S* I S I D O R I
HISPALENSIS EPISCOPI
L I B E R
D E O R D I N E C R E A T V R A R V M .
C A P V T I.
De Fide ‘Trinitatis.
v . .. .................. * l. ▼ muersitatis dispositio bifaria ratione. debet intelligi, in Deo videlicet
9 et rebus 5 hoc est 3 in Creatore 5 et creaturis : non quod Deum in
parte ponamuS j, aut aequiparare Creatorem creatura possit; sed quia o-
rr»ne? quod est 3 aut factum intelligitur, aut infactum 3 aut potens5aut
subiectum , aut aeternum > aut temporaneum . Factum ergo 3 et subiectum ,
et temporaneum 5 ipsa est -creatura • Infactum autem 5 et potens > atque
aetemum * ipse est De us ,
C a p . I . n . i . I n I s id o r i a n i s c a p . 2 3 .
im i l t i s r a t i o n i b u s o s t e n d i » h o c o p u s I s i -
d o r i v i d e r i , a c c o B t r a r i i s d i iE c u l t a t i b u s s a t
i s , o p i n o r > f e c i . Q u o d a u t e m t e s t im o n
i u m A e n e a e P a r i s i e h s i s , q u i h o c o p u s
I s i d o r o a s c r i b i t , a m e r e p e r t u m n o n f u i s -
s e t u n c a s s e r u i 3 id i a m m i h i d i c e r e n o n
l i c e t t n a m p o s tm o d u m o b s e r u a u l , c . 9 4 .
o p e r i s A e n e a e P a r i s i e n s i s a d u e r s u s g r a e -
0 0 s I s i d o r i n o m i n e e x l i b r o D e o r d in e
' c r e a t u r a r u m v e r b a q u a e d a m l a u d a r i . I n
I s i d o r i a n i s e t i a m c a p . 8 3 . n . 9 . e x c r i p s i
p r a e f a t i o n e m D a c h e r i i , s i u e A c h e r i i a d
h u n c l i b r u m , E a p r a e f a t i o i n e d i t i o n e
P a r i s i e n s i a n n i 1 6 5 5 » a l i q u a n t u l u m d i s -
c r e p a t , v t ^ C o d ic em non p r o c u l a b a u -
■ ctoris aeu o e x a r a tum e n o b ili n o s tro S .R e -
m ig i i R em en s is a r c h is te r io em er sum , n u n c
p r im um p u b li c i iu r is fa c tu m eu ulg am u s »
I n P r a e f a t i o n e , q u a m in I s id o r i a n i s e d i -
d i , l e g i t u r , m o n a s lc r io d (p r om p tum p r o
-a r chister io em er sum . C e t e r u m in r e ip s a
v t r a q u e e d i t i o c o n s e n t i t • I n t i t u l o o p e -
r ï s o m i s ï a d B r a u lium episcopum v r b is
R om a e , h o c e s t 9 C a e sa ra u g u s ta e , i i s r a -
t i o n i b u s p e r m o t u s > q u a s in I s id o r i a n i s
e x p o s u i . E a o m n i a d e s u n t in c o d i c e
F l o r e n t i n o , c u i u s v a r i a s l e c t i o n e s c u r a
• d u o r u m s a c e r d o t u m G a l l o r u m » q u o s h o n
o r i s > e t g r a t i a n im i c a u s a n o m i n a t o s
v o l o 3 T h o m a e D e n d r a d e , e t P e t r i F r a n c
c o l l e c t a s , q u a p a r e s t d i l i g e n t i a , e t f i d
e 3 a p p o n a m . I n e d i t i o n e S p i c i l e g i i D a -
c h e r i a n i 3 q u a m B a l u z i u s , e t M a r t e n i u s
a d o r n a r u n t , n o n n u l l a e s u n t n o t a e , q u a -
r u m s u m m a m n o n p r a e t e rm i t t a m . A c
p r im u m in h i s n o t i s o b s e r u a t u r , C a e s a r -
a u g u s t a m p o t u i s s e d i c i R om a m , q u e m -
a d m o d u m H e r i c u s d e A u g u s t o d u n o in
v i t a 5 . G e r m a n i d i x i t - * C e lt ic a R om a d ein
T v o lu i t , co ep itq u e v o c a r i . V e r u m d e t o t a
h a c r e q u a e n a m s i t n o s t r a s e n t e n t i a 9 in
I s id o r i a n i s l o c . c i t . d e c l a r a t u m m a n e t •
I a m l e c t i o n i s d i s c r e p a n t i a in c o d i c e F l o r
e n t i n o 3 q u e r n d i x i 9 h a e c e s t : n . i . porta-
m u s v t a e q u ip a ra r e . F o r t e , a e q u ip a r a r i•
2. Sancta vtique Trinitas Pater, et Filius, et Spiritus sanctus, per Deus vnus IS
omnia iura inseparabilis in substantia, id est, vna diuinitas , et in per- substantia,Tri.
sonarum subsistentia inconiuncta Trinitas, in qua nihil inferius, nihil n“s *n P®1,80"
superius, -nihil anterius , nihil posterius, in natura diuinitatis esse ere-nis *
dendum est : nihil seruiens, nihil subiectum, nihil loco comprehensibile,
nihil temporaneum , nihil infirmum , nihil crescens , nihil ad sexum, ha-
bitumque pertinens , nihil corporeum sentiri fas est: sed est vnus Deus
sine initio, sempiternus sine loco , vbique totus, sine sui mutatione omnia
mutabilia disponens creaturarum ; tempora praeterita, praesentia, futura
pariter cernens : cui nihil est praeterRum , nihil restat, sed cuncta prae-
sentia sunt . Cui nihil displicet , quod bonum est; nihil placet, quod
malum est; a quo nihil naturaliter malum creatum est, quod perse nihil
nisi creati boni vitium est . Bonus ergo sine qualitate, magnus sine quantitate,
aeternus sine tempore, praecipuus sine situ, qui omnibus creaturis
infunditur , quum non sit illi locus, quern nulla capit creatura, nulla
comprehendit intelligentia.
_ ?• Deus vnus Omnipotens , sanctas Trinitas Pater, et Filius, et Spiritus
sanctus. Pater ergo Deus Omnipotens ex nullo originem ducit, et
ipse origo diuinitatis est, a quo Filius Deus Omnipotens genitus sine
tempore est: non quippe creatus, quia Deus est, cui praeter quod Filius
est, in diuinitate totum commune est Patris in aeternitate , in volunta-
te , in potestate , in sapientia . Sic et Patri praeter quod Pater est, to-
turn commune est Filii.
4. Spiritus sanctus est Deus Omnipotens 5 nec genitus est 3 quia non
est Filius; nec creatus , quia non est creatura, sed ex Patre, et Filio pro-
cedens, cui praeter quod Spiritus sanctus est, totum commune est Patris,
et Filii, quia non qui Pater est, Filius, aut Spiritus sanctus in persona
hie est : nec qui Filius est, Pater, aut Spiritus sanctus hie est : nec qui
Spiritus sanctus est, Pater , aut Filius hie est; sed in essentia, quod Pater
est, Filius, et Spiritus sanctus hoc vnutn est; et quod Filius est, Pater,
et Spiritus sanctus hoc est; quod et Spiritus sanctus est, Pater , et
Filius hoc est; sed non triplex in ilia Trinitate Deorum numerus est :
salua enim separatione personarum totum commune diuinitatis est.
S\ Filius ex tempore carnem suscepit humanam , quae vitio caret; hu- Films Del hu-
manitatis naturam habuit, animam prudentem , intellectualem , sapientem , manam s u s c e -
excepta diuina natura, habens , vt humanitas integra fierec: quam ideoFi- pitnaturain,
’ P e r Ä f t in !eP ‘>r ‘ 'b i - i | A e n e a s P a r i s i e n s i s l o c . c i t . h u n c ,
e t s e q u e n t e m n u m e r u m d e s c r i b i t . ■
4 . S e d e x P a t r e e tc . a l . s e d e x P a t
r e p r o c e s s i t , e t F i lio c u i e t c . P r o c e s s i o -
n e m S p i r i t u s s a n c t i e x P a t r e , F i l i o q u e
c l a r i s s im e a P a t r i b u s e c c l e s i a e g o t h i c a e ,
e t a b I s i d o r o n o n v n o in l o c o a s s e r t a m
f u i s s e c o n s t a t .
5 . Ca rn em a c c e p i t e t c . m s . ca rn em
sum p s it h um a n am , q u a e om n i v i t i o c a -
l i s , in su b s ta n t ia v n a d iu in i t a s , e t in
p er son arum su b is t e n t iis in co n iu n c ta . . .
n ih il r e s ta t fu t u r u m , s e d cu n c ta p r a e t e n -
tia su n t . S im i l e m d e T r i n i t a t e , a c d i -
u in i s a t t r i b u t i s p r o f e s s i o n e m f i d e i a l ib i
r e p e t i t I s i d o r u s , v t in l i b r o D i f f e r e n t i a -
r u m r e r u m i n i t i o , l i b . 1 . c o n t r a iu d a e o s
r a p . 4 . , l i b . 1 . S e n t e n t i a r . c a p . 1 . 2 . 1 4 .
i j > e t c . , i n l i b r i s d e o f f i c i i s e t c .