Maleijers gevestigd zijn. De vrij-groote kampong dezer laatsten
li?t digt aan den regter-oever der rivier, op een paar honderd
schreden van den kraton en de Europésche wijk, en telt onder
liare inwoners eenige diamant-gravers en diamant-slijpers. Buiten
de plaats is het terrein open, en heeft men het gezigt op
kampong—K a la n g a n , alwaar een steenkolen-établissement is,
en op eenig verwijderd gebergte, - waaronder de Djabok (on-
geveer 3 uren gaaus van Martapoera), de G o e n o n g -in ta n
(Juweelberg), de G o e n o n g -law é , welligt ook de Mantoe-
lo e , waarbij de rivier B e r ib it ontspringt, de Garoem, de
Katern, waarbij de rivieren B enan g en en Benar ontspringen,
en anderen, — en verder op eene bebouwde vlakte. In de na-
bijheid der woning van den heer ondaatje- staat, door hooge
aarden wallen omringd, de kraton, een zeer groot gebouw van
zware planken, hetwelk er zeer vervallen en slecht-onderhouden
uitzag. De troonzaal, die welligt 300 menschen bevatten kan,
was uiterst v u il, liaveloos en vervallen, en had bovendien
niets, dat naar pracht of grootlieid zweemde. Naakte muren
en een naakte vloer, gewone en daarbij oude en siechte stoelen
en tafels, benevens een verliemelte van versclioten rood sits
boven eene half—vermolmde estrade, maakten een onaangenamen
indruk. Even onzindelijk en vuil waren de overige vertrekken,
waarin spinrag de zolderingen en hoeken festonneerde en de
deuren en vensters drapeerde. Op de halaman of a lo e n -
a lo e n , die zeer groot is en waarop een rijdtuigweg of toerweg
van 2 á 3 palen lengte uitkomt, stonden twee degelijke metalen
stukken gesehnt, die met koperen bloemen en p a ton g
en poespa of snij- en beeldhouwwerk versierd waren, en blijk-
baar in der tijd door de Kompagnie, of door de Engelschen
of Bortugézen, aan een’ der vroegere Sultans ten geschenke ge-
geven zijn. Onder eene opene loods stonden tweé ouderwetsche
staatsie-rijdtuigen van Westersch maaksel, waarschijnlijk uit den
tijd van lodewijk XIII of XIV van Frankrijk. Beide koetsen,
almede een geschenk van eene of andere Europésche mögend-
heid, waren zeer verhavend, niet door veelvuldig gebruik,
maar door algeheele verwaarloozing. Het houtwerk, de kostbare
zijde, het laken, het passement en de vergulde versieringen
waren vermolmd en vergaau en verweerd, en alleen het ijzer-
werk had welligt nog eenige waarde in een’ oud-ijzerwinkel.
Des avonds ontving ik een bezoek van den vreeselijk-ver-
maarden prins h i d a i j a t - o e l l a h , aan wien ik den volgendeu
namiddag, vergezeld van de heeren o n d a a t j e en w i j n m a l e n ,
een tegenbezoek bragt. Hij bewoonde een klein mlandsch huis,
doch het vertrek, waarin we ontvangen werden, was zeer goed
en bijna Westersch gemeubleerd. Zijne drie jonge vrouwen
(poetri’s) waren 'eenvoudig gekleed, doch schitterden van goud
en vooral van iu ta n - in ta n of juweelen. Gewoon aan den
o in gang met Europeanen, waren ze vrijmoedig en spraakzaam,
eu daarbij zeer minzaam eil goed-gemanierd. Alle drie konden
ze onder de inlandsche schoonheden van den «ersten rang ge-
noemd worden. Nadat de thee gedronkeu was, werden er
eenige gebakjes (kwee—kwee) en manisan of alwa (confitureu)
gepresenteerd, en gingen we vervolgens de kleine schilderijen
(pigoera) bewoiideren, doch niet om den wille der teekeningen
en gravures, waarvan de waarde slechts zeer middelmatig mögt
lieeten, maar om de vele diamanten, die in de eenvoudige
lijsten op verschillende plaatsen waren ingezet. De steenen
waren echter slechts klein, en voor iemand, die, zoo als hij,
diamantmijnen bezit, zeker geheel—onbeduidend en nietig, doch
we k regen er weldra een aantal anderen te bezigtigen, toen de
Prins de laden eener a lm a rie (kast) opendeed en eenige doosjes
(poessettan) en peperhuisjes vol juweelen voor onze verbaasde
blikken on tsloot!... (1)
Des anderen daags vertrok ik met den heer Jhr. v a n e a d e k s ,
( 1) Voor spotprijzen koopen de vorsten van hunne onderhoorigen de diamanten,
wclke de bodem oplevert, gelijk ze ook voor spotprijzen de k a p a s, pepcr, rottali,
vogelnesten enz. opkoopen De opbrengst der diamanten op B o r n e o wordt gemiddeld
op 2000 karaten ‘s jaars geschat. Groote diamanten zijn er zeldzaam, en van de 2000
karaten bhjven na bet slijpen slechts 800 karaten over.