sum tenebrosa-dimidiatur : interpositis-vero spatiis ledo deprehenditnr,’
qui nec plenilunium, nec nascentis lunae initia vnquam adiré cernitur,
et per hanc vicissitudinem efficitur , vt per omnem communem annum
xxrm. malinae, et totidem ledones numerentur ; in embolismo autem vi-
ginti sex-malinae, et eiusdem nutneri,ledones inueniuntur , quia per omnia
cum lunae cursu inseparabiliter marinus comitatur .
7. Quatuor vero ex bis, hoc est, temporum, quatuor mediae, duae
scilicet aequinoctiales malinae , et aliae duae, quum aut dies , aut nox in-
crementi, et decrementi sui finem faciunt, solito validiores , sicut oculis
probare licet j ad inundationem altiores fieri videntur, et maiora lito-
rum spatia retegere cernuntur . Et quoniam impossibile est, vt non alt-
qua licet nobis incognita spatia deserat, quando per nostrarum terrarum
solum exundat, sicut eadem loca a nobis recedens implet, vt nostra assisa
ibi sit recessa, et nostra recessa ibi sit assisa , dimidium maris mini-
sterium ignorare fateri compellimur.
8. Sed in hoc, et multis similibus nihil nostrae scientiae conceditur,’
nisi Creatoris potentiam , atque immensitatem clamare , qui omnia in numéro,
pandere, et mensura disposait. Et interim cum insigni Gentium ma-
gistro dicere : Ex parte cognoscimus , et ex pane prophetamus . Quum au-
tern venerit, quod perfectum est, tunc cognoscam , sicut et cognitus sum.
9 Ex hoc autem lymphatico elemento piscium , et auium , hoc est,
omnium aquatilinm , et volatilium diuersa genera facta fuisse Geneseos scri-
ptura pronunciat. Sed piscium, id est, omnium, quae in aqui3 viuunt,
animantium cun, esse genera philosophi, qui de rerum naturis ratioci-
nantur , enumerant : quern numerum apostolica sagena velut ex omni généré
piscium congregans contraxerat .
10. Aues vero vtrum et ipsae hunc suorum numerum generum ha-
béant, an maiorem , an minorem , etsi sint aliqui, qui aestiment, tamea
quia grandi hoc auctoritate firmare non possunt, nec sequendi, nec re-
spuendi sunt : sed quum de aqua omnium auium origo processerit, vnde
tarn diuersae earum consuetudines manendi, seu viuendi, seu natandi ex-
titerint, vt aliae in saisis vndis semper supernatent, et victum habeant ; aliae
in dulcium aquarum stagnis, et fluminibus commorentur ? Aliae in terra sine
Pro numerentur ms. inueniuntur . Quod
oceani reciprocus aestus ex lunae aug-
mento , et decremento originem trahàt,
ex S. Ambrpsii opinione docet Isidorus
De nat. rer. cap. 40.
7. Aequinoctiales malinae, et aliae
duae . Sic reposui ex ms. ; nam impres-
sus sine vllo sensu aequinoctialis , malinae
duae . Deinde ms. probari licet hac
adundatione altiores. Et cingere pro retegere
. In edito erat , v t num assisa ibi
sit recessa , et an recessa ibi sit assisa
In ms. bis nostra ad sisa .
8. Ms. nihil aliud nostrae • in numéro
, et mensura , et pondéré disposait.
9. De numerogenerum 153,piscium,
et mysteriis, quae inde Augustinus, e t
alii colligunt, videndus noster Isidorus
in libro de Numéris, quem antea non-
dum excusum edidi tom. 5* pag. 247.
10. Ms. viuendi , seu volandi, sets
natandi . Omittit semper . In excuso cam-
paniis pro campis , et subleuet, et pénétrent
, quae duo retineri possunt, si pro
degunt substituatur degant.
vlla natandi consuetudine degunt, quarum aliae in campis,aliae insiluis,
aliae in inontibus, aliae in palustribus locis fieri consuescunt. Alias ad vo-
landum penna non snbleuat, aliae ita excelsa,ac remota aeris spatia vo-
lando penetrant, vt aestatis tempore etiam niuem de altissimis nubibussuis
pennis deferant.
11. Nisi forte has tarn diuersissimas consuetudines originis, quamuis
de aqua diuersitas conditionis in omnibus auibus efficit, vt ex his aliae
de salsa vnda, aliae ex dulci aqua,aliae de herbarum rore, aliae ex ar-
borum constillatione, aliae ex paludum humore , aliae ex montium con-
fluxione , aliae ex aeris vapore , aliae ex altissimarum nubium fluida con-
spiratione conditae sint, atque illud earum vnaquaeque naturaliter , quod
suae conditionis origini pertineret, assuesceret, vt ibi et inde quaequeaiiis
viueret , vnde prius,vt esset,habuisset.
C A P V T X.
De Paradiso .
i.JLjt quoniam post aquas terra in elementorum 'ordine statuta est, pri-
mum de paradiso dicemus, vbi primorum hominum habitatio extiterat :
quamuis commemorandi loco sermo ponendus sit, de quo plurimorum
diuersae sententiae prolatae sunt, vtrum ipsa immortalis vita, qua homines
ante peccatum donati sunt, paradisi nomine dicta est, an totus hie
terrarum orbis tarn commode innocenter viuentibus dispositus fuerat, vt
paradisus diceretur,quatenus quamdiu inculpabiliter sine vllo vitio possessores
vixissent, etiam terrae eius habitatio iisdem cuncta feliciter absque vllo
labore ministraretur, ac postmodum ipsis peecantibus, atque in deteriora
mutatis, etiam orbis eorumdem vitio ,et vindictae sententia mutatus est,
atque obscuratus ( quomodo de sole diximus, et luna ) et sui decorem,
et frugiferam vim , etsi non totam , maxima tarnen ex parte amisisset, vt
quae beatitudini, et felicitati bene viuentium opitulauerant, male viuen-
tium vindictas cumularent!
2. An etiam spiritualiter aliquis locus huius felicitatis beatitudine ple-
nus, hominibus, suae creationis meritum seruaturis, dispositus fuerat, in
quo nihil, quo beatitudinem corpöralem laederet, quamdiu mandati pa-
tientia seruaretur, inerat! Cui sententiae scripturae Geneseos auctoritas
non mediocriter suffragatur, dicentis : Plantauerat autem Dominus Deus Gen.
1 1 . Nisi' fo r te : ms. his duobus verbis
omissis exhibet efficit pro efficit. Edi-
tio > paludium . E t , aereo vapore . Postea
ms. quod suae conditioni est origini - vnde
prius esse habuisset.
Cap. X. n. 1. Titulus in ms. De paradiso,
vbi prima hominum habitatio f a i t .
In editione erat postquam fro post aquas.
Codex noster, £f quoniam post aquas
terra constituta e s t, prius de paradiso,
vbi primorum hominum habitatio extiterat
, sermo ponendus est : de quo . Im-
pressus ,v ita , qua ante peccatum hominis
donati su n t. E t , tarn commode , in-
nocenterque viuentibus.
2. Exemplar ms. an etiam specialiter
( quod fortasse melius, quam spiritualite
r ) aliquis locus huius terrenae felicita