Hunne kunften zijn weinige in getal en eenvoudig,
en egter verrigcen zij, zoo men hen ge-
looven mag, heelkundige geneezingen , welke
onze uitgeftrekte kundigheid in dat vak ons nog
niet heeft kunnen doen navolgen. Eenvoudige
been-breuken binden zij op met fplinters hout;
maar is ’er een gedeelte van de zelfftandigheid
van het been verloren, fteeken zij een ftukjen hout
tusfchen de gebfooken einden, dat hol gemaakt is,
gelijk het ontbreekend ftuk. In vijf of zes dagen
beziet de rapaoo ( * ) of heelmeester de wond,
en vindt het hout gedeeltelijk bedekt met het
groeiend vleesch. In nog zoo veele dagen is het
gemeenlijk geheel bedekt, waarna de lijder, zoo
hij enige krachten gekregen heeft, zig in het water
baadt en herftelt. Wij weeten dat wonden
over looden kogels zullen heelen , en fomtijds,
fchoon zelden, over andere vreemde lighaamen;
doch dat mij enigzints aan de waarheid van zulk
eene buitengewoone bekwaamheid als in het bovengemeld
voorbeeld zou doorftraalen, doet twijfelen
, is dat zij in andere gevallen , die onder
mijn oog zijn voorgevallen, op verre na zoo behendig
niet zijn. Ik heb den ftomp van een’ arm
gezien., die afgezet was, na dat hij door eenen val
van
O Zoo heet ook een geneesmiddel,• dit is dan een beeld
van dengeenen, die hetzelve toedient.
van een’ boom verpletterd was, doch hij droeg
geene tekenen van door eene bekwaame hand
behandeld te zijn, fchoon men iets aan hunne gebrekkige
werktuigen moet toegeeven. Ik heb ook
eenen man ontmoet, die met eenen ontwrigten
fchouder liep, enige maanden na dat hij dien uit
het lid gevallen had, omdat zij niet wisten hoe
die in het gewrigt te zetten , fchoon deeze bewerking
voor eene van de eenvouügfte in onze
heelkunde gehouden wordt (*). Zij weeten dat
breuken of ontwrigtingen van de rugge ftreng
doodlijk zijn, maar de breuken in de hersfenpan
niet, en zij weeten ook bij ondervinding in welke
deelen van het lighaam wonden doodlijk zijn.
Zij toonden ons fomtijds wonden door fpeeren
veroorzaakt, die, zoo zij in de rigting gegeeven
waren, die zij ons beduidden, bij ons zeekerlijk
voor doodlijk zouden gehouden zijn , en egter .
waren zij ’er van geneezen.
Hunne geneeskundige kennis fchijnt meer beperkt,
en wel waarfchijnlijk omdat hunne ziekten
min-
Da ontwrigting van den fchouder te herftellen is
fomtijds vrij moeijelijk; men kan ten minden deeze bewerking
niet eene van de eenvoudigfte noemen. Ik heb meer
dan eenen gezien, die eenen ontwrigten fchouder hadden
en houden moesten, omdat men dien niet in het gelid had
kunnen krijgen.