ile schatkist op 25 millioeii te staan kwam. Zijne beeldtenis
stomi mij liier dikwijls voor den geest, en naast deze die
van zijn’ geduchten veldheer s e n t o t of a l i - b a s s a , (bij wien ik
later te Ben k o e len logeerde,) en van zijn’ fanatieken hoofd-
priester k i a i - m o d jo !
De namen der inlandsche vorsten en grooten (opdat ik dit
in het voorbijgaan zegge,) hebben dikwijls krachtige beteeke-
nissen. Zoo beteekent p a k o e - b o e iv o n o : // spijker der wereld ; ”
d i p o n e g o i io : //olifant der stad of des Lands s e n t o t : „ snel”
(lakas, in ’( Maleisch) ; n o t t o - p r a w ir o of p r a w i r o - r e d j o :
// krijgskundig;” en p a k o e - a l a h : „ spijker der wereld of des
heelals; („ a lam ” is Maleisch, waarvoor de Javanen „ boewono”
hebben). Zoo beteekent ook de naam van m a n g k o e—n e g o u o
en m a n g k o e b o e m i : „schoot des lands, - schoot der aarde, -
of schoot des rijks.” — N eg o ro is eigenlijk het meer beken-
de n e g rie of n e g o rij, d. i. kampong of dessa, welke woorden
door ons woord /, dorp” kunnen vertaald worden. Maar in
ruinieren zin beteekent het ook: stad, land, koningrijk of
rijksgebied. S e n t o t of a l i - b a s s a heette eerst n o t t o - p r a w ir o
of p r a w i r o - r e d j o (krijgskundig), en dit was ook zijn familie-naam.
Later heette hij a b d d l - m u s t a p a , ( Abdul is : mensch van God,
en Mustafa is : uitverkoren). Tijdens en na den oorlog op
Ja-va droeg hij den turksehen titel A li-b a s s a , d.i. generaal.
Wafc aangaat de kultuur in de residentie D jo k jo k a r ta ,
deze bepaalt zieh vooral tot koffij en indigo, en is geheel of
grootendeels in handen van partikulieren of van europésehe
landhuurders. De opbrengst van de koffij bedroeg in 1854 onge-
veer 324 pikols.
De Protestantsche gemeente te D jo k jo k a rta bèstaat (1852)
nit 534 zielen, waaronder 174 lidmaten en 230 kinderen.
Gelijk ik reeds gezegd heb, is in 1857 aan deze gemeente
een eigen predikant toegestaan, en de gemeente van Kadoe
met liaar gecombineerd. Tot de stichting eener kerk werd,
tijdens mijn aanwezen te D jo k jo , door den resident h a s s e l -
m a n eene inteekeningslijst geopend en in de gemeente rondgezonden,
- en w'einige dagen later was er reeds / 4000 voor
den opbouw van het godshuis ingeschreven! Naar ik meen,
is in 1857 of in het begin van 1858 de kerk te D jo k jo
ingewijd.
De gouvernements lagere school telt eene bevolking van
54 kinderen, en de partikuliere avondschool 20 leerlingen.
De school voor zonen van inlandsche hoofden is bevolkt
met 13 scholieren.
De Vogelnest—klippen te Hankap of Ron g k o p kunnen we
niet bezoeken. Dit spijt ons te meer, omdat de piek en de
baai van Rankap als niterst-liefelijk geroemd worden. In het
belangrijke werk van Dr. j t j n g h u h n , J a v a , zijne g ed a an te
enz., vindt men van Rankap eene keurige afbeelding. —
Evenmin kunnen we het fort S e n to lo , buiten D jo k jo k a r ta ,
aan de rivier P ro g o , en de 18 palen van D jokjo verwijderd
liggende zoutpannen op de vrije landen van Prins p a k o e - a l a m
aan de zuidkust bezigtigen. — Doch in vergoeding hiervoor,
hebben we een en ander van de geschiedenis van het ontstaan
van het rijk van D jo k jo k a r ta , of de bekende splitsing van
het rijk van Mataram in de beide rijken S o e ra k a rta en
D jo k jo k a r ta , te vernemen.
Na den in 1740, onder het bestuur van den Gouverneur-
Generaal A . v a l c k e n i e r , gedempten opstand der Chinezen te
B a tav ia , duurde de opstand hunner landgenooten, die in de
binnen—gedeelten van J a v a woonden, onder het bestuur der
Gouverneurs—Generaal J . t h e d e n s en G. w. v a n im h o f e , onafgebro-
ken voort. Ze vonden hulp bij onzen trouweloozen bondgenoot,
den keizer van Ma ta ram , welk rijk toen al het land van J a v a
beoosten de rivier L o ssa rie aan de noordkust tot aan den zee-
boezem S e g a ra -a n a k a n aan de zuidkust, en in het noord—
oosten de gebergten A rd jo en o en T en g e r, in het oosten het
Kawi-gebergte, en in het westen den berg Slamat of Gedeh
17