k a s se r gaan. Doch de gevaren, aan zulk een waagstuk ver-
bonden, werden haar zoo duidelijk beteekend, dat zij van haar
voornemen afzag. En toch zou haar als vrouw misschien geen
leed zijn geschied. Men weet hoe hare sekse haar menigmaal
aan de dreigendste levensgevaren onder de inboorlingen deed
ontkomen.
De 18 Staten, die ik boven noemde, en die of aan Boni
of aan S id e n r in g of aan Goa zijn onderworpen, zijn de vol-
gende: P a lo s , D o n g g a la , T ow a e li, B a lla n ip a (Mandhar),
T je n ra n a , M ad jen e , P em b o e an g , B in o an g , Mainoedjoe
en T a p a lla n g , B a rro e , T a n e tte , S a n d ra b o n i,- L a ijk a n g ,
B a n k a la , Bin am o e , S o p in g , Wadjoe en L o l^ ro e . Bo-
vendien zijn er nog eenige kleinere Staten, b. v. T e l lo , welke
staat echter in 1856 bij de afdeeling Makasser is ingelijfd.
De voornaamste rivieren op Celebes zijn de T a n g a - ta n g a ,
de T in o , de L e tte , de B ia n g k e k e , de K a i l i , de Paso-
r o n g i- lo em p a n g a n , de N ip a - n ip a , de K a li-m a s s a n g , de
T e llo , de G o a , de S a n d r a b o n i, de M a ro s, de Sad an g , de
B in a n g a -S a n g k a r a , de T je n ra n a , de B a ro b o , de Kad-
ja n g , de L in d je , de Boeli enz. Aan de noordkust zijn ver-
scheidene hooge bergen, doch de piek van B o n th a in in het
zuiden des eilands is de hoogste en verheft zieh 9,779 voeten.
Hij is dus nog beduidend-hooger dan de Bo ed ak en de Boe-
d o lem b o e op J a v a (1). Zijn mededinger is de berg bij kaap
D o n d a , die 8,922 voeten hoogte heeft. Yerscheidene andere
bergen en heuvelen op Celebes zien er bijkans eveneens ge-
vormd u it, als b. v. de B o b ak an , de B o e b o e k , de Boedek,
de B o ek o , de B o d jo n g , de B o e g ie s , d eB o e b o e t, de Boe-
d jo n g , de B o h o n g , de B lita r a n , de B o e h ir enz. op J a v a
en M ad u ra . Onder de meren van Celebes verdient het meer
T am p a ra n g -la b a ija bijzondere vermelding. De diepe en breede
rivier T je n ra n a heeft in dat meer haar’ oorsprong. Yele klei-
(1). De B o e d a k (K a w i-gebergte) heeft 9,126 voeten hoogte, en de B o e d o
l em b o e of G. L e m b o e n g 8,448 vöeten.
nere rivieren, zoo als de Bampang, de B a ro -b a ro , de Bode,
de B o e lo e -b o e lo e , de B om b ab o uw , de Bongoro, enz.
kunnen meer of min vergeleken worden met de rivieren S ile n g ,
B o e ja ra n , L a d ja n g , L e s tie , M e ttro , Amprong, G a lo e ,
Sali, L e ra n g , Sewoe, T jik a ro , P is a n g a n , M e ri, T jir ib o n ,
B o d ri, B o e g e l-w a ro e , T jio e d jo n g , T jib e r a n , T jib o e n i,
Boeloe enz enz. op Java .
Men begrijpt dat ik wel lust zou gehad hebben om nog wat
meer van Celeb e s.te zien. Maar op den 17de“ Junij kwam de
partikuliere stoomboot P a d a n g , kapitein pe e s il l e , op de reede
van Makasser ten anker. Ik leide dus in der liaast eenige
afscheids-bezoeken af, en was den 18clen aan boord. Weldra
o-ingen we onder stoom, en was Makasser, met de B a rin g—
of Lili-eilanden, en B a rrin g , een der Spermondes, enz., uit
ons oog verdwenen. De koers was door Straat—M ak a sse r, en
voortdurend hielden we de westkust van Celebes aan stuurboord
en het eiland Borneo aan bakboord. Bij het passeren der kapen
en landtongen konden we menigmaal aan het strand van Celebes
de visschers en kustbewoners aan hun bedrijf bezig zien. Het
weder was aanhoudend schoon en de lucht helder, doch het B len heim’s
rif onder Celebes’s westkust en de B o n to n g— en
B o o mp - j es -eilenden onder Borneo’s oostkust bleven ver buiten
zigt. Des nachts hadden we helderen maneschijn met frisschen land-
wind , en was de liemeltrans bezaaid met miriaden sterren. Des
anderen daags zagen we van tijd tot tijd aan bakboordzijde eenige
bergen van B o rn eo , waarschijnlijk het gebergte S ak o e ro e , en
menigmaal een aantal vliegende visschen, tonijnen, bruinvisschen,
bonniters of botskoppen, en twee cachelotten of walvisschen, die
het water telkens in hooge stralen opspoten. Den 20 Junij passeerden
we bij kaap Temoel de linie en bevonden ons weder in
het Noorder halfrond. Opvolgend hadden we aan stuurboord de
baai en de kusten van M a n d h a r, kaapBaros, de baai van Palos,
de golf van T o n to li, de kapen B iv e rs , K a n d i, Doe lan g en