welke, aan alle zijden door gebergten omgeven, er vrien-
delijk en aangenaam uitziet. Regts van den weg ligt het
Gouvernementshuis, in een perk van bloemen en geboomte,
aan den regterzoom eener snel-stroomende ondiepe rivier, waar-
over een nette brug geslagen is. Links van den weg staan,
op 680 voeten hoogte boven de zee, de redoute of benting
F o r t—El ou t en een paar Europesclie woningen, terwijl zuide-
lijk daarvan en aan den linker-oever der rivier de groote
geregeld-aangebouwde en met breede paden doorsneden inlandscbe
kampong P en jab o ean g lig t, zoomede het nette landsbureau,
waarin ook de met 21 leerlingen bevolkte school voor zonen
van inlandscbe Hoofden geliouden wordt. Ten oosten van het
Eort ligt ganscli in de nabijheid aan den linker-oever der
rivier de Muhamedaansche kampong K o tta—S a n ta n , waarin
het voornaam Muhamedaansch Hoofd of Primaat woon-
aclitig i s , die den titel voert vau J a n g -d i-p e r t o e a n of
/ / gebieder” . En eindelijk ten westen er van voert een w e g ,-
tusschen de gebergten van S e r e t -b e r a p i, S ik ad o ed o ek en
S id o a -d o a door, en längs den berg O e lo e—P o e n k o e k ,
waarop de rivier Batahan ontspringt, — naar N a ta l, hoofd-
plaats der tot de Residentie T ap p an o lie behoorende Afdeeling
van dien naam. Naar deze hoofdplaats wordt onder anderen
het goud gebragt, hetwelk in het in 1693 aan N ed e r la n d
onderworpen distrikt Batahan gegraven wordt.
Al dadelijk liep het gesprek met den heer godon over de
bijzonder-goede wegen en de nette Battak-kampongs, die ik
gepasseerd was, en over de beleefdheid en humaniteit, die de
Batt’ak’s mij overal bewezen hadden, terwijl ik van hem onder
anderen vernam, dat de Afdeeling M an d h e lin g en A n k
o la 58,500 zielen telt, meest B a ttak ’s en dus heidenen,
en dat er in Mei (1855) 7000 B a tta k ’s uit P e r t ib ie eil
P a d a n g—law a s (Gro o te—B a tta k—landen) als vlugtelingen
naar G r o o t-M a n d h e lin g waren overgekomen, vermits de nabu-
rige magtige stam of staat S o s so k of B a ta n g -S o s sa (een
distrikt) hunne kampongs verwoest, hunne velden vernield, en velen