terwijl eenige klippen de bekende S a r a n g -b o e r o n g of vogel-
nestjes opleveren, en bet plantenrijk r o t ta n , g e ta h -p e r tja
(gebroken gom), hars, k o e l i t - s o e g a , dammar, k a jo e -g a r o e
of reukhout, sago, peper, Notenmuskaat, kokosnoten, kadjang
en andere veld- en boomvruchten voortbreugt, en de bijen er
voor was (lilin g ) en honig (madoe) zorgen. De stapel van
tarn vee bestaat er uit karbouwen, schapen, geiten, runderen,
paarden en varkens.
De Tin-mijnen (Pa r it) van B i l l i t o n zijn 20 in getal, en
verdeeld in 6 p a r i t - k o l lo n g , . 2 p a r i t - k o e l i e t - k o l l o n g , ,
en 12 p a r i t - k o e l i e t , d. i. diepe mijnen, half-diepe mijnen
en ondiepe mijnen, (waarvan later meer.) Ze liggen gedeeltelijk
te S id j o e k , en gedeeltelijk te T a n j o n g -p a n d a n . Yoor de
ontginning dezer mijnen i s , gelijk men weet, de concessie aan
Z. K. H. Prins hendrik der Nederlanden in 1852 toegestaan.
In 1854 werden ze door 548 arbeiders bew’erkt, en bragten
ze 2000 pikols tin op. '
Toen we de brieven, paketten en andere goederen van het
stevige en op B i l l i t o n gebouwde Postvaartuig hadden över-
genomen, stoomden we verder noordwestelijk op. In den na-
middag passeerden we op verren afstand bet digt bij Sumatra
gelegen eiland M a s s o e n d a n en liepen de mondingen der
Lamp ongsche riviereu T o e la n g—bawang, M e so ed jie , en
S o e n g i-taw a r voorbij, en tegen den avond bereikteu we het
kleine eilandje L u c ip a r a , hetwelk in de zuid—oostelijke monding
van S t r a a t -B a n k a gelegen is. Daarop liepen we tusschen dit
eilandje en de L u c ip a r a -p u n t op Sumatra of het zoogenaamde
Wester-kanaal door, en bevonden ons weldra midden in Straat-
Banka of (zoo als de inlanders zeggen) in S la t -B a n k a , welke
Straat door het eiland Banka en de Noord-oostkust van S um a tr a
gevormd wordt. In den aanvang is deze Straat, welke 34 mijlen
lang is, ongeveer 10 mijlen breed, doch spoedig verengt ze zieh
tot 7 mijlen breedte, en al ras konden we duidelijk de läge en
moerassige met geboomte begroeide kust van Sumatra onderscheiden.
De kapitein liet nu aanhoudend aan bakboord het diep-lood
werpen (d jo ed ja ), dewijl er längs de gansche Oost- en Noord-
Oostkust van S um a t r a vele modderbanken liggen, die zieh
vrij-ver uit den wal uitstrekken, en doen vermoeden dat te
eeniger tijd S t r a a t—B an k a misschieu digt—loopen en S um a tr a
met B a n k a zal vereenigd worden. Immers heeft de oostkust
van S um a tr a reeds zooveel in alluvialen moerassigen grond
gewonnen, dat en Pa lemb ang en E in g a t .(hoofdplaats van
In d ra g ir i) reeds ongeveer 12 a 15 duitsehe mijlen van het
strand verwijderd liggen, terwijl ze oudtijds toch waarschijnlijk
als zeehavens digt aan de kust of den zoom der S t r a a t , die dus
toen zeker veel breeder zal geweest zijn, zullen gelegen hebben. -
Zoo lang de man aan het lood (een iulandsch matroos) half—zin-
gende.de woorden uitriep: »ampat paam !” of ,/lima paam!”
(4 vadem of 5 vadem), stuurden we regt westelijk op; doch riep
bij: //ampat paam k i t j i l !” (vier vadem klein), dan hielden we
meer uit den wal, om van de modderbanken vrij te blijven.
Het was reeds bijna donker, toen we de onder de kust van
Banka liggende eilandjes, namelijk : de 3 P o e lo e N an gk a ,
A n to e , de 2 Mundo’s , B a to e—b ed ang , en S em o eb on g
passeerden, en den top van den 1556 (of 1570) voet hoogen
berg Manoembing of Monopijn te zien kregen, en reeds
10 uren, eer we voor B an ka’ s hoofdplaats Muntok het
anker wierpen, nadat onze steamer eenige oogenblikken te voren
een kanonschot had gelost, — het gewone teeken dat de M a il-
b r ie v e n -b o o t of het M a il-S to om s c h ip nabij is. Van de
stad Muntok konden we van boord niets onderscheiden, doch
aan het strand zagen we vele flambouwen branden, die op eenige
praauwen längs den wal ontstoken waren, en ter verkenning
van de landingsplaats bij avond dienen. Op de reede van Muntok
debarkeerden onze medepassagiers, de heeren d e g r o o t en
VAN DER HUCHT, en kwam de heer Sekretaris en Magistraat
van Banka, c o o r e n g e l , vergezeld van den heer Ilavenmeester
sm id t , aan boord, om de Mailpaketten af te geven en de brieven
voor Banka te ontvangen. Wat er te lossen en te laden