een weinig over elkauder op het dak schikten. Men kan
zeggen, dat de N i bong—boom en de N ib o n g—schors op Banka
grootendeels of liever gelieel en al de bamboe op Java vervangen.
Zelfs kleine praauwtjes, die zoo ligt zijn, dat een
man ze dragen kan en die ook maar 6dn’ man bevatten kunneu,
worden van Nibong-schors vervaardigd; en de eenige roeiriem
(pengajoe), waarmede deze schuitjes worden voortgestuwd en
die <ati beide uiteinden een blad of spaan hebben, worden uit
den Nibong-boom gekapt. (1)
Van A ij e r—b iro e bereikte ik 11a een paar uren, over en
door bet Goenong-panjang-gebe rgte, het dorp S em b ila n g ,
hetwelk er even als A ije r—b iro e uitziet. In liet huis van
den Mandoor zag ik eenige T an d o ek -m en jan g an of hertenhorens
aan den wand, en eenige strikken en banden en lange
touwen of koorden, alles van r o tta n , om de herten te vansen.
•
Onderweg was ik eenige la d a n g ’s of drooge en hooge rijst-vel-
den gepasseerd, die zieh door banne verjbrande boomstammen en
tijdelijke huljes of afdaken (pondok’s) als zoodanig deden kennen,
al was er ook soms geen padie-groen op te onderscheiden. De
aanleg dezer la d a n g ’s (waarvoor elk jaar een ander terrein
gezöcht moet worden, dewijl een geoogst veld 7 jaren braak
moet liggeu,) is even eenvoudig, als op Java de aanleg der
g a g a ’s of t ip a r ’s. Ongeveer in de maaud Junij wordt slechts
op eeu gekozen terrein het liou t-: en struik-gewas afgebrand,
en daarna de zaadpadie in rijen uitgestrooid. De tijdelijke hutjes
of p o n d o k ’s worden gedurende, het plant— en oogst-saisoen
door de dorpelingen bewoond, eensdeels omdat vaak de afstand
der la d a n g ’s van het dorp te groot is om dagelijks liuiswaarts
te keereii, en anderdeels omdat de rijpende padie door vogel-
verschrikkers, welke men, even als op J a v a , door touwen
(1) De p e n g a j o e is ongeveer 12 ä 14 voeten lang. De man in het praauwtje
houdt ze in het midden met beide handen vast, en slaat de beide spanen of lepels
beurtelings te water, dan eens aan de regter-zijde der praauw en dan weder aan
de linker-zijde. Ook te R io uw zag ik de Chinezen van zoodanige dubbelde roei-
spaan gebruik maken.
beweegt, tegen de rijst-vogeltjes of rijst-diefjes beschermd moet
worden. Zoodanige hutjes vindt men ook vaak in het diepst
der wouden, waar de houtskoolbranders, of zij, die zieh op het
branden van arang of houtskool voor het smelten der tinerts
toeleggen, tijdelijk wonen. Ook die inlanders, welke in de
bosschen dammar of hars (1) verzamelen, of am b a llo , - (2)
m a ra n te g a ro e ,- s a p a n , - (3) r in g a s ,- t e n g r i s , - e b b e n -
en ander timmerhout en n ib o n g -b o om en kappen, of wel
ro tta n , was en honig zoeken, of die aan de stranden en de
oevers der la la p s of moerassen N ip a of Atap suijden, maken
zieh soms dergelijke hutjes van riet of bladeren en boomtakken.
Zoodra de koelie’s verwisseld waren, ging ik door naar de kain-
poug Majang. De weg kronkelde en slingerde nog altijd over en
door het gebergte van den K ek o ek o e s, den Besotan en den Goe-
n o n g -p a n ja n g , en ik zag weinig anders dan eenige k in d id ie ’s
of b o e r o n g -b le k e t of snippen, reigers (kondor’s), waterhoenders,
poejoe’s (wachtels of kwakkels) en maraboe’s versclirikt van de
randen van ravijnen, slooten of moeras-plekjes opvliegen, of een’
troep wilde eenden, die hoog boven mij heenstreken. Te Majang
werden mij eenige dünne wandelstokjes van k a jo e -sa la of
verkeerd h ou t te koop geboden. Deze stokjes waren in
allerlei hoekige en knobbelige bogten en kronkelingen gedraaid,
niet door menschenlianden, maar blijkbaar door de natuur. Ze
schijnen aldus in de bosschen of aan de stranden op geheel-
eigenaardige en grillige wijze te groeijen, en daar waren er bij,
die zulk een’ vreemden en zonderlingen vorm hadden, dat het
onbegrijpelijk was, hoe een boomtak zoo verke erd (sala)
(1) De D am m a r worcit onderscheiden in S t e e n - d a m m a r of M e d a n g i
b a t o e (steen-hars) en dam m a r - m a 1 1 a - k o e t j i n g of kat-oogen-hars. Ze
is bet produkt van den s a n d a r a k of m e d a n g - d a m m a r -boom.
(2) A m b a l o of A m b a l lo is ,ook gomlak of de roode verwstof, die sommige
Insekten op sommige boomen brengen.
(3) Het s a p a n - of s e t j a n g - of Brazilie-hout levert de bekende bruinroode
verwstof. Het is een streik of heester van ongeveer C duim dikte, die eene peul-
vruebt draagt, welke ter voortplanting van zijn geslacht dient. Deverwdeelen bevinden
zieh in het binnenste hout, hetwelk digt aan het hart of het merg van den heester zit.