merde kleine negorij K a rio e , alwaar de gemeente 259 zielen
telt, waaronder 88 ledematen en 105 kinderen. Ongeveer in
het midden van het dorp staat het kleine scliool- en kerkgebouw,
waarin ik 56 scholieren bijeenvond. Met den Patti bezocht ik
de, tusschen K a rio e en de aan deze negorij grenzende negorij
Pe lauw of P e lla u gelegen, vesting H o o rn , die in 1655
gesticht is, en door eene toereikende bezetting verdedigd wordt.
De negorij P e lauw , aan de Noordkust gelegen, is een groot
en digt met liuizen bezet vlek, betwelk door eenige wegen en
dwarswegen doorsneden is. Ze wordt alleen door Muhamedanen,
ten getale van ongeveer 1400 zielen, bewoond, en door een’
Islamschen Radja bestuurd. Bij dezen lladja werd ik in zijn
ruim en goed van steen gebouwd woonhuis met gastvrijheid
ontvangen.
Van hier het Noorderstrand volgende, bereikte' ik opvolgend
■de Muhamedaansche negorijen K a ilo lo , Kabauw en R om o hony.
In eerstgeinelde negorij, die eene bevolking van ruim
1000 zielen te lt, bragt ik een bezoek aan den Radja, die
een zeer goed steenen hnis bewoont, hetwelk aan het strand
gebouwd is. Dewijl ik hier van dragers verwisselen moest, had
ik den tijd om eene kleine wandeling door de groote en
wijd-uitgebreide negorij te doen. Ze is eene - der fraaiste van
het eiland, en telt een aantal vrij-goede huizen, die door nette
en rein—gehouden wegen en dwarswegen van elkander gescheiden
zijn, en door de takken en bladeren van vele kokos-palmeri en
ander geboomte overschaduwd worden.
De Slamsche Radja wenschte, dat ik ten zijnent zou intrekken
en eerst den volgenden dag v erd er gaan. Dewijl ik echter tegen
den middag in de Christen-negorijen Sameth en Haroekoe
gewacht werd, zoo maakte ik van zijn aanbod geen gebruik, en
trok ik weldra verder naar de Muhamedaansche, met ongeveer
500 zielen bevolkte, negorij Kabauw. Deze negorij stak in
netheid van aanleg en in geheel haar voorkomen niet günstig
bij K a ilo lo af. De huizen stonden echter vrij—geregeld in twee
rijen aan den breeden hoofdweg gerangschikt. Ik toefde er
eenige oogenblikken bij den Radja, verwisselde van dragers, en
bereikte kort daarop de negorij Romohony, welke almede aan
het Noorderstrand ligt, en in uiterlijk voorkomen niet veel yan
Kabauw verschilt. Ze wordt door een’ Patti bestuurd, en
telt eene Muhamedaansche bevolking van ruim 400 zielen.
De wegi dien ik van P e lauw tot Romohony begaan had,
en nu van hier naar de negorijen H a roekoe en Sameth
volgde, loopt doorgaans digt längs het strand en onder het
lommer van kokospalmen. Op vele punten had ik een vrij
gezigt. op de zeestraat tusschen H a ro ek o e en Ambon, en op
het tegenoverliggende H ito e en de baai van Waai. De nagel-
tuinen van Haroekoe echter kreeg ik op dezen togt nergens
te zien. Ze zijn, even als die op N o e s a la u t, in het hoogere
zuidelijke en middengedeelte des eilands aangelegd, terwijl al
de tot dusver bezochte negorijen zieh aan het Noorderstrand
bevinden, gelijk de weg over het eiland zieh tot digt bij Sameth
toe immer längs dit strand kronkelt.
In den namiddag bereikte ik de Christen-negorij S am e th ,
welke 14 palen gaans van K a rio e verwijderd ligt. Ze wordt
door een’ Radja bestuurd,. en sluit onmiddellijk aan de Christen
negorij I la ro ’ekoe. De vereenigde gemeenten van Sameth
en H a roekoe of van het fort Ze e lau d ia of N ie uw —Zeelan-
dia telt 1,026 zielen, waaronder 339 ledematen en 414 kinderen.
De school was bevolkt met 181 -leevlingen, en wordt
bestuurd door een’ G o e ro e -b e sh r of opper-schoolmeester, bij-
gestaan door een’ G o e ro e -k o e lilin g of rondgaanden meester.
Beide negorijen liggen aan de Westkust en zien er welvarend
uit. Ze hebben gemeenschappelijk een ruim en goed steenen
kerkgebouw | dat zeer net gemeubleerd is. De huizen van
Sameth staan bijna allen in een lange rij met het front naar
zee gekeerd; doch die van H a ro ek o e beslaan een grooter en
breeder terrein, en vormen meerdere rijen, waarlangs goede en
breede wegen en dwarswegen zijn aangelegd. Laatstgemelde
negorij was oudtijds de standplaats der 9 predikanten , die van
1662 tot 1701 successivelijk op het eiland H a ro ek o e gearbeid
16*