kan men het bewijs vindeu in een nog aanwezig gedeelte van
een kanaal, hetwelk zieh längs de overblijfeelen van het voormalig
fortje aldaar, M id d e lb u rg geheeten, uitstrekt.
De negorij P a sso , door een5 regent met den titel van
R ad ja bcstuurd, ligt in het midden van nageltuinen en kokos-
eu vruchtboompn, en is eene nette plaats, welke met eene goede
kerk en schoollokaal en goede inlandsehe huizen en breeden
dorpsweg prijkt. De inlandsche Christen-gemeente bestaat er uit
153 zielen, waaronder 46 ledematen en 67 kinderen. De school
is bevolkt met 38 kinderen, waarvan echter de kinderen der
b n rg e rs door de ouders slordig ter school worden gezonden.
De g o e ro e der negorij, met name j . a n a k o t a , verhaalde mij
dat hij onlangs het zijne had toegebragt tot de bekeering van
eenige Alfoeren ter zuidkust van het eiland C eram , t. w.
22 in de negorij Awaliia, 23 in de negorij W a rak ay a , en
4 in de kleine negorij Afisano.
In oude tijden, toen Passo nog een Heidensche plaats was,
stond hier op eenigen afstand van de negorij een offerhuisje, of
wat men op het eiland Ba li een tam p a t-d ew a (geesten-plaats)
noemt, waarin jaarlijks een meisje aan de v am p ie rs geofferd
werd. De overlevering zegt namelijk, dat er toen te Passo
vele vampiers (waarsehijnlijk groote muskieten) waren, die ge-
meenlijk een5 of soms meer der dorpelingen des nachts in den
slaap het bloed uitzogen en op deze wijze hun5 dood veroor-
zaakten. Nu besloot men, om jaarlijks aan deze bloedzuigers
viijwillig een menschenoffer te brengen en zod de plaag te doen
ophouden. Hiertoe werd altijd een jonge maagd, eene dochter
van P a s so , gekozen. Op den bestemden dag werd de maagd
des avonds in het offerhuisje gebragt en daarin opgesloten,
waarna de deur en het gansche hnisje zoodanig verzekerd werden
dat alle ontvlugting onmogelijk was. De ongelukkige
werd geacht des nachts door de v am p ie rs aangevallen en
gedood te worden, en eerst op den bepaalden avond van een
volgend jaar werd het huisje weder geopend om er een nieuw
offer te brengen! Toen echter de Portugezen zieh in 1512
te Amboina vestigden, schijnen eenige ingezetenen van
Passo, welke plaats slechts een groot nur varens van de stad
Amboina ligt, eenigermate met het Christendom bekend geworden,
en alzoo tot verlichter denkbeeiden gekomen, te zijn.
Althans, toen er weder eene maagd aan de vampiers geofferd
moest worden, besloot haar broeder om haar te redden en tevens
de in het hnisje verzamelde vampiers te verbranden. Door de
dnisternis begunstigd liet hij zieh ongemerkt, en van een
breekijzer of ander gereedschap voorzien, met zijne zuster in
het offerhuisje opsluiten. Te middernacht kwamen de vampiers
op hunne prooi af. Pluks brak de jongeling de deur open,
redde zijne zuster, sloot de vampiers binnen5s huis, en stak het
gebouw in brand!
Sedert dien tijd zijn de vampiers voor altoos verdreven en
door gewone muskieten vervangen, en hebben natuurlijk de
menschenoffers opgehouden!
Van Passo lieten we ons naar de westkust der baai of
uaar den oever van H ito e roeijen, en bezochten daar de inlandsche
Christen-negorij W a i - h e r o e , tot welke ook de
gehuchten N a n ia , D o e rian p a ta en H o e n o th behooren. In
deze wijd-uit-een-gelegen doch weinig-nette negorij, die door
een5 O ra n g -k a y a bestuurd wordt, bloeit eene gemeente van
463 zielen, waaronder 107 ledematen en 162 kinderen. De
gemeente heeft eene goede kerk, die tevens dient tot lokaal
voor de school, waarin we 105 leerlingen bijeen vonden.
Te W a i-h e ro e hadden we een schoon uitzigt op de hooge
bergtoppen van L e ijtim o r. Eenige witte wolken lagen rondom
die toppen als in een legerplaats te slapen, of dreven, door
den morgenwind opgejaagd, in fastastische gedaante langzaam
zijwaarts af.
Voorts bezochten we, in de nabijheid van W a i—h e ro e , de
door een5 O ra n g -k a y a bestuurde inlandsche Christen-negorij
P o k a , alwaar de gemeente uit 120 zielen bestaat, waaronder