47 ledematen en 46 kinderen. In deze kleine nette plaats staat
een goed steenen h u is , hetwelk aan wijlen den voormaligen
zendeling-leeraar j . j . Bär behoord heeft. In het schoollokaal,
dat tevens tot kerk gebezigd wordt, namen 20 kinderen aan
het onderwijs, (hetwelk hier langen tijd gestaakt was geweest,
dewijl men den overleden goeroe niqt dadelijk had kunnen
vervangen,) ijverig deel.
Terwijl we in deze negorij toefden, lag het gansche eiland
Ambon als onder een’ nevel begraven. Later zag ik dien
nevel meermalen zieh als een tent over het eiland uitbreiden,
en kwam mij de bewering aannemelijk voor, dat de naam
N o e s a -A m b o n verbasterd is voor N o e sa -O m b o n g of Oem-
boen. Daar omb o n g //nevel” of „dauw” beteekent, zou
N o e s a -A m b o n vertaald kunnen worden door //dauw-eiland of
nevel-eiland.” (1)
In de nabijheid van P o k a ligt de door een’ O ra n g -k a y a
bestuurde inlandsche Christen-negorij E o em a - tig a , alwaar
de gemeente 151 zielen telt, waaronder 32 ledematen en 59
kinderen. De school, die tevens tot kerkgebouw dient, was
met 49 leerlingen bevolkt, doch de kinderen der //burgers”
waren ook hier slordige scholieren.
E o em a - tig a (eigenlijk D rieh u iz en ) is eene kleine onge-
regeld-aangelegde plaats, in welker onmiddellijke nabijheid de
heer e o s k o t t een goed steenen bnitenhuis en tuinen heeft. In
de voorgalerij van dit huis zittende, hadden we een aangenaam
uitzigt op de baai, de stad, het fort N ie u w -V ic to r ia en
de heuvelen van Soya—d ia ta s , zoo mede op de vlak tegenover
(1) Moet N o e s a -A m b o n ook welligt N o e s a -A m b o n g geschreven worden,
en is dan Am b on g niet misschien verbasterd voor S am b o n g ? ... N o e s a -S am b o n g
zou dan beteekenen: v e rb o n d en e ila n d , en deze benaming zou hare verklaring
vinden in de omstandigheid, dat de beide schiereilanden L e ijtim o r en H i t o e door
de landengte van P a s -B a g u a la »verbonden” zijn (sambong). Van N o e s a -
s am b o n g of eigenlijk N o e s a -d is am b o n g (verbonden eiland of verbonden eilanden)
zou de verkorting S am b on g en de verbastering A m b o n , - bij weglating van
bet woord N o e s a , zoo als gewoonlijk plaats heeft, - niet moeijelijk zijn.
E o em a - tig a gelegen Muhamedaansche, door een’ Eadja bestuurde,
negorij B a to e—m e ra , waarbij het Instituut en woon-
huis van den heer r o s k o t t gelegen zijn. We hieven hier overnachten,
en tegen den avond waren we belangstellende getuigen,
hoe gemakkelijk de waterbewoners, waarvan de baai wemelt,
zieh door de Leijtimorsche en Hitoesche visschers laten vangen.
Digt bij E o em a - tig a , en juist tegenover de reede en het
fort N ie uw -V ic to r ia , is de A ig u ad e , waar het drink water
voor de schepen wordt afgehaald.
Eenige dagen later liet ik mij naar de B u ite u -b a a i
roeijen, en passeerde de Muhamedaansche negorij Laha , die
eene bevolking heeft van 170 zielen en door een’ Slamschen of
Islamschen P a t t i bestuurd wordt. Hier stond in oude tijden
een fort, dat den ingang der. Binnenbaai, welker verenging of
vernaauwing bij W a im e tte n aanvangt, beschermde. Aan den
hoek van Laha is ook de bovengenoemde P o r tu g e s c h e -b a a i
gelegen.
Een eind weegs voorbij de negorij Laha lig t, op een paar
uren afstands van den ingang of de monding der Buitenbaai,
de inlandsche Christen-negorij H a to e , die door een O r a n g -
kaya bestuurd wordt. De gemeente telt er 263 zielen, waaronder
63 ledematen en 112 kinderen. De; kerk zag er zeer
haveloos en vervallen u it, zoo ook het schoollokaal, waarin 55
leerlingen aan het onderwijs deel namen. Onder de gemeente-
leden zijn er velen, die zieh heimelijk aan Idolatrie en Eeticisme
schuldig maken, en bijna even heidensch zijn als hunne
Alfoersche naburen op het eiland Ceram.
In de groote inlandsche Christen-negorij L ilib o o i, die een
eind weegs voorbij Ha to e over steenachtige heuvelen kronkelt
en door een’ P a t t i bestuurd wordt, telt de gemeente 619 zielen,
waaronder 117 ledematen en 214 kinderen, van welke
lautsten er 91 ter school gaan. De kerk, tevens schoolgebouw,