inrigting geworden is van den officier van gezondheid Dr. c. c. w.
m a n d t , en waarin jaarlijks, onder zijne geneeskundige behande-
ling, een groot aantal lijders, meest militairen, met günstigen
uitslag verpleegd wordt. Niet ver van daar ligt het almede,
ook wegens zijne tabaks-aanplantingen, bekende S e lo k ato n .
Yan de hoogere bergpunt, die we zoo even noemden, rolt het
njdtuig snel naar beneden, en voert een schuimend. zesspan ons
längs T roehoe in eene schoone allée van hooge djätie-boomen,
waar achter het liefelijk groen van honderd planten eti gewassen
den door den langen en langzaam-voortgezetten togt vermoeiden
reiziger vriendelijk toelacht. Weldra zijn we aan de gewenschte
rivier K a l i e - k o e to , degrens tusschen P e k a lo n g a n en Sama-
rang. Met eene sassakh of pont varen we ze oVer, en zijn
op het eigenlijk grondgebied van M id d e n -Ja v a en op Samarangsch
territoir. Niet altijd echter kan men deze rivier zoo gemakkelijk
overtrekken. Menig reiziger heeft hier uren lang, ja soms een
à twee dagen lang, moeten wachten, eer hij de overvaart be-
proeven kon. 'Wanneer er namelijk in de west—mousson of regen-
tijd vele en zware regens in ’t gebergte vallen, zweit het water in de
K a lie - k o e to , - gelijk in alle grootere rivieren op het eiland, -
tot eene aanmerkelijke hoogte op, en schiet dan met zooveel
snelheid en onstuimigheid naar de vlakte en vervolgens naar
zee, dat de overvaart op zulk een tijdstip hoogst-gevaarlijk,
ja geheel ondoenlijk is. De inlanders noemen dit b a n j i r , en,
als de banjir of stortvloed zwaar en sterk is';'durven de veer-
lieden hunne sassakh niet overbrengen, en moet de reiziger
in een of ander inlandsch huisje zijne toevlugt zoeken, of in zijn
rijdtuig het günstig oogenblik verbeiden, dat hij den woesten,
soms zware boomstammen en afgescheurde aardklompen voort-
zweependen, stroom passeren kan. Die het nimmer zag, kan
zieh geen denkbeeid maken van de woede en verbolgenheid, die
een banjir ten toon spreidt. Men hoort hem reeds op verren
afstand brüllend naderen, — alles, wat hij ontmoet, mede-
sleurende, en somwijleii zelfs inlandsche huisjes aan den oever
wegrakkende, en ook wel eens menschen en vee, die hem niet
in tijds ontweken, met zieh voerende. In sommige groote rivieren
op J a v a is het dan ook vruchteloos, dat men gewone
op jukken rüstende bruggen maakt. De b a n jir stört zijn watereu
met reuzeukracht tegen het diep geheide paalwerk, werpt ze
omver, en neemt wel eens de gansche brug als prooi des
overwinnaars mede. Ook wanneer de jukken der bruggen van
steen gemetseld zijn, slaat de b a n jir ze soms als riet ter neder!
Men heeft dan ook, in lateren tijd, over de steenachtige
K a lie -k o e to , - die in de oost-moesson zoo weinig
water heeft, dat men hare bedding op vele plaatsen hooger dan
het water ziet, maar in de west-moesson zoo vreeselijk zijn
kan, — eene zoogenaamde Amerikaansche brug geslagen, en
over deze brug passeerde ik haar in 1856. —
We zijn dan nu, gelijk ik zeide, en na een’ weg van 21 uren
gaans te hebben afgelegd, op het eigenlijk grondgebied van
M id d e n - J a v a , en beviuden ons in de met 771,620 zielen
bevolkte residentie:
S A M A R A N G .
Yan de piek, waar we staan, werpen we nog een’ blik
terug op het boschrijk gebergte, dat we pas zijn doorgetrok-
ken, en slaan dan het oog rondom ons op de groote vlakte,
waarin we ons thans verplaatst zien. We volgen den schoonen
postweg, trekken over de rivier Simpang en de breede en
diepe rivier K a li-p o e tr ie (P r in s e s s e n - r iv ie r ) , passeren
K a lie -w o e n g o e , en rijden aan bij den regent van Kendal.
Ken dal is - vrij-digt aan zee en keurig-net aangelegd, prij-
kende met een fraai plein en breede wegen, en met rijen van
hoog geboomte beplant. De regent de/.er afdeeling en zijne
raden-aijoe zijn zeer beschaafde menschen, die aan hunne kin-
deren eene goede opvoeding geven. De dalm of regentswoning
ziet er uit als eene tropisch-europ&che heerenhuizing, en is
met smaak en naar europeschen tränt gemeubileerd. Yoor het
ü