Het geheel was inderdaad een Perzische astana (paleis), eu ik
geloof, dat de dalm ’s of k raton ’s der Hoven van Java en
Madura bij den kraton van T oeank o k a n t i n g g i moeten
achterstaan.
We bleven een uurtje bij den lioogen Sumatraan teil bezoek,
bewonderden toen het liuis en de bijgebouwen, de lansen
(toembak) en krissen, de beeiden en figuren, de honten tijgers
en de groote levende honden, de badplaatsen en koepels, de
sehoone paarden en de rijke zadels en tuigen, - en keerden
eindelijk te viervoet naar P a lim b a ja n g terug.
Op den 6den Mei vertrok ik 2 etapes verder, en längs de
kampongs B am b an g , S ilo e n k o n g , K o t t a - t in g i , P is a n g ,
K it j a n g , L a n in g , Samawang, P a d a n g - in a n g is , P an g i
eu P a n ta n , naar B o n d jo l. De weg van P a lim b a ja n g tot
aan P isa n g is regt—trotsch en romantisch. Eerst loopt hij
zigzagsgewijze en aanhoudend klimmende en dalende als door een
ravijn, dat zoo eng en naauw als een bergkloof' is, eu waarin
men bijna niets anders ziet dan bergwanden en oude hooge
boomen en struiken en stammen, en niets anders hoort dan
apen en lo e to n g ’s en siam ang’s. De geweldige M a s sa n g -
rivier brult door de diepte längs den weg, en schiet nu en
dau onzigtbaar onder takken en laag geboomte en struikgewas
heen. Weldra had ik de houten brug bereikt, die over dezen
stroom geslagen is , en nu was alles woest en wild, w7at het
oog outwaarde, en alles rots en steengevaarte, begroeid met
kruip- en slingerplanten en gekroond door hoog geboomte
op het piekig gebergte. De Massang buldert over haar
bed van rotsen heen, en zweept als een ontzinde hare hooge
en steile oevers, die almede enkel rotsen zijn! En die
rotsen rilden van de kracht der wateren, en de brug, die
op deze rotsen rust, rilde huiverend mede! Een’ tijd lang
bleef ik op de brug staan, opgetogen en toch als verplet bij
het aanschouwen der ontzaggelijke werken der natuur! Toen
volgde ik weder het dan eens steil-opgaande en dan weder
snel-afdalende bergpad, dat mij op sommige punten eenige
sawa’s in de verte te zien gaf, en bereikte eindelijk, na veel
klimmens maar vooral veel dalens, de kampong P isa n g ,
welke aan den regter-oever der Massang in eene kleine vlakte
gelegen is, en van waar een weg over P o e lo ep o e naar
P o r t -d e -K o c k voert.
Een paar uren bleef ik hier in de ruime en goede pas-
sa n g ra h a n , een gebouw van planken, uitrusten, en wachtte
intusschen op de komst der k o e lie ’s , die met de bagaadje enz.
achtergebleven waren. Middelerwijl las ik mijne nota eens over,
beheizende een paar bijzonderheden, welke ik nopens eenige
boomen, zoowel te B en k o e len als in het Gouvernement van S u matra’s
W e s tk u s t voorkomende, vernomen had. Zoo toch had
ik gehoord: dat het op Java en elders bekende vernis voor
houtwerken, of de M in ja k -k a jo e -r a n g a s (olie van rangas’s
hout)j; verkregen wordt van den schoonen rangas-boom of
vernis-boom, waarvan het sap der bladeren zoo sterk is,
dat het, op de hand of in het gelaat of op eenig ander lig-
chaamsdeel spattende, dadelijk een zoogenaamde blaar op de
huid trekt. Zoo had ik ook vernomen, dat de B id a r a -
boom (niet te verwarren met B id a r a -la u t of bitterhout of
bitterwortel, hetwelk tot versterking der maag gebruikt wordt,)
tot een zeer speciaal doeleinde wordt aangewend, wordende
namelijk de sappen der bladeren van dien boom gebezigd om
de lijken der afgestorvenen te wasschen. Desgelijks was mij
g e z e g d , dat de binnenbast der kern of de s o e k o n -b id j i van den
Kalawi of wilden broodboom dient om er eene soort van
linnen van te maken, - gelijk men van den P o e la s (een
brandnetel) en van den bast van den Baroe-boom (onder-
scheiden in B a r o e - la u t en B a r o e -T jin a ) getwijnd garen
vervaardigt. En zoo had men mij verhaald, dat de op S u matra’s
noordwest— en noordkust in de bösschen voorkomende
Kamfer-boom een zeer hooge en zware boom is en den
Maleischen naam draagt van p o h o n -k a p o r (eigenlijk : kalkboom),
en dat de kamferdeelen tusschen de buitenste schors en