het hpf van M a ta r am aangewezen nagasarie-boomen stonden.
K a r t a - b o e m ie werd opgevolgd door zijn5 zoon, den panumbahan
s in g a - p e r b a n g s a , onder den titel van adipatti k a r t a - b o e m ie II
Deze k a r t a - b o e m ie I I ondersteunde de Holländers bij de in-
neming van J a k a t r a in 1 6 1 9 , en werd bierom later verra-
derlijk vermoord. Hij werd door zijn’ zoon, adipatti p e n a t a -
jo e d a , opgevolgd, en tijdens bet bestuur van dezen werd K r a w
an g door het hof van M a ta r am aan de O .I. Kompagnie
afgestaan. De Kompagnie liet toen een veldschans te T a n jo n g -
p o e ra bouwen, die daar tot aan het jaar 1810 gestaan lieeft,
ter verdediging van de grenzen van B a ta v ia tegen de oproerige
bewegingen der in K raw a n g nagelaten familie-betrekkingen
van aria s o e u e n g - r a n a . — Het afstaan van K raw a n g aan
de Kompagnie in 1677 door den keizer van M a ta r am , soe-
soeboenan h a m a n g k o e - r a t , geschiedde u it erkentelijkheid voor
de h ulp, die de admiraal c . j . s p e e lm a n , later Gouverneur-
Generaal (1681—1684) bem bewezen had, om h em, na den
dood van keizer tagax- w a n g i e , op den troon van M a ta r am
te plaatsen. — Het regentschap K raw a n g werd in 1810, onder
het bestuur van den Gonverneur-Generaal, maarschalk n. w. d a e n -
d e l s , ingetrokken, en de toenmalige regent, adipatti s in g a - s a r ie -
p e n a t a - jo e d a , naar B r e b e s , in de residentie T a g a l , overge-
plaatst.
En hiermede mögen we van Krawang afscheid nemen onder
vermelding, dat ze in 1854 eene hoeveelheid afwierp
van 132,549 pikols padie, 1,383 pikols koffij, 128,940
ponden tliee, en 66,582 ponden kaneel, en verder 50,620
klapperboomen en 72 houtbosschen telde, - en dat de vee-
stapel er bedroeg 46,391 karbouwen, 1,285 runderen, en 6,121
paarden.
Over B a n d o n g en S um a d a n g naar K a r a n g - s am b o n g
teruggekeerd, nemen we ook hier afscheid van de eigenlijke
Sunda—volken, die B a n tam , B u i t e n z o r g , K raw a n g en de
P r e a n g e r - r e g e n t s c h a p p e n bewonen, en zullen ons nu gedeeltelijk
onder Sundanezen en gedeeltelijk onder Javanen be-
vinden, wanneer we in G'heribon gekomen zijn. Men weet,
dat een gedeelte der residentie C h e rib o n door Sundanezen
bewoond wordt, en dat Ch e rib o n en een gedeelte van het
tegenwoordig Tagal in de alleroudste tijden tot de Sun dalanden
of tot het rijk van P a d ja d ja ra n g behoorden. Belang-
rijk zijn de bijzonderheden, die omtrent het onderscheid,
hetwelk in de zeden, gewoonten, kleeding, maatschappelijken
toestand, beschaving enz. der Javanen en Sundanezen is op te
merken, in het 2dc deel van den 4de" Jaarg. van het Tijdschr.
van N. I. zijn aangeteekend. Onder anderen leeren we
ef uit, dat de Sundanezen de aborigenes of de autoclithonen
van J a v a , en de Javanen vreemdelingen, de hindoesche Phar-
segars zijn, die van K lin g of de vaste kust van In die op
oostelijk J a v a zijn aangekomen, en daar de Hindoe-leer, taal
en zeden invoerden. Dat desgelijks de Braminen van In d ie op
oostelijk J a v a zijn aangekomen, en t u it r e s t a het eerste rijk
op J a v a gesticht heeft. En dat ook de vermaarde a j i of a d j i -
s o k o , van wien de javaansche tijdrekening aauvangt en die de
invoerder was van het javaansch alphabeth en letterschrift, om-
streeks het jaar 78 der Christelijke jaartelling, met een groot
aantal Indiers op oostelijk J a v a is geland. Bekend is het ook,
dat er reeds zeer vroeg veel gemeenschap geweest moet zijn
tusschen den Indischen archipel en de kust van Co rom an d e l,
gelijk de produkten van dezen archipel reeds in de oudste tijden
over Co roman d e l door de Eoode zee en A ra b ie naar I t a lie
werden overgevoerd.
Het onderscheid tusschen de Javanen en Sundanezen is in-
derdaad in het odg vallend, en, ofschoon beide volken in de
residentie Ch e rib o n gevestigd zijn, zoo is daar toch de ver-
wijdering tusschen Sundanezen en Javanen zoo groot, dat ze
volstrekt niet met elkander in kampongs te zamen wonen
willen.
Doch genoeg. We varen nu met een pont of sassakh de