«ai*«)*1* : m'WlM.-mP
542 L I B E R T E R T I V S
3. Reddere malum pro malo vicissitudo iustitiae est:scd qui
clementiam addit iustitiae, non malum pro malo culpatis reddit,
sed bonum pro malo offensis impertit.
4. Difficile est, principem regrèdi ad melius, si vitiis fuerit im>
plicatus. Populi enim peccantes iudicem metuunt,et a malo suo
legibus coercentur . Reges autem , nisi solo Dei timoré, metuque
gehennae coerceantur, libéré in praeceps proruunt, et per abru-
ptum licentiae in omne facinus vitiorum labuntur.
5. Quanto quisque in superiori constitutus est lo co , tanto in
maiori versatur periculo : et quanto splendoris honore excelsior
Sapient. 6. 7. qUliqUe est, tanto, si delinquat ,peccator maior est. Potentes enim
patenter tormenta patientur . Cui etenim plus committitur, plus
ab eo exigitur, etiam cum vsura poenarum .
6. Reges vitam subditorum facile exemplis suis vel aedifîcant,
vel subuertunt : ideoque principem non oportet delinquere , ne
formam peccandi faciat peccati eius impunita licentia. Nam rex,
qui ruit in vitiis, cito viam ostendit erroris, sicut legitur de Iero-
E c c ii,47. 2y. boam,qui peccauit,et peccare fecit Israel. Illi namque ascribitur,
quidquid exemplo eius a subditis perpetratur.
7. Sicut nonnulli bonorum principum Deo placita facta se-
3. Sed qui clementiam etc. Gratianus
distinct. 45. cap. 23. qu. 4. Augustinus
Enchirid. c. 75. Gregorius M. Moral,
lib. 20. part. 4. cap. 6. Isidorus noster
Synonym, loc. c i t ., et alii plures. Gol-
dastus culpatis interpretatur culpantibus ,
seu culpam committentibus , et offensis simili
modo offèndentibus, vt apud alios
sacrificatis sumitur pro sacrifie antibus ,
-tmplicatis pro implicantibus etc. AR.
4. Excitât hune locum Rodericus San-
ctius de Areualo Specul. vit. hum. lib. 1.
cap. 2. Pro coerceantur alii se coercue-
t in t , aut quod sustinere vult Goldastus
e x antiquitatis imitatione , coercerint. AR.
5. Quanto quisque etc. Augustinus in
Regul. j siue epistola 211. ad Monachas,
Isidorus in libris citatis De contemptu
mundi, et de Synonymis, et alii. Goldastus
cum suo ms., et Roderico prae-
fert peccator maior est . Rodericus habet ,
peccatum grauius . AREV.
6. Non oportet , al. non de cet • Goldastus
obseruat, verba haec t Nam rex,
qui ruit in vitiis , cito viam ostendit er*
roris , versum iambicum tetrametruiu '
catalecticum esse-, et extare in mss. Pu-
blii Syri Mimis. Notât etiam lib. 4. Vi- !
gilii contra Eutych. extare versum hexa-
metrum, Quem callens astris quaesiuit
cura Magorum : qui dubio procul, ait,
a vetusto poeta acceptus est . Certe a
Iuuenco , vt aduerti in not {s ad eius lib.r.
v. 293. Vezzosius ad marginem indica-
uerat lib. 4. Reg. cap. 13. v. 4. Sêct', vc
ipse aduertit, eo loco non sermo est de
Ieroboam , sed de loachaz . AREV.
7. Goldasti codex corrupte bonum in
principium . Ex quo ipse corrigit, Sicut
nonnulli bonum v i principum +^et Deo
placita facta sequuntur. Sic infra rigo*
re principum conterantur . Verum recte
procedit lectio vulgata hoc sensu : sicut
nonnulli sequuntur bonorum principum
facta Deo placita 9 ita etc. Pro quam voto
Eglinas volebat quam voluntate, quod
mm ■ ■
iîîlHput
S E N T E N T I A R V M . 343
quuntur, ita facile multi praua eorum exempla sectantur . Plerique
autem apud iniquos principes necessitate magis, quam voto mali
existunt, dum imperiis eorum obediunt. Nonnulli autem sicut
prompti sunt sequi reges in malum, sic pigri sunt imitari illos in
[bonum.
8. Saepe vnde mali reges peccant, inde boni iustificantur, dum
Ipraecedentium cupiditatem, etmalitiam corrigunt. Nam revera pec-
Jcatis eorum communicant, s i , quod illi diripuerunt, isti retentant.
9. Cuius peccatum quisque sequitur, necesse est, vt eius poe-
jnap sequatur . Nequeenim impar eric supplicio, cuius errori quis-
Ique par est, ac vitio .
C A P V T L I .
Quod principes legibus teneantur. T 1 1. Austum e st, pnncipem legibus obtemperare suis. Tunc eniin
liura sua ab omnibus custodienda existimet, quando et ipse illis re-,
luerentiam praebet.
2. Principes legibus teneri suis , neque in, se posse damnare
liura, quae in subiectis constituunt. Iusta est enim vocis eorum
lauctoritas, s i , quod populis prohibent, sibi licere non patiantur .
3. Sub religionis disciplina seculi potestates subiectae sunt:
let quamuis culmine regni sunt praediti, vinculo tarnen fidei tenenlb.
Multa Goldastus in hanc senten-
tiam congerit > qixae minime necesse est
repetere. Pro obtemperare aliqui mss. ,
et Gratianus teneri. AREV.
2. Ita apud Grattan. D. 9. cap, Iu-
stiim est, in Decreto Gregoriano recens
correcto : Nec in se conuenit posse damnare
iura, quae in subiectis constituunt.
LOAISA .
lb. Pro damnare alii frustrare . Goldastus
legit, et distinguit, constituunt ,
ins turn e s t . Est enim vocis eorum aucto-
ritas . Nihil mutauerim . AREV.
3. • Etiam hoc argumentum copiose
pertractat Goldastus et hoc lo c o , et in
not. ad Valerianum . Videndum Decr©-
tum Gratiani di«t. 96. cap. 6, AREV.
■ minime probandum. AREV.
I 8. Deripuerunt. al. diripuerunt . Gol*
Jdastus praefert deripuerunt ex sententia
■ Isidori in libro Different, verborg inter
I Deripere, et Diripere etc. , scilicet in li-
Ibro Differentiarum sine ordine alphabe-
Itico ad Appendices reiecto num. 218.
IHanc sententiam mirifice illustrant Pa-
ftr« concilii v iu . toletani , Quosdam
yonspeximus reges etc. AREV.
K 9* Errori . In textu Grialii erroris,
Imendose, vt arbitror . In nonnullis mss.
I Wore, quae scriptio vetusta est in Pan-
r ectis pro errori . Sententia obuia est
j apud Iureconsultos . AREV.
I Cap. LI. n. r. Apud Grat, p , 9. cap.
I lust«w ç s t. LOAISA .