3?é . L I B E R T E R T I V S
pora verberant, quod tarnen , Deo permittente, malis fit ad vindi*
ctam, iustis ad tolerantiae gloriam. . .
2. Plerumque immundi Spiritus eos, quos incumbere m se-
culi araore conspiciunt, dormientes quadam vana spei prosperita-
te iiludunt. Ouosdam vero f quos formidare aliqua aduersa prae-
sentiunt, dormientes inâni terrore concutiunt. Sicque rmserorum
corda variis illusionibus intentantes, modo vacua prospentate demulcent
, modo vana formidine terrent.
3. Oui aut nullis, aut raris conscii sunt delictis, aut nun-
quaiii, aut raro terroribus fatigantur nocturnis : sed placato somno
quiescentes , interdum etiam per soporem quaedam arcana , et my-
stica contuentur, ac vident. Qui vero corda sua grauioribus vi-
tiis polluerunt, conscientiae pauore illusi species tremendas aspi-
c iu n t. Fallax enim imago mentes misérorum diuersis illudit ima-
ginibus : et quos vigilantes in vita traxit, dormientes fatigat, vt
nunquam securos requiescere sinat.
4. Nonnunquam etiam electorum mentes horrendis imaginibus
v i d e t u r m in ita n t p r o m in ita n tu r , v t a p u d
* > la u tu m , N a e u i u m , e t a l i o s . A R E V .
3 . E x G r e g o r , l ib . 8 . M o r a l, c a p . 1 8 .
e l l ib . 1 . D ia lo g , ca p . 4 9 . A f f i r t d e quo-
d am d iu i t e , e u i d ia b o lu s p e r som n ium
lo n g a v i ta e s p a t ia p r om is if . q u i q u um m u l-
ta s p e cu n ia s p r o lo n g io r is v i ta e s t ip e n d iis
c o l le g i s s e t , rep en te d e fu n c tu s e s t . E O A I S .
l b . I n t e r d u m . S e n t e n t ia e s t A r i s t o -
t e li s 1 . l ib . E t h i c , c . v lt im o : v i r tu t e p r a e -
A ito s p e r q u ie te tn m e lio r a h a b e r e th eo .
r em a t a , q u am im p r o b o s . V n d e e t iam E c -
t i e s . 3 4 . som n ia m a le fa c i e n t iu m v a n i -
ta t em v o c a t S a p ien s . L O A I S A .
4 . S om n ia bona im m it t i a D e o , p u l -
c h r e d em o n s tra tu r E c c le s ia s t . 3 4 . E t s i c u t
p a r t u r i e n t i s c o r t u u m p h a n t a s i a s p a t i -
t u r : n i s i a b A l t i s s im o f u e r i t im m i s s a v i -
s i t a t i o , n e d e d e r i s i l l i s c o r t u u m . S i c
S a lom o n in som n is c a e li tu s d iu in am a c -
e e p it sa p ie n t iam 3 . R e g . ca p . 3 . E u i g i -
l a u i t S a l o m o n , e t i n t e l l e x i t , q u o d e s s e t
s o m n i u m . A l iq u i h o c s om n ium non fu i s -
se n a t u r a le , s e d p r o p h e t ia e 'd i c u n t , v t e s t
i llu d N um e r o r . 1 2 . S i q u i s f u e r i t i n t e r v o s
p r o p h e t s D o m i n i , i n v i s i o n e a p p a r e b o ei, v e l p e r s o m n i u m l o q u a r a d earn •
In somno tam en p r o p h e t ia e v i s non l i -
g a tu r 3 e t e x e r c i t iu m l ib e r i a r b i t r i i , s e d
lib e rum m a n e t . P r o p h e ta e s im i li t e r d o r -
m ien d o e ru d ie b a n tu r a D eo , e t d e a r c a -
n i s , e t m y s t ic is d o c e b a n tu r , v t Io seph .
N am d o rm ien te h om in e in t e lle c tu s eius
p o te s t in D e um f e r r i ; c u iu s m unu s est
p e r c ip e r e , e t iu d ic a r e ■ V n d e d um d o r -
m i t , d e h is ,q u a e a n tea c o n s id e r a u it , a li-
q u id p e r c i p i t , e t r a t io c in a tu r , e t argu•
m en to rum nodo s d i s s o l u i t . S i c A u g u s t .
D e cu ra p r o m o r tu is a g en d a c a p . 1 2 . nar -
r a t E u lo g io d is c ip u lo s u o : q u i d um rhe-
to r ic o s C ic e r o n is lib r o s C a r th a g in e in te r -
p r e ta r e tu r , in q u em d am lo cum o ffe n d it ob-
scu rum , q uo non in t e lle c to , v i x po tttit
d o rm ir e s o li c i tu s , q u a n o d e som n ia n ti
s ib i e xp o n e r e v i s u s e s t , q u o d non intel-
l ig e b a t . H in c e t iam o r tum h a b en t ve-
n e r ea rum r e rum som n ia , q u a e non con-
t in g u n t , n i s i a n tea v ig i la n t e s d e i l l i s ant-
m i v e l t e n t a n t u r , v e l c o g i t a n t , v t trad tt
A u g u s t , l ib . 1 2 . su p e r G en e s , ca p . IS -
A l iq u a n d o v e r o in te lle c tu s m ou etu r in
som no illu s t r a t io n s a lic u iu s superiority ,
e t n o b ilio r is s u b s ta n t ia e , a d c u iu s erudt-
tionem, et disciplittam itttellcetus quit'-
■ S E N T E N T 1 A R V M. *77
Somniorum spiritus immundi terrificare conantur: et quos vigilantes
vitiis tentant,nec superant,acriter dormientes impugnant.
5. Sancti autem etsi ad momentum huiusmbdi visionibus com*
moueantur, mox tamen euigilantes illusionum vanitates despiciunt,
intentionemque suam protinus ad Deum conuertunt.
6. Diuersae qualitates sunt somniorum. Quaedam enim ex sa-
turitate, seu inanitione occurrunt, quae etiam per experientiam
nota sunt. Quaedam vero ex propria cogitatione oriuntur : nam
saepe quae in die cogitamus, in noctibus recognoscimus.
7. Nonnullae autem visiones spirituum immundorum fiunt ibu-
sione, Salomone probante : M u l t o s ( inquit) e r r a r e f e c e r u . n l s o m n i a ,
e t i l l u s i o n e s v a n a e . Porro quaedam iusto fiunt modo, id est,su-
pernae reuelationis mysterio, sicut legitur in lege de Ioseph filjo G e n e s . 3 7 .
Iacob,qui somnio fratribus praeferendus praedicitur. Vel sicut in Matth.2.
euangelio de Ioseph sponso Mariae: qui vt fugeret cum puero in
Aegyptum, somnio admonetur . Nonnunquam etiam et permixte
accidunt visiones, id est, cogitatione simul, et illusione : atque item
cogitatione, et reuelatione , Daniele dicente : T u , inquic, r e x , c o g i - D a n . 2 . 2 9 .
t a r e c o e p i s t i i n s t r a t a t u o , q u i d e s s e t f u t u r u m p o s t h a e c , e t q u i r e n
d a t m y s t e r i e s , o s t e n d i t t i b i , q u a e f u t u r a s u n t . Eteniin saepe ea,
in quibus cogitationum nostrarum sensum porrigimus , quodam
mentis excessu reuelantur , dum requiescimus .
8. Quamuis nonnulla vera sint somnia, facile tamen eis credi
s c ien t is e s t p r em p t io r , e t h a b ilio r » p ro p
t e r sen su um | e t c o g i ta t io n um , e t p h a n ta -
s ia rum a ffiu en tem q u i e t em , q uum h is tem -
p e s ta t ib u s lib e r a , to ta s ib i su a s i t . C a n -
t i c , E r g o d o r r a i o , c o r m e u m v i g i l a t ,
e t lo b . 3 8 . P e r s o m n i u m in v i s i o n e n o c
t u r n a » q u a n d o s o p o r s o i e t o c c u p a r e h o m
i n e s , e t d o r m i u n t in l e c t u l o s u o » t u n c
a p e r i t a u r e s v i r o r u m , e t e r u d i e n s e o s ,
in s t r u i t d i s c i p l i n a . T h om a s ,A q u in a s 2 . 2 .
q . 9 5 . a r t . 6 . a d ca u sa s in te r n a s a n i -
m i , e t co rpo r is , q u a e e x D e i r e u e la t io ne
, e t c a e le s t i in f lu x u d im a n a n t , e t a d
e x te rn a s , q u a e e x v ig i lia , e t hum or i s c o p
ia o r iu n tu r , omnem som niorum rationern
r e t u i i t . S im i li t e r H ip p o c r . l ib . d e s om n i s .
L O A I S A .
6 . S i c a i t d e se A u g u s t in u s l ib . 1 0 .
Confess* cap* 3 9 , v i g i l a n t i i l l i o e cu r r e r c
im a g in e s r e rum , i lle c e b r a r um ca r e n te s
v ir ib u s , q u a e tam en in som n is v s q u e a d
co n sen s io n em a n im am t r a h s b a n t . L O A I S .
l b . S e n t e n t ia h a e c , e t s ep t im a e s t a -
p u d G r eg o r ium l ib . 8 . M o r a l . c a p .i% . ot
l ib . 4. D ia lo g , c a p . 4 8 . S e x som n io rum
ca u sa s d is t in g u it , v t su pra d ix im u s .
L O A I S A .
7 . D iu rn a e a c tio n e s sa e p e r ep ra e s en -
ta n tu r in som n is , v t t r a d it H ip p o c ra te s 9
q u i e t iam e x i s t im a t , h u iu sm o d i som n ia
co rp o r is sa n ita t em in d ie a r e . S im i le est-
A f r i c a n i i l lu d som n ium a p u d C ic e r o n . cu t
ea rum r e rum sp e c ie s o b iic iu n tu r p e r q u ie tem
, d e q u ib u s p r id i e serm on em h a b u e -
r a t . L O A I S A .
l b . E c c l e s . 3 4 . ita le g i tu r : M u l t o s
e n im e r r a r e f e c e r u n t s o m n i a , e t e x c i d e -
r u n t s p e r a n t e s i n i l l i s . G r e g o r . tamets