verblijven der Bautamsche residenten, als: S in d a n g -m a n d ie ,
T e la g a—sa r i en Tjomas. T jom a s, bekend door zijn frissche
badplaats, ligt 2000 voeten lioog, op 5 uren afstands van
Serang en op een’ der heuvelen van den Karang. Van daar
keeren we naar Serang-terng, en brengen nog een bezoek bij
den regent aldaar. Voor zijn huis ziet men, zoo als voor elk
regentsliuis, bet reeds beschreven plein, A lo e n -a lo e n genaamd,
beplant met eenige onmisbare waringienboomen, die een’ grooten
tamarindeboom, onder den naam van „ den boom van daendels”
bekend, tot nabuur hebben. De gamelang (inlandsch muzyk—
instrument) speelt, zoodra men ons geleide, — bestaande uil een
detachement inlandsclie kavallerie of der reeds genoemde djaijang-
segar, — in bet oog krijgt. De regent komt ons aan den trap
van den pondoppo (lange voorgalerij van het huis) te gemoet,
en geleidt ons naar zijne vrouw. Deze vrouw is echter niet
eene // raden—aijoe,” zoo als de titel der vrouwen van regenten
i s , maar eene ,/ ratoe,” d. i. koningin, want zij beboort tot de
voormalige vorsten—familie en is de moeder van den laatsten, van
Bantam naar Soerabaija verbannen, sultan. "Wij driuken
thee met haar, en eten van het vele gebak en de vele zoetig-
heden (kwee—kwee en manisan), die ons worden voorgezet. In-
tusschen speelt de gamelang zachte melancholische melodien, zoodat
de muzyk het gesprek niet stoort.
We hebben nu nog twee uren verder te gaan om O u d -
B ant am te bezigtigen. Hier digt aan het strand lag in oude
tijden B an tam—g ir an g of de hoofdplaats der residentie, zooals ze
door de Portugezen in 1 5 2 4 , en door cornet.is houtman en
jacob van neck in 1596 en 1598 gevonden werd. Hier stond
aan de rivier T jip e teh het oude fort S p e e lw ijk , gebouwd
in 1 6 8 0 , en aldus genaamd naar den admiraal speelman. Hier
sticlitte van waerwijk de eerste factorij, en was nicoi.aas de
graapf de eerste opperkoopman. B an tam ’s rijksbestierder
(adipattie) gaf hem op den 20,trn October 1602 (of 20
augustus 1603) vergunning om een lo g i e , zoo als het
%