p a ssa g e , ten oosten van S tr a a t-G a sp a r . Deze Straat, aldus
genoemd naar liet eiland G a sp a r , wordt gevormd door de
eilanden Banka en B i llit o n , eu door het eiland L ia t in
twee passages gedeeld, waarvan de passage ten westen van L ia t
de M a c c le s f ie ld - s t r a a t heet, en de passage bij B i l l i t o n
of ten oosten van L ia t en tusschen'Liat en L a n g - e ila n d
in, de C lem en t’ s - s t r a a t genoemd wordt. Een derde Straat
in S tr a a t-G a sp a r is bekend onder den naam van S to lz e—
s t r a a t , en ligt tusschen de Zuid- en Noord-eilandjes van
Mendanau en L ia t (1). De K a r im a tta -p a s s a g e , welke
dezen naam ontleent van de talrijke K a r im a tta -e ilan d en ,
wordt gevormd door bet eiland B i l l i t o n ten westen en de
zuidwest en westkust van Borneo ten oosten. Van laatst-
gemelde kust kregen we gedurende onzen togt op den 10ien
December, - terwijl we met günstigen wind, doch hevige
regenbuijen, die tot half 4 in den middag aanhielden, 8 a 9
mijlen voortgang hadden, - in de schemerende verte eenige
kapen en bergtoppen te zien, terwijl we meer van nabij de
vele banken en droogten bij B i l l i t o n , en nog duidelijker
P o e lo e -S e p a to e of S ch o en -e ilan d , de talrijke groep der
M onteran-eilanden en de hooge piek van het eiland Kari-
m a tta , het hoofd—eiland der groep van dezen naam, in het
gezigt hadden. Op den 11 December zagen we opvolgend aan
stuurboord of ten oosten van ons een aantal eilanden, a ls:
P o e lo e -b o e r o n g (vogel-eiland), Zu id -e ilan d , P o e lo e -p a p -
pan (plank-eiland), P o e lo e - g in t in g of g in t e n g (dakpan-
eiland), P o e lo e -b is s i (ijzer-eiland), P o e lo e -b o ew a n g of
B o e a n , P ir am id e -e ila n d , P o e lo e —Me tappies, P o e lo e -
g e r la n g , P o e l o e - s i r i , P o e lo e -p a n im b a n g a n , Berak en
P o e lo e—lim a (vijf—eiland). Tusschen P o e lo e - lim a , M e ta p p ie s
en P animb angan doorvarende, telden we in het geheel 21 eilan-
(1) Volgens beweren zou het eiland G a sp a r of Glasa goud cn tin oplevcrcn,
gelijk er op de K a r im a tta -e ilan d en in 1854 ij z c r -m ic a gevonden is. Karima
t t a is bevvoond door menschen van Su k k ad an a . De overige K a r im a tta -
eilanden zijn, ofschoon bewoonbaar, niet door menschen bewoond.
den, waarvan er sommigen zeer klein zijn, benevens nog eene
groote menigte groene kruinen van kleine eu hooge eilandjes,
die digt onder den wal van Borneo gelegen zijn. Eenige der
genoemde eilauden, bijv. G in t in g en G e r lan g schijnen als
het wäre de uitgezette voorposten of de schildwachten der
onderscheidene groepen te zijn, en enkele arideren üggen zoo
eenzaam en geisoleerd, en zoo ver van de overigen en groo-
teren verwijderd, dat, ze doen denken aau verstrooide bloemen,
die door den wind uit een bouquet gewaaid en heinde en ver
zijn heengeslingerd. Sommigen onzer medepassagiers vergeleken
ze zeer poetisch, dan eens bij zoovele kinderen, die door hunne
ouders verstooten zijn, dan weder bij verwijderde maxien of
Satelliten van planeten, en dan weder bij trawanten en lijfstaffie-
ren, die de ongenade hunner meestera op verreu afstand van
liun aangezigt beweenen!
Intusschen waren we het läge kustland van B o rn eo al meer
en meer genaderd, eu zagen op den 12^" December de. bergen
S a tt e i en Majang, en de mondingen der rivieren B ob o ,
P a d a n g -T a k e en , en S iep an g , de zuidelijke monding der
rivier K a p o ea s, de S in jaw a —rivier en Sukkadana. Eenige
ureu later ankerden we op de reede van P o n tia n a k (hoofd-
plaats van Borneo’ s W e s tk u s t ) , of liever we ankerden in
de nabijheid van de noordelijke monding of van den noordelij-
ken ingang der Kapoeas-rivier, voor welken ingang een lange
en breede zandbank lig t, welke de schepen, die den wil naar
P o n tia n a k hebben, soms vele dagen lang belet de rivier in
te varen en P o n tia n a k te bereiken. Dit was ook het geval
met 2 a 8 kustvaarders, welke we voor de bank ten anker
zagen om eene günstige gelegenheid, d. i. lioog water en goe-
den wind, af te wachten.
Onmiddellijk na onze komst ter reede, kwam er uit de
Kap o ea s een koijangs-praauw längs boord om de door onzen
steamer aangebragte goederen voor P o n tia n a k te laden, en
te gelijk een klein zeilpraauwtje om de brieven af te halen.
Zoodra dit geschied was en een paar onzer passagiers met den