Matth. i£.
Fß, 17 . 8.
ao8 L I B E R S E C V N D V S
suae in huius vitae Ionginquitate , desiderium supettiae patriae,
quatenus ad catn quantocius valeat peruenire .
5. Quisque peccatorum memoria compungitur ad Iamenta,
tunc Dei se sciat visitari praesentia, quando id , quod se admisis-
se recolit, interius erubescit, suoque iudicio poenitendo iam pu-
75. n it . Nam tune Petrus fleuit , quando in eum Christus respexit.
Vnde et psalmus: Respexit > inquit, et commota. est ,et contremuit
terra.
6. Gressus Dei sunt in cor hominis interior vis,qua bona de-
sideria surgunt, vt calcentur mala . Quando ergo ista in corde
hominis fiunt, sciendum e s t, tune esse Deum per gratiam cordi
humano praesentem: vnde se tunc magis homo acuere ad com-
punctionem debet, quando sentit et Deum interius operantem.
7. Quomodo mens hominis iusti ex vera compunctione rapia-
tu r ,e t qualiter infirmata reuertatur degustatae lucis magnitudine,
ilium nosse posse , qui iam aliquid exinde gustauit.
8. Sunt, qui non ex vera cordis compunctione sui accusatores
fiunt, sed tantum ad hoc esse se peccatores assignant,vt ex ficta
humilitate confessionis locum inueniant sanctitatis.
C A P V T X I I I .
, . R
De cenfessione peccatorum, et poenitentia .
r ■ iv eo vnusqutsque tustus esse incipit,ex quo sui accusator
extiterit. Multi autem e contra semetipsos peccatores fatentur,
et tamen semetipsos a peccato non subtrahunt.
2. Magna iam iustitiae pars est, seipsum nosse hominem, quod
prauus
5. E x duobus p s al m il, psalm. 103.
Qui respicit terram , et facit eam treme-
r e , et psalm. 17. Commota e s t , et contremuit
terra, et psalm. 76. Illuxerunt
coruscationes tuae orbi terrae . Commota
est, et contremuit terrât In psalteria
Isidoriano in. hcc loco psalm. 76.
sic est : Illuxerunt fulgura tua orbi terrae
, vidit, et commota est terra. LOAIS.
1b. Quisque peccatorum • al. puisque
dum peccatorum . Sed quisque accipietiam
solet pro quisquis . AREV.
8. Gregor, lib. Moral. 22. cap. 10. et
lib. 24. cap. 6. LOAISA .
Cap. XIII. n. B Greg. 22. Moral, c.io.
et lib. 24. Moral, cap. 6. circa finem ■
LOAISA .
2. Gothus,et alii mss. habent seipsum
nosse homo . Obiter obseruandum est ad
intelligentiam diuinae Scripturae, et huius
S E N T E N T I A R V M . -i o 9
prauus e s t i v t e x e o d iu in a e v ir tu t i s u b d a t u r h u m i l i u s , e x q u o
su am in firm ita tem a g n o s c i t .
3 . B e n e s e iu d i c a t iu s tu s in h a c v i t a , n e iu d ic e tu r a Deo
d am n a t io n e p e r p é t u a . T u n c a u t em iu d ic ium d e s e q u i s q u e s u -
m i t , q u a n d o p e r d ig n am p o e n it e n t iam s u a p r a u a f a c t a c o n d e m n a t .
• 4 . A m a r i t u d o p o e n it e n t ia e f a c it ' a n im u m , e t s u a f a c t a su b t iliu s
d i s c u t e r e , e t d o n a D e i , q u a e c o n t e m p s i t , f le n d o c o m m em o r a r e .
N ih il a u t em p e i u s , q u am c u lp am a g n o s c e r e , n e c d e f l e r e .
5 . D u p l i c em h a b e r e d e b e t fie tum in p o e n i t e n t i a om n is p e c c a -
t o r t s i u e q u i a p e r n e g lig e n t i am b o n u m n o n f e c i t , s e u q u i a m a lum
p e r a u d a c iam p e r p e t r a u i t . Q u o d e n im o p o r t u i t , n o n g e s s i f , e t
g e s s i t , q u o d a g e r e n o n o p o r t u i t .
6 . I lle p o e n it e n t iam d ig n e a g i t , q u i r e a tum s u u m s a t is f a c t io n e
lé g it im a p la n g it : c o n d em n a n d o s c i l i c e t , a c d e f le n d o , q u a e n e s s i t ,
t a n to in d e p lo r a n d o p r o f u s iu s , q u a n t o e x t it it in p e c c a n d o p r o cH u iu s .
7 . I lle p o e n it e n t iam d ig n e a g i t , q u i s ic p r a e t e r it a m a la d e p lo -
toffa , quod < vox homo in diuinis Uteris
mult is' sumiHir mo dis \ ali quando pro na-
tura, aliquando pro culpa » aliquando pro
frugifitate . Pro natura humana , Genes.i.
Faciamus hominem ad imagïnem , et simi-
litudinem riostram : pro culpa psalm.Si.
Vos autem sicut homines moriemini ,
hoc est s sicut inoBedientes peccatores , et
i* ad Corinth. 3. Quum sit inter vos
zelus 5 et .contentio , no,nne carnales estis*
c.t secundum hominem ambulatis ? Pro
fragililate lerem. 17. Maledictus homo ,
qui spem suam ponit.in homine9 ac si
aperte dicat9 in infirmitate, et fia g ili fun-
damento innititur, et Isai. 31. Aegyptus
homo * et non Deus • Homo etiam vo-
catur, qui humana sapit 9 v t qdnotauit
Gregorius lib. 24. Moral, cap. 6. et ad-
ducit illud 1. ad C o r in th .ca p .^ . Non-
ne homines estis ? zocatur e,t qui carnis
illecebris , et concupiscentiae ardore vin-
citur , Ezech. 24. Vos autem grex. pa-
scuae meae homines estis : et Isai. 2.
Incuruauit se homo > et humiliatus ‘est
v i r . Inde homines carnales iumenta vo»
cantur. %: e t..qffèç.tus btstiarum illis. ' tri-
buuntur .. lo e l, :cap. 1. Computrue-runt iu-
01 W& in sçe.rçorç. sup • Et . il lud lerem%
fom.Fl, '
Vmisquisqge ad vxorem proxini! su! hin-
niebat: e tE z e ch .iq . Vt carnes asinorum
carnes eorum, et lluxus equorum fluxus
eorum . Vt Dauidicum illud exprimatur
psalm. 48, Homo quum in honors esset
, non intellexit, comparatus est iu-
mentis insipientibus, et similis factus est
illisi. LOAISA.
Ib. In omnibus excusis erat quod paruus
e s t , verum consentientibus omnibus codd,.
mss. posui quod prauus e s t. LOAISA .
Ib. Quod prauus e s t . Sensus erit,
inquit Vezzoslus , magnam esse iustitiae
partem , hominem cognoscere, se ad malum
inclinatum esse . Caietanus edidit,
nosse . Homo quid nisi cinis est ? v t ex
eo . AREV.
d- E x illo Pauli'. Quod si nosmet-
ipsos diiudicaremus, nos vtique iudicare-
mur, dum ipdicamur autem, a Domino
corripimur, vt non cum hoc mundo
damnemur . LOAISA .
4. E x Gregor. Iib.8. Moral, cap. i r .
LOAISA. ,
7. E st apud Magistr. sent. lib. 4. d.
14. et Smaragd, cap. 4. in Reg. S. Benedict!
. Et in Decreto Gratiani dist. 3.
cap. 9. sie habetur: Ille poenitentiam di