kennen en de gladde plaatsen met empirische behoedzaamheid te
passeren. Eindelijk was ik beneden en aan den zoom van den
P a n o , die 12 palen lengte bij eene breedte van p.m. 5 a 6 palen
heeft, en, op eene hoogte van 1,485 voet boven de zee, als een
bekken tussehen hooge bergwanden ligt ingesloten. Een. goede
rijweg voert van kampong Pan d an, en längs het huis van den
Kontroleur (waarin ik gastvrij werd opgenomen), de oostelijke
en noordelijke zijden en een gedeelte der westelijke zijde van
het Meer in een'1 halven cirkel rond, en vervolgt dan door
een ravijn of kloof naar T ik o e . Het water van den prächtigen
Dano wordt, midden door het dalland der XII k o tta 's, af-
gevoerd door de op het Pano-gebergte ontspriugende rivier
A n to k a n , die het bij de gezegde kloof, welke, - even als een
der eilandjes in het Meer, M o ek a -m o ek a heet, - ontvangt
en het bij T ik o e in zee stort (1). Langs den ganschen oos-
telijken oever fladderden duizenden van tortelduiven been en
weder, doch eenden of andere watervogelen zag ik er weinigen.
Voor het gevoelen, dat het Meer ontstaan is door het instorten
van een’ voormaligen krater, schijnt de gedaante van het om-
ringend gebergte te pleiten, hetwelk bijna overal eenvormig en
van gelijke hoogte i s , en als het ware een kom formeert, die
het Meer bevat. Dat de bodem althans vulkanisch is , bewijst
de warme bron (m o e a ra -p an n a s), die men digt aan den
oever bij kampong M an in djoe vindt.
Des anderen daags vroeg was de breede plas nog veel schooner.
De dampen, die er op schenen geslapen te hebben,
trokken langzaam en loomerig o p , toen de eerste stralen der
zon ze verwarmden, en zweefden als witte wolkjes omhoog.
De waterspiegel was stil en effen, en de visschen sprongen en
dartelden in het nat. Eenige meeuwen tuurden uit de lucht
naar beneden, en maakten telkens een goede jagt op de kleine
(1) Een veel kleiner d a n o is de T e la g a of het Meer T id a o e aan den
linker-oever der M a ssan g -r iv ie r , die door de rabijgelegcn landschappen der
VIII k o t l a ’s en III en VII lo e r a ’s stroomt, en zieh längs den B o e k ie t -P a d im a
aan de westkust ontlast.
ik a n - t e r i e , japoe en ander gevind wild, dat argeloos rond-
zwom. De westzijde des meers was nu geheel verlieht en als
met zilver overgoten, en de rook der kampongs speelde hier en
daar in de zonnestralen en dwarrelde längs en in het geboomte,
terwijl kleine kolommen van mist of nevel längs de hellingeu
van den bergwand in fantastische en vormlooze figuren naar
boven Stegen. De oostkant daarenlegen lag nog in de donkere
morgenschaduwen verzonken, doch de duiven klapwiekten reeds
in de bedauwde bamboe-struiken, en eenige hengelaars speelden
met de hengelroeden, aan welker haken ze duiven- of hoender-
vederen in stede van aas bevestigd hadden, heen en weder door
het water, en eenige visschers stuurden hunne met netten beladen
praauwtjes naar de eilanden, en een paar d jo ekon 's
gleed längs de streep van licht en schaduw heen, die zon en
bergkruin op het midden van het Meer geteekend hadden. Ik
bragt natuurlijk een bezoek aan de frissche badplaats, die in
het Meer digt bij het koffij-pakhuis en de kontroleurswomng,
welke beiden aan den oever gelegen zijn, door paalwerk is
afgezet, en deed daarop eene wandeling längs M an in djo e s
schoone zoomen, doch moest van een watertogtje, hetwelk ik
mij een paar uren later voornam, voor goed afzien, dewijl de
zönneschijf een ondragelijke hitte op den plas verspreidde.
Hier en daar kroop een k an g g on g of k angk ong (padde) of
k a p itin g (krab) in het slijk, of vloog een kapoeijoe öf k a n -
dong (kwakkel) uit het kreupelhout op, en somwijlen zag ik
plaggen vau kroos (k ap oe-kap oe) op het meer drijven.
Eenige inlanders met kapak's (hakmessen) in de hand kwamen
mij tegen, en riepen den vreemdeling met zekere gemeenzaam-
heid (naar Sumatrasclie manier) een s lam a tp a g i of ta b e -to ea n
„goeden morgen” of „gegroet heerl” ) toe, en de vreemdeling, -
wetende dat de inlanders van S um a tr a , ook de geringsten
onder hen, elkander altijd met den titel van heer begroeten , -
antwoordde: t a b e - t o e a n - t o e a n (gegroet heerenl).
Op den 5,lc" Mei keerde ik längs den (door den voormali