1 66 L I B E R P R I M V S
rem Dei pertinent,septem ad homines. Ilia tria,quae ad Deuni
pertinent, in vna tabula scripta fiierunt: reliqua septem in secun-
d a . In prima tabula trium mandatorum hoc primum e s t: Diliges
Dominum Deum tuum . In secunda: Honora patrem tuum, et matrem.
14. Hinc e st,qu od Saluator scribae interroganti,quod prae-
ceptum est primum in lege ? a it: Audi, Israel; Dominus Deus tuus
Deus vnus est, hoc primum est.. Secundum vero simile est huic;
Diliges proximum tuum, shut ttipsum. Vnum namque praeceptum
de prima tabula dixit, quod ad Dei pertinet amorem; alterum vero
de alia tabula, quod ad hominis pertinet dilectionem.
C A P V T X IX .
De septem regulis.
I. Septem esse inter ceteras régulas locutionum pturarum, quidam sapientes dixerunt. sanctarum scri-
tum in repromissione . Verum in hac
sententia non est constans, quum lib. quae-
stiontim veteris testamenti q. 7. quatuor
verba affrmet esse exarata in prima tabula
, quorum primum statuit 9 Non sint
tibi Dii alieni praeteiw me: secundum ,
Non facies tibi vllam similitudinem : ter-
tium: Non sumes nomen Dei tui in va*
num : quartum: Sabbatum Domini Dei
tui seruabis, et non facies in eo vllum
opus seruile . Reliqua in secunda 9 ita ,
v t primum verbum secundae tabulae s i t 9
Honora patrem tuum , et matrem tuam >
e x illo Apostoli ad Epb.es. 6. Honora
patrem tuum, et matrem , quod est man-
datum primum in repromissione . Quo-
modo 5 in q uit, esset primum9 nisi in secunda
tabula ab ipso coepissef ? In repromissione
autem ideo dicitur , quia sta-
tim subficitur , vt sis longaeuus super
terram , et bene sit tibi9 naec est pro-
missiofacta iis , qui mandata custodiunt.
Joseph, 'lib, 3. Antiq. cap. 6. et Philo in
lib. Quis rerum diuinarum heres sit, in
vtraque tabula quinque esse praecepta
tradita affirmant • Sunt9 qui dicunt, has
tdbulas tempore vltimi Ierosolymitani excidii
sub romanis imperatoribus in tern-
plo Dei fu is s e , indeque a Tito Auguste
inter caetera captae vrbis spolia in trium-
phum allatas . LOAISA .
Ib. Quod ex quorumdam opinione
Loaisa refert, tabulas legis a Tito in
triumphum Roiuam fuisse allatas 9 fal-
su.m esse alii putant, quum Iosephus référât
, nihil, a Tito inuentum m Sanctua-
rio templi . Vide Comment, ad Prudent.'
pag. 654. et 1234. 9 et Dissertationem
Calmed De area foederis praefixam li-
bris Machabae.orum . AREV.
Cap. XIX. n . I . Has septem régulas
veluti claues aperiendi sensus diuinae
scripturae reconditos excogitauit Ticonius.
Augustinus lib. 3. de doctrina Christiana
cap. 30. Ticonius j inquit, quidam 9
qui contra Donatistas inuictissime scri-
psit, quum fuerit Donatista, et lib. 1.
contra epistol. Parmeniani cap. 28. vocat
eum magistrum , eiusque interpretandi di-
uinam scripturam leges , et formulas tanti
fecit , v t Cypriani expositionibus praetu-
lerit : v t constat lib. 2. rétractât. et lib.3.
de doctrina Christiana cap. 30. vbi de
harum regularum-vtilitate sic inquit: Ncc-
S E N T E N T I A R V M . 167
2. Prima régula est de Domino, et eius corpore ; quae de
vno, aut ad vnum loquitur : atque in vna persona modo caput,
modo corpus ostendit, sicut Isaias ait : Induit me vestimento sa- c. 61. v. 10.
lutari j quasi sponsum decor atum corona , et quasi spans am ornatam
monilibus suis . In vna enim persona duplici vocabulo nomi-
nata caput, id est, sponsum,et ecdesiam,id est, sponsam ma-
nifestauit .
3. Proinde notandum in Scripturis, quando specialiter caput
describitur, quando et caput, et corpus : aut quando ex vtroque
transeat ad vtrumque,aut ab altero ad alterum : sicque quid capi-
t i , quid corpori conueniat, prudens lector intelligat.
4. Secunda régula est de Domini corpore vero, et permixto.
Nam videndum , quaedam vnius conuenire personae , quae tarnen
non sunt vnius, vt est illud : Puer meus es tu-y Israel, ecce deleui, Oseexi.
vt nubem , iniquitates tuas , et sicut nebulam peccata tua : conueressarium
duxi ante omnia } quae mihi
videntur 9 libellum regularum scribere , et
secretorum leges 9 veluti-claues, et lu-
mina , fabricare : sunt enim quaedam re-
gulae mixtae, quae vniuersae legis re-
cessus obtinent, et veritatis thesauros
aliquibus visibiles faciunt . Quarum si
ratio regularum sine inuidia 9 vt com-
municamus 9 accepta fuerit 9 clausa quae-
que patefient, et obscura dilucidabun-
tu r , vt quisque prophetiarum immensam
siluam perambulans 9 his regulis quo-
dammodo quasi lucis tramitibus deductus
ab errore defendatur« Et subdit: Caute
sane legendus est 9 non solum propter
quaedam 9 in quibus 9 vt homo 9 errauit,
sed maxime propter ilia, quae sicut Donatista
haereticus loquitur . Meminit et
Cassiodorus harum regularum in praefat.
comment, in psalm. Scripsit idem Tico-
nius expositiones in Apocalyps. loannis,
v t auctor est Gcnnadius 9 et Beda in A -
pocah E x t at nunc liber regularum edi-
tus in Bibliotheca sanctorum a Marga-
rino Theologo Parisiensi compilata tom.6.
Floruit Theodosio , et filiis eius imp er antibus
anno Domini c c c x c . LOAISA .
Ib. Ticonium Afrum auctorem harum
regularum non solum Donatistam 9
sed etiam Chiliastam fuisse aduertitVez-
zosius. Multi scribunt Tichonius. Loaisa
, siue Grialius maluit Ticonius , quod
alii etiam sequuntur : nonnulli Tychonius :
De eo Fabricius in Biblioth. med. aeui •
AREVALVS.
2. Quae de vno ad vnum loquitur 9
in excus. e s t . Quam lectionem non pro-
bo . Nam sensus ita est 9 v t sola rations
discernatur, quum in vna persona duo dis-
tinguuntnr ratione 9 et cogitatione off-
cia . Vnde sola ratione complecteris >
quando a capite ad corpus transitum sit •
LOAISA .
Ib. Isaias. Est hoc exemplum Isn't,
cap, 61. apud Ticonium 9 et Augustinum :
quamuis 70. vtuntur versione, sicut spon-
so imposuit mihi mitram } et sicut sponsam
ornauit me ornatu : vvfi^lu vrtpt:
Cnil€ fj.0t ptTpetV 9 »OtI VVpQtiV K*TSHoo'pna
p i uiepa . Isidorus vulgatam,
semper amplectitur versionem . LOAISA .
4. Ticonius dixit : de Domini corpore
bipartito : quam vocem Augustinus
correxit , affrmans 9 quod non debuit ita
appellari, sed potius de Domini corpore
v e r o , atque rnixto 9 aut vero 9 atque si-
mulato9 v e l de pertnixta ecclesia . LOAIS.