218 sum a tr a ’s w e st k b st .
strand van den grooten Oceaan aangelegd, wordt liare reede
gedekt door het eilandje P o e lo e -A n g s o e of A n so n , eil op
meer verwijderden afstand door de eilandjes B a n d o , T en g a ,
O ed jo n g , T o ed jo e en K a s s ie , terwijl verder noordwaarts en
ook veel verder in zee de 51 Batoe-eilanden gelegen zijn,
waartoe P o e lo e —änam, A n tin a n g , A n g s o e - la u t , de P in -
g i - g r o e p , Tana—m a ssa , Tana—b a lla , B ian g en anderen
beliooren, en waarvan er 20 door 8000 Niassers, Maleijers,
Boeginezen en Chinezen bewoond zijn. De gansche groep dezer
Batoe-eilanden, die als rijk in produkten • geroemd worden,
vormt eene onder-afdeeling der Assistent-Residentie A ije r -
b a n g ie s , en wordt door een’ Posthouder bestüurd.
Met de Topographie der hoofdplaats Priaman kan ik zeer
kort zijn. Het is een groot open vlek , dat aan beide zijden
van een groot en belommerd en onregelmatig-vierkänt plein met
eenige Europesche en enkele inlandsche huizen bebouwd is.
Aan de zuidzijde ziet men een goed en ruim Gouvernements—
huis, en wijders eenige zout-, koffij- en notenmuskäat-
pakhuizen, en over de brug, of aan de overzijde der rivier
S am p an g , een groote inlandsche kampong en Missigliiet en
de Chinesche wijk. Voor liet gezegde Gouvernements- of
Assistent-Besidents-huis staat een Monument ter nagedaclitenis
van den Luitenant ter zee v a n d e n b r o e k , die in 1834
voor N a r a s , mede aan de Westkust digt bij P riaman ge-
legen, gesneuveld is. Dit monument, in de kom der Euro*
pesche wijk opgerigt, komt veel meer uit of staat meer en
ev id eU c e dan het monument, hetwelk op het landgoed
B a to e—Gadja bij de stad Ainboina ter nagedachtenis van
den op bl. 196 D. II genoemden Majoor a . j . m e i j e r is opgerigt,
die aan zijne, op den 12 November 1817 tijdens den op*
stand op S aparoea, (waarbij de, schoenmaker s a lom o n s zieh
door het redden van een der kinderen van den toenmaligen
Assistent—Resident zoo menschlievend onderscheidde,) bekomen
wonden, op den 16 Januarij 1818 te Am b oin a overleed. Op
eenige schreden afstands van het vierkante plein staat, in
suma tr a ’s w e stku st .
eene ten deele achter het Gouvernementshuis gelegen kleinere
inlandsche kampong, het bamboezen schoollokaal voor zonen
van inlandsche Hoofden. In deze school vond ik 35 leerlingeu,
wier examen door den Regent of To eank o e van P riam an
van het begiu tot het einde belangstellend werd bijgewoond.
Trouwens al de Toeankoe’s op Sumatra gaven mij, door de
school-examens altijd uren lang aandachtig bij te wonen, van
hunne belangstelling in de zaak Van het onderwijs duidelijke
blijken.
Overigens weet men, dat Priaman een der voorname af-
schepirigsplaatsen is der produkten uit de P a d a n g sch e Bo-
v e n la n d e n , en dat de koopvaarders er achter het eiland
A nsoe veilig ten anker gaan. De tweede voorname afschepings-
plaats in deze Afdeeling is T ik o (in het landschap XII k o tta ’s),
alwaar almede in 1669 of 1670 eene faktorij gesticht werd.
Dit Tiko of T iko e ligt noordwestelijk van Padang en ten
zuiden van de monding der rivier A n to k a n , welke in het
Dano-gebergte entspringt en ten noorden van T ik o bij de
kampong Antokan in zee vloeitt Het wordt gedekt door de
eilandjeS Tenga s Tapis en Ö ed jon g , gelijk het bovengemelde
Naras of Narras dooi het eilandje Kasdh en de K a r a n g -
doerian-rotsen beschermd Wordt,
De terugreis van Priaman naar K a jo e—tanam viel mij
vrij-wat gemakkelijker dan de heenreis gevveest was, dewijl
de; hierboven reeds genoemde heer s c h u l t z e van P a d a n g -
p an jan g , dien ik te Priaman ontmoette, mij een plaatsje in
zijn rijdtuig aanbood, hetwelk mij in 2 h 2 i uren tijds te
K a jo e -tan am bragt. Des middags arriveerde mijn rijdpaard,
hetwelk door mijn’ bediende, die een k o ed a -g la d a k (bediende-
of volgeling-paard) bereed, aan de hand geleid werd , en kort
daarop reed ik naar P a d a n g -p a n ja n g , en van daar terug
naar Singk arah en verder naar S o lo k , alwaar ik het denkbeeid
uitwerkte, om de bovenvermelde (reeds sedert 1857
bloeijende) N o rm a a l- s ch o o l ter v.orming van in la n d sch e