als zeep-sop uitzag. Bit verscliijnsel doet zieh alleen des nachts,
en dan nog niet altijd en ook niet altijd even sterk, voor.
Somwijlcn heeft het water de gewone groene of blaanvve kleur
van andere zeeen, doch veelal en vooral' in de nachten der
Junij- en September-maanden ziet men het geelachtig-wit of
graauwachtig-wit gekleurd. Men leest, dat het verschijnsel aan
een onmetelijken overvloed van mollusken of zeekwallen ef
aangeschoten vischkuit moet geweten worden, en dat de wate-
ren, die in zware. deiningen van de Aroe-eilanden of uit het
zuid-oosten komen opzetten, deze witte kleur medebrengen.
In den morgen van den volgenden dag zagen we reeds
vroegtijdig de groep der 10 eilanden, welke als de B an d a sch e
of Banda-eilanden of ook als de Muskaatn o ten -e ilan d en be-
kend, on waarvan er 6 bewoond zijn. De namen der bewoonde
eilanden zijn: G r o o t-B a n d a , (doorgaans eenvoudig Banda
of ook L o n tlio ir of B a n d a -L o n th o ir geheeten,) N e ir a of
B a n d a - n e i r a , G o e n o n g -a p i (vuurberg), E o z e n g a in ,
W a i of Ai, en E o n of E u n , terwijl de onbewoonde: P oe loe -
k ap a l of scheeps-eiland (wegens zijne gelijkenis met een outta-
keld en afgetuigd schip), P o e lo e - s e ta n of Sw an g i of Poe-
lo e -S w a n g i (duivels-eiland of spoken-eiland), P o e lo e -
K a ra k k e en P o e lo e -p is a n g heeten. Yolgens opgave bedroeg
de gezamentlijke bevolking der, in den jongsten tijd ; (1854)
tot vrijhaven verklaarde, Banda-eilanden in 1854 een cijfer van
6,328 zielen, waaronder 484 Europeanen en afstammelingen van
Europeanen en 1,044 inlandsche Christenen. Het getal inlan-
ders, waaronder pandelingen, bannelingen, slaven, en vreemde
oosterlingen, als G a le la re z e n , T o b e llo re z e n , Tenimbe-
rd z e n , T im o re z e n en C h in e z en begrepen zijn, beloopt
4 ,6 4 9 , bedragende het getal Chinezen 151.
l)e historische oorkonde vermeldt, dat de Portugesche vloot-
voogd a n t o n io d ’abp.e u , die, op last van a l to n su s a l b u q u e e q u e ,
in 1512 eene ontdekkingsreis in den Molukschen Archipel
deed, te Banda landde en er een kontrakt van handel sloot.
Van dien tijd af aan zetteden de Portugezen zieh te Banda
neder, doch werden tegen het einde der 16de eeuw allen ver-
moord. Intussclien was de Banda-groep reeds in 1506 door
LODISWIJK DE BAETHEI.EMA O l l t d e k t , en kwam JAKOB VAN 1IEEMSkeek
op den 15 Maart 1599 almede te Banda aan, alwaar
hij met de Bandanezen een verbond sloot. Kort daarop werd
de Nederlandsche zeevoogd van d e e iio b v e n , die over de
talrijke vloöt te Ban d a bevel voerde, door de ingezetenen
-vermoord, en in 1609 opgevolgd door den bekenden zeevoogd
iio en , die op den 13lle“ Augnstus van dat jaar het verbond
van van heemskeek vernieuwde. In 1609 was jakob de
b ittee de eerste Nederlandsche landvoogd te Banda , doch
eerst in 1621 werden de Banda-eilanden door den Gouverneur-
Generaal jan pieterszoon koen veroverd, en is het Neder-
landsch gezag er sedert en tot aan 1795 toe onafgebroken
erkend. In dit jaar (1795) werden deze eilanden, waarover
destijds de landvoogd van boekholtz het bestuur voerde,
door de Engelschen genomen , doch gaf de vrede van Amiens
ze aan Nederland terug, totdat ze ’in 1810 weder door de
Engelschen veroverd werden, doch in 1814 onder Nederlandscli
gezag terugkeerden.
De wateren, leest men, welke de Banda-groep bespoelen,
zijn zeer vischrijk. Inzonderheid worden er veel makareel eu
zeekarper gevangen, en aan de stranden en op de reven eene
menigte van sehildpadden en schildpad-eijeren, benevens eenige
fraaije madreporen en conchylien gevonden. In de bosschen houden
zieh wilde varkens (b a b i-o e ta n g of b a b i- a la s ) , wilde koeijen
of b a n tin g ’s , buideldieren (koesoe’s of k o e sk o e ’s), wilde
zwijuen, herten en groote slangen op; en in de hooge lcana-
rie-boomen in de muskaatnoten-tuinen wemelt het van een
aantal schoone vogels, W a lo r of Notenkraker geheeten (1).
(1) Van het tamme vee telde de stapel in 1854« p. m. 190 runderen, 130 scha-
pen, 50 varkens en 150 geiten. Paarden zijn er niet.