heeft men een onbelemmerd gezigt op de zee, - op het blok-
huis of liet steenen fort B o tte rd am , hetwelk slechts enkele
selireden van het woonhuis verwijderd ligt, - en op de
menigte rotsen, die op den hoek van L a rik e boven zee uitste-
ken. Onder deze rotsen zijn er eenigen, die zieh als naalden
of torentjes te midden harer steenen zusters hoog opheffen en
als onwrikbare schildwacbten den hoek bewaken. Bij mijne
terugreis in 1854 van Boeroe en Manipa met de oorlogs-
korvet S um a tra , ontkwam ik (gelijk ik later verhalen zal,)
als door een wonder aan het gevaar van hier te stranden! -
Te L a r ik e bestaat de inlandsche Christen-gemeente nit 111
zielen, waaronder 29 ledematen en 42 kinderen. Ze heeft eene
kleine bamboezen k e rk , en eene school, welke met 14 leer-
lingen bevolkt is. Aan de overzijde der rivier van L a rik e ,
welke in eene schoone en opmerkenswaardige vallei ontspringt
en de kotta L a rik e in twee helften deelt, ligt op een rots
eene Muhamedaansche met 522 zielen bevolkte negorij, welker
Badja ons bij onze aankomst reeds bezoeht had. Tegen den
avond passeerden we de vreemdsoortige en zeer smalle commii-
nicatie-brug, die wankelend en waggelend over de rivier ligt,
om dezen Badja een tegen-bezoek te brengen. Ddar, waar hij
woont, is de negorij vrij-geregeld aangelegd en zeer digt met
inlandsehe huisjes van bamboe en gabba-gabba bebouwd. — Onge-
veer een mijl ten noorden der plaats verheft zieh digt aan
zee een hooge rots, waarin een gowa of spelonk is , die aan
den zeekant eene opening heeft. Bij stormweder wordt het ge-
brul der golven met donderend geraas in deze spelonk herhaald.
Aan den kant van het gebergte heeft de rots een tweede groote
opening, die soms tot nachtverblijf door visseherlieden gekozen
wordt, en achter de gezegde spelonk bevindt zieh nog een ander
hol of spelonk, onder de eigenlijke rots gelegen en groot
genoeg om aan p. m. 100 menschen schuilplaats te verleenen.
Op den l ste!1 Fehruarij zetteden we de reis naar de hoofd-
plaats H ila (der afdeeling H ila en L a rik e ) voort. Ongeveer
6 palen van L a rik e passeerden we de groote en aan een’ breeden
weg geregeid-aangelegde en met 900 zielen bevolkte Muhamedaansche
negorij A ssilo lo of A s s a lo e lo e k , die we vroeger
reeds, aan boord van de E tn a op de reis naar C e ram , uit
zee gezien hadden. De P a t t i ontving ons in zijn net planken
huis, en, terwijl de koelie’s verwisseld werden, hadden we uit
de voorgalerij dezer woning een liefelijk uitzigt op de zacht-
kabbelende en in de heldere zonnestralen als zilver glinsterende
en schitterende zee. Het regentshuis ligt digt bij een steilen
heuvel, waarin men verscheidene trappen gekapt heeft, die door
bamboe of klapperboomstammen, om het wegspoelen of afstorten
der aarde te beletten, bevestigd zijn. Van dezen heuvel bezagen
we de batterij, welke 2 poorten en eene borstwering heeft, en
tegen de zeeroovers is aangelegd. De batterij dagteekent van
het jaar 1819, toen de negorij door de b a d ja k ’s (zeeroovers)
geplunderd en vermeid werd. Bij een bezoek, dat we vlugtig
in den sierlijken Missigliiet of moskee bragten, herinnerden we
ons onder weg, dat de ontdekkers van Amboina in 1571
juist bij deze negorij (Assilolo) geland zijn. Op een der drie
eilandjes, welke voor de negorij liggen, stond in de 17(le
eeuw het fortje Y lis s in g e n (1).
Van A ssilolo trokken we verder en doorgaans digt längs
het strand. Het terrein leverde niets merkwaardigs op. De
vrolijke afwisseling, welke het gezigt of het overtrekken van
rivieren den reiziger geeft, wordt bij de reis längs H ito e ’s
N.kust veelal gemist, en van de rivier A ije r -S a k o e la , die
door dit schiereiland vloeit en in den regentijd buiten hare
oevers dringt en dan soms het omliggende land overstroomt*,
of van de rivieren A ije r - la h a , Ama of W a ay -am a (vader-
water, - waay: is water,) of van de rivier A ije r -g o e ro e -
goeroe of „donderend water” (goer.oe is eigenlijk: le e ra a r),
die ten oosten der negorij Toehoesema hären helderen stroom
(1) In het landschap N a u -b in a u , ten Noordoosten van A s s i lo lo , stond weleer
het Fort H a a r lem , hetwelk in 1655 gebouwd werd.