tientia, quum tentatur gladiis. Nunc enim persecutionibus appe»
titur, nunc falsis assertionibus lacessitur.
5. Causa prauitatis haereticae doctrinis est propagata ecclesia;
nam antea simplici tantum fide vigebat. Haereticorum igitur oc-
casione propagati sunt doctores in fide: et per acumina haeresum
ecclesiae magistri creuerunt. Nam tunc clarius manifestatur veri-
tatis assertio, quando patuerit quaelibet dissensio .
6. Sancta ecclesia ideo dicitur catholica pro eo , quod vniuer-
saliter per omnem sit mundum diffusa . Nam haereticorum ecclesiae
in partibus mundi coarctantur : haec vero in toto orbe diffu-
8. sa expanditur , Paulo attesrante apostolo , Gratias ( inquit ) ago
Deo meo pro omnibus vobis , quia jides vestra annunciatur in vnt-
uerso mundo . Haereses autem in aliquo angulo mundi , aut in
lb . Nunc enim etc. Haec in nullo ms.
e x ta n t . Verum retinenda puto , eo quod
sunt in antiquo edito , et apud Grego-
rium , qui lib. 18. Moral. cap. 1. Sancta
, inquit 9 ecclesia summopere habere
sapientiam , et patientiam studet : sed
exercetur eius sapientia, quum tentatur
gladiis. Nunc vero de ea persequutione
loquitur 9 in qua non gladiis , sed falsis
assertionibus lacessitur . Hactenus Gregorius
. LOAISA .
5. Idem Gregorius lib. 7. epistola-
rum , epistola ad Anastasium indict. 1.
Leander hispalensis episcopus sanctissi-
mus Isidori frater in homilia habita in tertio
Concilio Toletano in conuersione gentis
gothorum 9 quam apud me habeo nondum
typis excusam , elegantissime propagatio-
nem ecclesiae depinxit, dum ab haere-
ticis infestatur . LOAISA .
lb . Clarius etc. Augustinus tract, in
eons. Matth, et Lucae : vtiles sunt , inr
quit 9 haeretici ad inueniendam verita-
tem 9 du n calumniantur ad seducendum
In errorem : negligentius enim veritas
quaereretur , si mendaces aduersarios non
haberet . LOAISA .
lb . Homilia S. Leandri, quàm meri-
•o Loaisa laudat , ab ipso in Conciliis
Hispaniae édita fu it , récusa postmodum
in plerisque aliis Collectionibus Conci-
liorun» . AREVALVS .
6. Quid v o x Catholica signified, do-
cuit Pacianus in epist. 1. ad Sempronia-
num 9 et Vincentius Lirinensis gallus in
illo libello aureo aduersus haereses . Clemens
Alexandrinus libro Strom. 7. vnam
esse catholicam ecclesiam 9 haereticorum
vero ecclesiam, seu potius conciliabula ,
non esse vnam 9 neque catholicam . Ham
haereses hanc vnitatem in multitudinem
scindunt. Vnde aliae appellantur ex nomine
9 v t ex Valentino 9 Marcione , et Ba-
silide : aliae ex loco 9 v t Peratici : aliae
autem ex gente, v t Phrygum haeresis:
aliae autem ex operatione, v t Encrati-
tarum : aliae autem ex propriis dogma-
tibus 9 v t Docitarum , et Haematitarum ,
etc. In quo loco ad viuum aspicere licet
nostri temporis haeresum nomina varia ,
et ancipites, repugnantesque sectas , in
quas insanum vulgus , et indoctum scin-
ditur . LOAISA .
lb . A d Romanos 1. Gratias ago Deo
meo per Iesum Christum pro omnibus
vobis: quia fides vestra annunciatur in
vniuerso mundo . Cyprianus vocat ecclesiam
romanam for tern in fide 9 eo quod
in cathedra Petri sit fundata , et in eius
vn ita te , lib. de vnitate ecclesiae . No-
tas vero ecclesiae catholicae Augustinus
esse in romana ecclesia docuit libro contra
epistolam Manichaei cap. 4. Multa
sunt 9 in q u it, quae me in ecclesiae grevna
gente inueniuntur versari. Ecclesia vero catholica, sicut per
totum mundum extenditur } ita et omnium gentilium societate
construitur .
7. Qui sunt haeretici, nisi qui, relicta Dei ecclesia,priuatas
elegerunt societates ? De quibus Oominus dicit : Duo mala fecit lerera. 2. ij*
populus meus, me dereliquerunt fontem aquae viuae, et foderunt sibi
cisternas dissipatas, quae continere non valent aquas.
8. Causa haeresis ob quam rem fit ? Ad exercitationera fidei.
Via vero, per quam fit, obscuritas est diuinarum scripturarum,in
qua caligantes haeretici aliud, quam se res habeat, intelligunt: nec
esse possunt, quia id ipsum , quod existunt haereses, iam non sunt.
mio instissime tenent. Tenet me con-
sensio populorurn , atque gentium : tenet
auctoritas miraculis inchoata , spe
nutrita, charitate aucta , vetustate firma-
ta : tenet me ab ipsa sede Petri apo-
stoli, cui pascendas oues suas post re-
surrectionem suam Dominus coalmen-
dauit , vsque ad praesentem episcopa-
tum successio sacerdotum : tenet postre-
mo ipsum Catholicae nomen , quod non
sine caussa inter tam multas haereses sola
obtinuit. Haec Augustinus . LOAISA .
7. Haeresis ab electione dic itur ,
teste Hieronymo in epistolam ad Gala-
tas cap.'s. Et Clemens Alexandrinus lib.
Strom. 7. Haeresis» inquit, electio est.
E t Tertullianus lib. de praescript. aduersus
haereticos. Elegans descriptio haereticorum
est apud Cyprianum lib. de
vnitate ecclesiae . Et inter alia » hi sunt,
inquit, qui se vitro apud temerarios con-
uenas sine diuina dispositione praefi-
ciunt,qui se praepositos sine vlla or-
dinationis lege constituunt, qui, nemi-
ne episcopatum dante » episcopi sibi no»
men assumunt. Et infra : Hos eosdem
denuo Dominus désignât, et dénotât, di-
cens : Me dereliquerunt fontem aquae vi-
uae , et effoderunt sibi lacus detritos, qui
non possunt aquam portare . Aug. lib. de
vtilitate credendi ad Honorium cap. i.
Hàereticus est, qui alicuius temporalis
commodi, et maxime vanae gloriae, prin-
cipatusque gratia, falsas, ac nouas opinions
vel gignk , ycI sequitur. Viuatn
huius rei his calamitosis temporibus ha
bemus imaginem . LOAISA .
8. Sic Paulus i . ad Corinth, n . O -
portet , haereses esse, vt e t , qui proba-
ti sunt, manifesti fiant in vobis, Tertullianus
lib. aduersus haereses'inprincipio ,
Haereses , inquit, ad languorem , et inter-
itum fidei productas . LOAISA .
lb. A veritatis obscuritate ortas esse
haereses docet elegantissime Clemens A le xandrinus
lib. Strom. 7. et Ter full. lib.
praescript. aduersus haereticos . Augustinus
originem , et progressum haereseort
varie tra d it. Nam lib. de Gene si contra
Manichaeos haereses ortas dicit a
superbia . Mater , in q u it, omnium haereticorum
est superbia : lib. 83. quaest.
quod manant a falsa Scripturae intelli-
gentia . Non posset, inquit, erfor obo-
riri palliatus nomine christiano , nisi de
Scripturis non intellects . Vide Hiero-.
nymum in epistolam ad Galatas cap. 7.
et habetur qu. 3. c. Haeresis, haereticum
appellat eum , qui aliter Scripturam in-
telligit 9 quam sensus spiritus efflagitat,
et Hilarius : De intelligentia , inquit 9
haeresis, non de Scriptura est: sensus 9
et non sermo facit crimen . Tertull. de
praescript. aduersus haereticos a philo-
sophia esse natas haereses tra d it: Ipsae
denique haereses , in q uit, a philosophia
subornantur. LOAISA .
Ibid. Nec esse possunt etc. Obscura
haec stint, et fortasse aliqua verba de-
siderantur • AREVALVS.