?. Tali igitur auctoritate ante omnia secula Filius a Patre ge-
nitus esse declaratur, quando a Patre per ilium cuncta creata esse
noscuntur . Illud denuo quaeritur , quomodo idem sit gemtus ,
dum sacrae natiuitatis eius arcana nec Apostolus dicit, nec Pro-
pheta comperit, nec Angelus sciuit, nec creatura cognouit, Isaia
cap. st. v. 8. testante ! qui dicit j Generationem eius quis enarrabit? Iccirco si eius
natiuitas a Propheta non potuit enarrari, quis profitebitur nosse,
quomodo Filius potuit a Patre generari? _
cap.28.v.2o. ' 4. Hinc est illud in libro lo b : Sapicntiam (Dei Patris ) wide
inuenies 1 latet enim ab oculis hominum , et a volucribus caeli abs-
Eccli. i. 7. coma esc, id est, etiam ipsis angelis incognita . Item ib i, Radix
sapientiae cui reuelata est ? origo scilicet F1I11 Dei . Ideoquequod
etiam super angelorum intelligentiam , atque scientiam e s t, quis 0-
minum potest narrare?
5. Scire autem manifestum est solum Patrem , quomodo ge-
nuerit Filium,et Filium , quomodo sit genitus a Patre. Siquidem
et gienendi filii quaeritur ratio , eo quod filius non nisi ex duo-
bus nascatur: habeat, inquam, sibi huiusmodi generis ortum conditio
caduca mortalium : Christus enim ex Patre ita emicuit, vt
splendor a lumine , vt verbum ab ore, vt sapientia ex corde .
C A P V T I I I .
Quia Christus Deus, et Dominus est .
1 X o s t declaratum Christi diuir.ae natiuitatis mysterium, deinde,
qiiia idem Deus, et Dominus est, exemplis sanctarum scripturarum
qiiartam Psalterii translationem , vt Mariana
opinatur, ediderit, ad examen re-
uocaui in Isidorianis cap. 87. AREV.
2. Quod e t . A l. sicut . MAR.
lb. A l. Concepta , pro conceptus .
MARIANA .
Ib. Conceptus . Isidorus masculmo
genere fortasse dixit, vt de Filio Dei
intelligeretur . Aiioquin concepta esset
retinendum etiam cum nostris ross. , et
editionibas antiquioribus . AREV.
q. A l. Didicit pro dicit. MAR.
lb . Idem sit genitus . Etiam hoe loco
mendum irrepserat apud Grialium
idem sit genus , quod ex sensu , et edt-
tis , ac mss. correxi . AREV.
Cap.III. n. 1. A l. directionis pro ae-
quitatis . MARIANA .
lb . Propterea vnxit te Deus Deus
tuus oleo laetitiae prae consortibus tuis .
Quis est igitur iste Deus vnetus a Deo .
Vides argumenti vim positam in gerni-
natione vocis Deus, v t priori loco sit in
vocatiuo , et referatur ad Christum posteriori
in nominatiuo , et referatur ad
Patrem. MARIANA.
adhibitis demonstremus. Si Christus Deus non est , cui dicitur in
psalmis : Series tua , Deus, in seculum seculi , virga aequitatis , virga Psalm.44.v-7.
regni tui • dilexisti iustitiam, et odisti iniquitatem, propterea v n x it
te Deus , Deus tuus oleo laetitiae , prae consortibus tuis ?
2. Quis est igitur iste Deus vnetus a Deo ? Respondeant nobis
>- iudaei. Ecce Deus vnetus a Deo dicitur, et vtique Christus
ipsa vnetione monstratur, quum Deus vnetus insinuatur. Dum
enim audis Deum vnetum, intellige Christum : Christus enim a chri-
smate,id est, ab vnetione vocatur. Hunc Christum sub persona
Cyri regis persarum per Isaiam Pater Deum , et Dominum esse testatur,
dicens: Haec dicit Dominus Christo meo Cyro, cuius appre- cap. 45. v. 1.
hendi dexteram : v t subiiciam ante faciem eius gentes, et dorsa regum
vertam, et aperiam ante eum ianuas, et portae non clauden-
tur . Ego ante te ibo , et gloriosos terrae humiliabo . Portas aereas
conteram , et vectes ferreos confringam, et dabo tibi thesauros abs-
conditos, et arcana secretorum , v t scias , quia ego Dominus , qui
voco nomen tuum , Deus Israel •
3. In persona enim Cyri Christus est prophetatus : vbi ei sub-
iugatae sunt gentes in fide , et regna . Praeterea, quia nullus in regno
Israel Cyrus est dictus. Quod si de Cyro persarum rege quis
hoc crediderit prophetatum , absurdum, et profanum esse cognostum
vocaucrat , referenda , ipse equidem
Isidorus iudicabat . Deinde quod in trans-
latione Septuaginta interpretum non le-
gatur , ha6c dicit Dominus Christo meo
Cyro 9 sed haec dicit Dominus Christo
meo Domino . Quo modo Lactantius lib•
4. diuin. institute cap. 12. hoc testimo•
nium citauit. Verum Hieronymus com-
mentariis ad eum Isaiae locum censet,
earn lectionem, quam Isidorus ait in Septuaginta
fuissc 9 vitiosam esse , legendum-
que graece, v t modo legitur ovra$ \iyet
Kupioc 0 tu x.vpua fzev uvpeo : vnius
autem adiectione literae pro nvpu , id
est 9 Cyro nonnull os legisse Kvpiu , id e s t,
Domino . Ita que turn Hieronymus 9 tuns
plerique alii exp os it or e s , id Isaiae va-
ticinium , non nisi de Cyro intelligendum
putant . Quin etiam Iosephus lib. 1 i.
Antiquit. cap. 1. Cyrum eo vaticinio ad-
ductum affirmat iudafos in patriam re-
Ib. lure Mariana reprehendit in tra-
ctatu pro Editione Vulgata cap.25.Pa-
gninum » quod ita verterit hunc locum s
Propterea vn x it te Dominus Deus tuus
oleo laetitiae: atque ita debilitarit argumentum
, quo Patrem , qui vngit , dis-
tinctum esse a Filio , qui vngitur ,
SS.Patres confirmarunt, Ambrosius, Athanasius
, Hieronymus, Augustinus , Isidorus
hoc loco , et a lii. AREV,
3. In persona Cyri Christus est prophetatus
. Contendit Isidorus, verba Isai.
c. 45. ver. 1. Haec dicit Dominus Christo
meo Cyro , non de Cyro intelligent
da esse9sed sub Cyri nomine de Christo tan-
tum : quum absurdum videretur, Cyrum
superstitioni Deorum serujentem , Christum
Dominum , et Deum nuncupari. Ham
verba ilia , quae sequuntur : qui voco nomen
tuum Deus Israel , ad ipsum , de
quo proxime loquutus er At > et quern Chri•