menigte van boschhanen ophoudt, derwaarts heen. Aan het
einde dier koffijtuinen gekomen, zien we plotseling links van
den weg, in eene ganscb-eenzame en doodsche streek en bij
eenig oud en hoog geboomte, het beroemde Pen a ta ran . Als
men den Borobodor gezien heeft, wordfc men bij den aanblik van
P e n a ta r a n niet zoo sterk getroffen, maar zonder twijfel toch verdient
deze tempel in eenen adern met dien van Borobodor genoemd
en geprezen te worden, waar men van de Hindoe-ovevblijfselen
van Java spreekt. De tjandi Penataran heeft zelfs veel minder
geleden van het fanatiek Yandalisme der nieuw—bekeerde Muha-
medanefl in de veertiende en vijftiende eeuw, dan de tempelen van
Borobodor en P ram b a n a n , en ziet er bijkans gaaf en ongeschon-
den nit. De wanden zijn met sierlijke figuren en mythologische
voorstellingen overdekt, en misschien lezen we hier in de ver-
schilleride persoonsverbeeldingen de geschiedenis der beroemde
s i t a , echtgenoote van r a m a of r o m o , en de historie van den
apen-koning h a n o m a n . Yan deze s i t a weet men, dat ze, ten
blijke harer ongeschonden huwelijkstrouw, de zuiveringsproef boven
eene vlammende lioutmijt moest doorstaan. De stijl, waarin de
P e n a ta ra n gebouwd is, wijkt geheel en al af van dien van
B o ro b o d o r en P ram b a n am , en ook de figuren en beeiden,
zijn verschillend van die, welke men in de Kadoe aantreft.
Zoo toch zag ik er, n i f a llo r , geen naga-slangen en sawar-
nogo’s of draken, geen b a n a s p a ti- of medusa-koppen, geen
mannelijke en vronwelijke re tjo ’s, en geen b o e th o 's of
reuzinnen met d jam a n g ’s (plaatjes) op het voorhoofd, knodsen
in de regterhand en wedoong’s (staatsie- of hof-wapen) om de
lendenen. Ik meen echter eenige beeiden gezien te hebben van
b a t o r o - g o n o , die even als g a n e s a , met 4 armen en een’ oli-
fantskop wordt voorgesteld. Gelijk men weet, was b a t o r o - g o n o
de d i a n a of liever de s t . h ü b e r t u s der Hiudoe’s. Hij was de
god der jagt en der wouden, en zetelde, even als de bosch-
god p a n , in het diepst der o e tan g of bosschen.
De bovengenoemde oudheden van B oedang in het distrikt
B a p a r, en liet grafgesteente of monument P e n am p é a n -P e -
n am p in g an genaamd, en den b a to e - to e lie s of „beschreven
steen,” heb ik niet kunnen bezoeken, dewijl mij de tijd ont-
broken heeft. Yolgens de overlevering zouden ook deze oudheden,
even als de tempel van P e n a ta r a n , en de oudheden van S r in g a t
en B l i t a r , gesticht zijn door den laatsten vorst van Modjopähit
in het Javaansche jaar 1364 of het Christelijk jaar 1458. De
meeste in K e d irie verspreid liggende beeiden hebben betrek-
king op den siVA-cultus, en zijn ten deele uit lava-steen en
ten deele nit baksteen gehouwen.
Yolgens onze itinéraire moeien we nu de derde of noordelijke
afdeeling van K e d irie bezoeken, namelijk de afdeeling B e rb e k
of B u rb u k .
We keeren dus over T o e lo n g - a g o n g naar de hoofdplaats
K e d irie terug, en rijden van daar ruim 17 palen ver längs
een’ hoogst-aangenamen weg voorbij G r in g in g , P a tjé en
Godean, en zijn weldra aan het doel van onzen togt. De
afdeeling telt 4 distrikten, t. w. B e rb ek , Gode an, Siwalan
en N g a n d jo e k , en heeft eene bevolking van 50,000 zielen.
De hoofdplaats, welke, even als de afdeeling zelve, Berbek
heet en een belangrijke marktplaats of passer heeft, is zeer net
aangelegd en door een' breeden hoofdweg en eenige dwarswegen
en paden doorsneden. De kontroleurs-woning ziet er goed u it,
en staat tegenover den dalm van den regent, die ons gast-
vrijheid verleent. Noordoostelijk van de plaats zien we een
suikerfabriek en uitgestrekte met suikerriet beplante velden; -
meer oostelijk en iiabij G o d e a n staat de bouwval van een’
ouden Hindoe-tempel, die eenvoudig T jan d i of tem p e l heet;
- een weinig noordelijker, op een half uur afstands van
B e r b e k , ligt de kampong, waarin eenige Javaansche Christe-
nen wonen, van wie we hooger reeds gesproken hebben; - en
eindelijk zuidwestelijk van ons heft de schoone berg L i man
zijn’ begroeiden top trotsch naar de wolken' op. De omstreek is
22