liield. Het eiland heeft, in de regentschappen B o n to -b o ro s
en Bonea vooral, vele bosschen van djatti- of eikenboomen, en is
rijk in kokospalmen, die eene groote lioeveelbeid olie opleveien.
De bereidiug dezer olie is op S aleije r zeer eenvoudig. De kokos-
noot wordt eerst van baar’ buitensfcen vezelachtigen bolster en
harde binnensohaal ontdaan, - vervolgens tusschen twee dikke op
hare kanten staaude planken gebragt, - en dan, door middel van
een dik touw, betwelk men door aanhoudend draaijen al steviger
en steviger aanhaalt, zoo lang en sterk tnsschen deze planken
gekneld, totdat al de oliedeelen er zijn uitgeperst. De uitge-
perste olie wordt in een’, onder de persplanken geplaatsten,
bak opgevangen. Op vele plaatsen in de kokos-tuinen längs het
strand zag men de bevolking aan de bereidirig van klapper-olie
bezig, terwijl elders tabak en katoen aan den vruchtbaren stranden
berggrond ontwoekerd werd.
De Protestantsehe gemeente te S a le ije r of eigenlijk te Pa 11-
g ilia n g telt 43 zielen, waaronder 14 ledematen en 14 kin-
deren. Het zijn allen zoogenoemde inlandsche kinderen. Onze
reisgenoot, de predikant iuarnstra , hield er op Zondag den
5 Jnnij eene godsdienst-oefening, bediende het Nachtmaal en doopte
eenige kinderen. Deze plegtigheid had plaats in het huis van
den gezaghebber v o ll (1853), bij wien we gastvrijheid genoten.
De streek, waar de gemeenteledeu bij elkander wonen, ziet
er goed en zindelijk u it, en wordt door de redonte of blokhnis
D e fen sie beschermd. Doch de inlandsche kampong, achter het
Christen-dorp of wijk gelegen, heeft een in den hoogsten graad
onrein en morsig voorkomen. De varkens hadden overal den
grond omgewoeld, en de hierdoor veroorzaakte gaten, door vuil-
nis en regenwater gevuld, hadden de kampong in een’ modder-
poel herschapen. Yan een’ voorgenomen en reeds aangevangen
togt naar het binnenland moesten we dadelijk weder afzien, de-
wijl onze paarden overal op het' smalle voetpad diep in den inod-
der zakten.
Overigens schijnt het eiland het meest aan de westzijde bewoond
te wezen, alwaar Bo n o lo e , B a la -m a tta , O n tan g ,
B o e k i t , D jo e n g , M a tta - la la n g , P ad an g en B o e le -b o e le
gelegen zijn.
Nog eenige nabijgelegen kleine eilandjes, als B o n to -b o ro s ,
B o n e ra tta of B o n ir a ti en anderen, zoo 00k de ten zuiden
liggende Tonijn-eilanden, behooTen mede onder Saleijer.
Op den 6den Junij staken we, längs de P o s tillo n s - e ila n d e r i
of S e b la s -a n a k (elf kinderen), over naar Bima op de noord-
kust van het eiland Sumbawa, en reeds den volgenden morgen
zagen we den 6000 voeten hoogen G o e n o n g -a p i (brandende
berg), die zieh geisoleerd tusschen S tr a a t-S a p i en de baai van
Bima uit zee verlieft. Weldra zagen we 00k den berg S o ro -
M an d i, die 3,593 voet hoog en bij de zeelieden onder den
naam van Y ad e r-Sm it bekend is, en P o e lo e -k am b in g (gei-
ten-eiland) en B a to e -p o e tie (witte steen), die in het midden
der B im a -b a a i gelegen zijn. De baai zelve loopt ongeveer
8 mijlen ver in eene znidelijke rigting landwaarts in, en heeft aan
hare naauwe monding ongeveer 75 vademen diepte en digt bij
de haven ongeveer 18 vademen. Ze is zeker eene der schoonste
baaijen van den Indischen Archipel. Het golvende hooge land
längs beide oevers, met welig groen en bladerrijk geboomte
overdekt, boeit het 00g met onwederstaanbaar vermögen. Twee
kleine blokhuizen of redoutes, aan beide oevers gebouwd, maken
met hunne uitwaaijende vlaggen . en inlandsche Soldaten op de
wallen een schilderachtig effekt. De stroom (aroes), die in de
baai zeer sterk is, maakt het voor zeil-schepen moeijelijk om
met tegenwind binnen te komen, te meer dewijl 00k de baai
doorgaans te smal is om behoorlijk op te laveren. We zagen
hiervan juist een voorbeeld. Een binnenzeilende Schoener poogde
telkens op te werken, doch liet telkens het anker weder vallen.
Dagelijks herhaalde het schip zijne magtelooze pogingen. Het
was reeds in den ingang der baai, toen onze p iro sc h a a f op
den 7den Junij binnenstoomde, en , toen we den l l (len voor den