van den vorst. Docli deze bezitting is geheel negatief of denk-
beeldig. Niemand te Mouton heeft een paard tot eigen ge-
bruik noodig. De ingezeteuen zijn allen visschers of kleine
zeehandelaars, die alleen een vaartuig behoeven, en bijna liun
gausche leven op zee slijten. De weinige goudgravers zijn bij
de mijnen gevestigd,- eu brengen in eil bij die mijneu liurme
dagen door. Zelfs de vorst behoeft geen paardeu, noch rijtuig-
paarden, noch rijpaarden. Buiten het voetpad van het strand
naar en door de negorij, zijn er geen wegen, veel min rij-
wegen, en dus ook geen rijtuigen. De paarden van M o u to n
deelen echter in den roem, dien het paarden-ras van gansch
Celebes nagaat, en vermenigvuldigen zieh in de wildernissen
alhier meer dan elders, dewijl niemand er een opvangen wil
en ook niet gemakkelijk opvangen kan. De Radja bood ons
de Mouton-paarden voor den spotprijs van 10 gülden per stuk
aan, mits dat wij-zelven ze lieten opvangen. Waarschijnlijk
zou dit opvangen in de wildernissen een ondoenlijke en zeer
kostbare zaak zijn, daar de edele rossen gansch Celebes voor
zieh hebben om aan hunne vervolgers te ontkomen, en in
allen gevalle zou men kunnen berekenen, dat er welligt 200
of meer menschen zouden vereischt worden, om een enkel paard
zdo in te sluiten, dat er geen ontvlugting mogelijk wäre.
We bleven den ganschen middag aan den wal, doch maak-
ten van het aanbod van den Radja, die sedert 1850 in
staatkundige ondergeschiktheid aan het Nederlandsch gezag staat,
geen gebruik, om in de negorij te overnachten. Hiertoe was
anders het groote bamboezen receptie-huis, waarin we zijne gast-
vrijheid genoten, naar zijn beste vermögen, gereed gemaakt.
Den volgenden morgen vroegtijdig aan boord zijnde, stoom-
den we naar P a r ig i , alwaar we den 208ten aankwamen. Onze
koers was op dit trajekt ver uit den wal geweest, zoodat we
het kustland der landschappen P a ijam m e , Donda, T om in i,
Tomböa en S e rin g o e vaak niet konden onderscheiden, en
alleen den blaauwen horizon der bergketenen en soms gansch
in de verte den 8,922 voet hoogen Donda of Dondo zagen.
Eigenlijk maakten we uu een’ zoogenaamden oversteek, en
wel hijna dwars door de bogt heen, daar Mo u to n aan de
zuidkust ligt en P a r ig i aan de noord-westkust. We passeerden
het landsehap T a d a n g , waaruit een aanzienlijke ri vier in
de bogt uitvloeit, en verder drie eilanden, welke voor eene
rivier, die uit het land van P a lo s stroomt, gelegen zijn, en
kw’amen ten noord-oosten der rivier van P a r ig i , in de haai
van dezen naam, en vlak voor de negorijen P a r ig i en T o lo lie
ten anker.
Het eiland Celebes is op de hoogte, waar we ons nu bevon-
den, of eigenlijk van T om in i af tot P a r ig i toe, zeer smal,
en wordt, gelijk het ten oosten bepaald is door de Bogt van
T om in i, ten westen door de S tr a a t van Makasser begrensd.
De gansche breedte van het land tusschen gezegde B o g t en
S tra a t-M a k a s s e r zal wel niet meer zijn dan 75 geographische
of Duitsche mijlen of 100 uren gaans, terwijl de baai
van P a lo s , aan deze Straat, niet meer dan 65 à 70 uren gaans
van P a r ig i verwijderd en juist tegenover P a r ig i gelegen is.
Naar die baai had de toenmalige Gouverneur van M ak a sse r,
wijlen den kolonnel v a n d e r h a r t (1854), kort vóór onze
komst te P a r ig i , eene expeditie ondernomen, en volgens onze
gissing konden zijne schepen en troepen te P a lo s aanwezig
zijn, terwijl wij te P a r ig i waren. Het speet ons dus niet
weinig dat wre te P a r ig i ' niets zekers daaromtrent konden te
weten komen, en alzoo ook van het succès der expeditie (welke,
gelijk bekend is, aan het doel heeft beantwoord,) op dat
oogenblik onkundig moesten blijven, ofschoon we zoo digt in
de nabijheid waren.
Aan de gezegde P a los-baa i ligt het vorstendom D o n g g a la ,
welks Radja zieh in 1824 van de zeeroovers afscheidde en aan
het Nederlandsch gezag aansloot door zijn’ zoon naar Mak a sse r
te zenden, ten einde den toen aldaar aamvezigen Gouverneur
Generaal v a n d e r c a p e l l en zijne sebo of hulde aan te bieden.
Het vorstendom bevat de steden D o n g g a la , T om b o e , Sawia,