioniam adnume-
räre nequeo, ingrediar in potentias Domini
: quoniam politius crat illud : Os
meum annunciabit iustitiam tuara . Haec
autem promissio , quia maior est viribus
humanis, subiecit: quoniam connumera-
re nequeo : tales enim Scripturas non
est natura mea assequüta . Attamen ingrediar
in potentias Domini, vt huma-
nae naturae' imbecillitatem possibilem
reddam . Idem Theodoretus . Augustinus,
quod alii codd. habent negotiationem,
et de literatura haereticorum, et nego-
tiatione exponit: Sunt 9 inquit, qui de
omnibus literis tam sacris > quam profa-
nis interpretentur, vt est illud lsai.29.
Nescio literas, quasi dicat9non.satis intelli-
go scripturas sacras , neque mysteria, quae
in eorum sensu abdita latent incognita :
literaturam vocat legem Moysis in cortice
9 et liter a : cognoscere interpretatur
approbare . Quasi dicat 9non approbaui
liter am occidentem , intraui in potentias 9
viuifcante Spiritus filii Dei 9 recolendas ,
atque annumerandas , satis mihi erit me-
d ita r i, et dicere a liis , Deum omnia posse
; et tota ratio facti mihi erit potentia
facientis . LOAISA .
1 1. Grammaticos hie vocat Aristar-
chos illös , qui sibi de omni doctrina indicium
vendicabant, cehsores doctrinae ,
et stili $ quorum et inanem tumorem reprehendit
August. lib. de catechixand.
rudibus cap. y. Sedulo monendi sunt
scholastic!, vt humilitate induti Christiana
, discant non contemnere , quos co-
gnouerint morum vitia> quam verborum,
amplius deuitare . Et habetur D. 38. Vnde
de sensu 9 et intelligentia diuinarum
literarum 9 non de grammatica certandum
docet lib. 2. doctrinae christ. c. 13. Rur-
sus vtile esse grammaticorum troposprae-
noscere ad iutelligentiam literalis Seri-
pturae sensus docet lib. 3. cap. 29. Et
d. 37. fuse sub nomine Hieronymi in 1.
caput epist. ad Titum . Siquis , in quit 9
artem nouerit grammaticam 9 vel diale-
cticam 5 vt recte loquendi rationem ha-
beat s et inter falsa , et vera diiudicet,
non improbaraus; geometria* et arithme-
tica, et musica habent in sua scientia ve-
ritatem : sed non est scientia ilia scientia
pietatis . Scientia pietatis est nosse
legem , intelligere prophetas * euangelio
credere > apostolos non ignorare : grammaticorum
autem doctrina etiam potest
proficere ad vitam , d.um fuerit in meliores
vsus assumpta . Clemens Alexandr.
strom. 1 . e x sententia Eupolemi tradit,
Moysem primum fuisse sapientem 9et grammaticam
primo tradidisse iudaeis 9 et phoe-
nices a iudaeis cepisse . Idem Basilius ho-
milia wpos tüV Was . LOAISA .
Ib. Hoc loco Isidorus moderatus s
‘ prüdensque, vt ait Vezzosius, mollit quo-
dammodo 9 quae ante dixerat, et indica
t, quo fine libri profani vtiliter, et
S E N T E N T I A R VM. i 90
g r am m a t ic o rum a u t em d o c t r in a p o t e s t e tiam p r o f ic e r e a d v it am >
d um fu e r it in m e l io r e s v s u s a s sum p t a .
C A P V T XIV.
De_ collation! ;
i - u um s it v t ilis a d in s t r u e n d um le c t io , a d h ib it a a u tem c o l -
Ia tio n e m a io r em in t e ll ig e n t iam p r a e b e t . M e liu s e s t e n im c o n fe r r e ,
q u am l e g e r e .
2 . C o l l a t io a u tem d o c ib ilit a t em f e c i t . N am p r o p o s i t i s in t e r -
r o g a t io n ib u s c u n c t a t io r e rum e x c lu d i t u r , e t s a e p e o b i e c t io n ib u s
la te n s v e r ita s a p p r o b a t u r . Q u o d e n im o b s c u r u m , a u t d u b iu m e s t ,.
c o n f e r e n d o c ito p e r s p ic itu r .
3 . M u ltum p r o s u n t in c o lla t io n e f i g u r a e . R e s e n im , q u a e m in
u s p e r s e a d u e r t u n t u r , p e r c om p a r a t io n em r e rum fa c ile c a p iu n -
tu r , N am s a e p e s u b s p e c ie a lia s p ir itu a le s c a u s a s s c r ip tu r a e d iu i-
n ae in s in u a n t , e t n isi p e r a liq u am e u id e n t em o s t e n s i o n em , v ix a p p
a r e n t o c c u l t a le g i s m y s t e r i a .
4 . S i c u t in s t ru e r e s o le t c o lla t io , i t a c o n t e n t io d e s t r u i t . Haec 2.
enim , r e l ic t o s en su v e r ita t is , lite s g e n e r a t , e t p u g n a n d o v e r b is e t iam et
in D e um b l a s p h em a t . In d e e t h a e r e s e s , e t S c h ism a t a , q u ib u s s u b -
u e r t itu r fid e s , v e r ita s c o r r u m p i tu r , s c in d i tu r c h a r i t a s .
5 . C o n t e n t io s o r u m S tu d ium n o n p r o v e r i t a t e , s e d p r o a p p e -
titu l a u d i s , c e r t a t : t a n t a q u e e s t in h is p e r u e r s i t a s , v t v e r ita t i c e d e -
r e n e s c i a n t , ip s am q u e r e c t am d o c t r in am e u a c u a r e c o n t e n d a n t .
sine culpa legi possint . Isidorus ipse j . August, tradit dispulandi normam
mentem suam aperit in Exodum cap.id. lib. de vtilitale credendi ad Honoratum,
In «uro , et argento, ac veste ae-
gyptiorum significatae sunt quaedam doctrinae
, quae ex ipsa consuetudine gentium
non inutili studio discuntur . Facile
esset hoc argumentum amplificare .
AREVALVS .
Cap. XIV. n. 1. Auguttin. lib. 2. so-
liloquiorum , non alia ratione melius ve-
ritatem quaeri posse ajfirmat, quam in-
terrogando, et respondendo . i t lib. i.
Academ. quaest. d isp ut.i. cap. 3. Veritatis
sola inquisitio perfectam sapientiae
mimus est. LOAISA .
Separatis, inquit, nugis locorum com,
munium s res cum re , Causa Cum causa
, ratio cum ratione Confligat. LOAIS.
4. Sic Paulus 2. ad Timoth. 1 . Stultas
autem , et sine disciplina quaestiones de-
uita , sciens, quia générant lites. Et ad
Titum fere idem cap. 3. Stultas autem
quaestiones, et genealogias , et conten-
tiones , et pugnas legis deuita ; sunt enim
inutiles, et vanae : vbi quaestiones mul-
tas ineruditas appellat, Ambrosio aucto-
r e , quae ex eontentione fiun t, et sine vl-
lo.fructu disciplinae christianae . LOAIS..
P p 2
El H