gezorgd te worden, dat de wortel, die een pen-wortel is,
regtstandig geplant worde, gelijk dit ook een vereischte is
bij het planten ran notenmuskaat- en kofnj-plantjes, die mede
• pen-wortels hebben. De onderlinge afstand der kruidnagel-
planten in de tuinen is gewoonlijk 20 voet. Ln het tijdperk
van hare ontkieming tot aan hären vruchtdragenden leeftijd
hebben ze veel te lijden van de witte inieren, die juist aan den
pen-wortel knagen en van specerij-gewassen veel schijnen te hou-
den. Dit schadelijk insekt vond men vroeger in grooten getale in
de aanplanting van den hortus te B u iten zo rg . Op Amboina
en elders in de M o lu k k o s heb ik hieromtrent geen klagten
gehoord, maar wel omtrent zekeren worm of rups, oelar-tjinke
genaamd, die aan de wortels en vezels knaagt, of onder in
den stam der nagelboomen dringt en ze doet kwijnen.
Als de nagelen (caryophyllus aromaticus) 4 maanden oud zijn,
kunnen ze geplukt wrnrden. De nagelen, die men tot zaaijing
of voortplanting wil bezigen, laat men vau zelfs afvallen,
hetgeen ongeveer zes maanden na den bloeitijd of de uitbotting
,der bloemknoppen plaats heeft. ' De geplukte vrnchten worden
op gevlochten matten of tetampa’s uitgespreid en 4 a 5 dagen
lang in de zon gedroogd. Daarna worden ze in drooge pak-
huizen als heuvelen of bergjes opgehoopt, gelijk ik dit op
Amboina gezien heb. De verzending eindelijk geschiedt in
zakken, waarin de nagelen slechts luchtig gestört moeten worden,
om het breken der vrucht te voorkomen. —
Nog meer bijzonderheden omtrent de kruidnagel-kultuur, en
eenige andere reeds behandelde of straks nog te beschrijven kultu-
ren, leest men in de 4 eerste jaargangen van het Tijdschrift
voor Neerlands Indie.
Nn hebben we ten slotte het in de afdeeling B u ite n z o rg
gelegen Depok te bezoeken. Ik noemde deze plaats reeds, en
de weg er heen, een zeer goede rijweg, loopt längs het schoone
landhuis van T jilib o e t en nog enkele anderen. Te Depok
vinden we eene inlandsche christen-gemeente van 291 zielen,
b u it e n z o r g .
waaronder 140 ledematen en 110 kinderen. Hare voorouders
waren slaven van B a li, behoorende aan den reeds meermalen
genoemden eigenaar van het land Toegoe, wijlen den raad van
Indie, c. c h a s t e i.e i j n , tevens eigenaar van het land Depok. In
zijn testament vermaakte hij dit land in het jaar 1714 aan zijne
slaven, onder beding dat ze tot het Christendom zouden overgaan.
Dit laatste is geschied. Hij zelf had er eene kerk doen bouwen,
die echter sedert 1792 niet meer bestaat. Ook de tweedekerk,
een gebonw van steen, was in 1836 eene ruine geworden; en de
derde kerk, een planken gebouw, waarin tevens school wordt ge-
houden, is almede in verval, evenals het woonhuis van den zende-
ling-leeraar aldaar. - De school is bevolkt met 53 kinderen. —
In den allereersten tijd der stichting der D^poksche gemeente
ging zij ter kerk op W e lte v re d en te B a tav ia . Daar stond
toen een landhuis van den heer c h a s t e i.e i j n , welk landhuis,
gelijk hooger gezegd is, den naam van W e lte v re d en droeg,
en later bewoond is geworden door de Gouverneurs-Generaal
J . m o s s e l en p . a . VAN DER p a r r a , gedurende de jaren 1750
tot 1775. Bij dit landhuis was eene kapel gebouwd, waarin
tevens school werd gehouden voor eenige inlandsche chnstea-
kinderen. De kerkgang voor de Depokkers was toen zeer
ongelegen, daar ze p.m. 7 uren te voet moesten afleggen om
van D^pok te W e lte v re d e n te k om e n ! ....
Tot vernieuwing van kerk en pastorij, als ook tot bevordermg
van de hoogere belangen der gemeente, zijn onderscheidene voor-
stellen gedaan, die met een’ günstigen uitslag mögen bekroond
worden.
Voor den bfelangstellende zij voorts aangeteekend, dat men m
B u ite n z o rg in 1854 niet minder dan 136,506 klapperboomen
telde, - dat de afdeeling 184,500 pikols koffij en 67,494 A.
ponden thee opleverde, - en dat de veestapel er bestund uit
96,215 karbouwen of buffels, 6736 koeijen, en 8640 paarden. —
En hiermede deze afdeeling verlatende, zullen we nu de
residentie Bantam bezoeken. —