Rom. S. 2 i.
Vnde încremen
ta » et décrémenta
lu-
nae.
nere , quam septempliciter résument, quando per Habacuc Spiritus Sanctus
pro futuris praeterita ponens, inquit : Eleuabitur sol in ortu suo,et
Ittna stabil in ordine suo . Cessante namque mutabilitate humani status,
cui seruiunt, et sui cursus mutabilitas cessabit. Quod enim inquit y Sol
in ortu suo , hoc indicat, quod numquam inclinabitur in occasu suo : et
in eo j quod dicitur, Luna stabil in ordine suo, hoc insinuât, quod muta-
tiones incrementi, et decrementi sui non patietur, sed in suo ordine
semper stabit .
7. Hoc autem erit, Quando, vt Apostolus loquitur, ipsa creatura liber
abitur a seruitute corruptionis in libertatem gloriae filiorum Dei. Quum
enim sancti pro mercede sui laboris,quo Deo seruierint , immutati fue-
rint, et fulserint, sicut sol iustitiae, cuius est sanitas perennis, tune et ipsi
corporeo huic soli pro mercede sui ministerii, quo seruituti corruptionis
subiecta est., in septuplum fulgoris rutilatio restituetur.
8. Interim vero quotidianis sui ministerii motibus quoties solem se-
quitur luna, sui incrementa luminis auget; quoties autem solem antece-
d it, detrimenta sui splendoris agit. De statu vero Iunae varie putatum
est : vtrum sphaera dimidia sui parte nigra, ae tenebrosa , et dimidia parte
altera lucida sit , et Candida, et sic incrementa, et décrémenta agan-
tur,vt quum päulatim pars illius lucida ostenditur, eodem modo tune'
tenebrosa occultatur,similiter quoque dum lucida vertitur, iterum tenebrosa
manifestatur.
9. An sit etiam rotunda radiis solis illuminata , quae quandocumque1
soli siue ante, siue post appropiat, velut in ora radio luminis illucescat :
quum autem longius, ac longius recedere videtur , maius , ac maius pau-
latim suum lumen a solis splendore augetnr; vt quum ad integrum ae-
quiparato orbe facie ad faciem soli opposita constiterit, tune plene in se
imaginent solis habere possit.
10. De cursibus autem solis , ac lunae, nec temporis, nec istius qui-
dem loci est disserere, quos iccirco in hoc opusculo negligentius asse-
quor , quoniam et ipsius breuitas compendiosa non patitur, et in vsum
pene omnibus lectoribus dierum festorum computandorum gratia con-
»ersi sunt.
I j , Haec vero lucis organa nonnulli sensibiles creaturas opinantur ,
sed
q uit, Eleuabitur etc. el detriment suiite-
rum non patietur . Fortasse indicatur locus
Habacuc cap. 3. v. XI . , vbi Vulgata
aft: S o l, et luna steterunt in habitaculo
su o . Versio anciqua : Eleuatus est so l,
c t luna stetit in ordine suo . Ita etiam
legit Gregorius Magnus in lob. 26. , et
multi alii a Sabatierio laudati.
7. Et fitlserint, sicut sol iustitiae ,
cuius est sanitas perennis : ins. omnia
haec emittit.
8. A g i t : ms. sustinet. In edito erat
putandum pro putatum , quod ex ms. re-
posui, vti post iterum addidi tenebrosa,
quod ab eodem impresso aberat.
9. Rotunda-, ed. rota . Mox ms. velut
minor a radio. . . v ide tur, magis,
ac magis paulatim eius lumen ■
10» L o c i: ms. breuitatis .
t i - Hoc caput in ms. ita desinit,
Hate vero lucis organa nonnulli insensi-
biles creaturas opinantur > Sed quae dised
quae diximus, vsitatius a catholicis auctoribus frequentantur in his am-
biguis sententiarum aestimationibus . Intendendum est, cui plus sanctarum
scripturarum auctoritas suffragatur ; etsi hoc etiam examinandum est,
quidnam multitudo catholicorum in fidein traxit : diuersae autem aesti-
mationes , quae tantidem a catholicis assertae sunt, et quibus vtrisqqe
sacri canonis dicta non contra faciunt, ad quas aequaliter currant, hae
arbitris lectoribus in ambiguo relinquendae sunt.
C A P V T VI.
De spatio superiore , et paradiso oaeli .
1. Sermone de firmamento , et luminaribus dicto, sequitur inane spatium.
longum , quod a caeli firmamento vsque ad terram deducitur, et in duo
spatia esse diuisum , a nonnulis scriptoribus explanatur, sed superius spatium
ad caelum pertinere dicitur, inferius autem terrae fieri coniunctum
non dubitatur .
2. Etenim excelsum spatium , quod caelo pertinere diximus , purissi-
mum, ac subtilissimum , nec nubiutn tumores , nec ventorum inflationes ,
nec piuuiarum , aut imbrium humidas conspirationes, nec niuium, vel
grandinum gelidas coagulationes , nec aeris mutationes, nec tempestatum,
et tonitruorum fragores, sed nec ipsum aerem, qui volantium auium corpora,
et ipsarum nubium spissiorem aeris ipsius molem sufferre valuisset,
et animantium diuersorum vitas aerii spiritus reciproca inflatione refice-
ret,atque halitu animaret,nec vllas omnino diuersorum hemisphaeriorum
perturbationes omnimodis habet.
3. Sicut Olympi montis altissima terrarum , et ob id ceteris incognita
hominibus iuga conscendentibus , comprobatur , et eorutn relatione re-
fertur, qui aceto humectas spongias ad conseruandam aerii spiritus infla-
scimus , vsitatius a catholicis fiequentan- i . Ms. nec aeris vllas mutationes .
tur . darum videtur , legendum sensi- In excuso erat, frangores - auium corbiles
, hoc est, quae sensum boni , ma-
liue habeant, vt exponitur in editione
Baluziana . Isidorus lib. De natura rerum
cap. 27. ex S. Augustino excitat
hanc quaestionem, Vtrum sidera ani-
mam habeant. Quae opinio veteram quorumdam
fuit , nunc iam penitus con-
tempta est . Ceterum e a , quae in impresso
antiquo adduntur , vaide corru-
pta erant, quae aliquatenus sanata sunt
in laudata Baluzii editione , cuius corre-
ctiones sequimur.
Gap, VI. n. I. Sermone - dicto . Id ms.
omittit . In impresso a caelo firmamento
, in ms. a caelo firmamenti, qui etiam
omittit f ie r i .
i ’om.FI.
p oratur, et - aeri spiritus . In editione
Baluziana coniicitur corpora tuetur pro
corporatur, et aerii spiritus pro aeri spir
itu s . Haec vltima coniectura ex ms.
comprobatur, in quo pro corporatur solum
est corpora, et ita procedit sensus.
In eodem ms. erat spissionem , sed reti-
nendum spissiorem ; ac melius esset spis-
siorem acre ipso molem . De re ipsa confer
Micta in Etymologiis lib. 13. cap. 7.
3. In impresso , Sicut olim Phrygian
montis: sed aduertitur, codicem habere
phy pro Phrygiae,quod ex coniectura po-
situm fuit . Noster ms. veram lectionem
exprimit, Sicut Olympi montis . Idem
ms. omittit aceto , et addit ori , quod de* HR