waaraan de t jin k e —ra d ja groeit, liebben de inlanders grooten
eerbied.
De vierde bijzonderheid betreft den pluk der krnidnagelen.
Wanneer deze aanvafigt, stroomt alles, mannen, vrouwen en
kinderen, naar de tuinen. De scbolen worden gesloten eu
niemand mag 'zieh aan den arbeid onttrekken. Eluks is ieder
plukker van een mandje en een h a ak of g a a i - g a a i voorzien,
en wordt elke boom en tak beklommen. De vrucht moet te gelijk
met den steel afgeplukt, doch de steel spoedig en nog voor
den avond van de vrucht worden afgenomen. Yolgens beweren
der bevolking, zouden de stelen, aan den boom blijvende, de
uitbotting der nieuwe bloesems verhinderen, en aan de geplukte
vrucht blijvende, aan de deugdelijkheid der vrucht schade doen. -
Ook zou de ondervinding geleerd hebben, dat de nageltuinen
slechts om het andere jaar een’ ruimen oogst afwerpen, of dat
een goed of vruchtbaar jaar altijd door een siecht of minder-:,
voordeelig jaar wordt afgewisseld. De opbrengst van elken
vruchtdragenden boom is gewoonlijk I 3 Nederlandsche ponden
of katti’s. In een zeer vruchtbaar jaar is de opbrengst
Roms 44 katti’s per boom.
Eindelijk de vijfde bijzonderheid is , dat men de kruidnagel-
boomen qp tweederlei wijzen äanplant, te weten: of in geregeld-
aangelegde tuinen ( k e b o n - t j in k e ) , of in de bosschen. Wanneer
ze in de bosschen worden aangeplant, heeten ze tjin k e -d o e s s o n
of bosch-nagelen, terwijl die, welke in geregelde tuinen staan,
t jin k e - k e b o n heeten, doch in den regel slechts eenvoudiglijk
t j in k e genoemd worden. In 1854 bedroeg in de residentie
Ambon het aantal nagelboomen 4 0 5 ,639, waarvan 129,544
vruchtdragende en 276,095 jonge boomen. Yan eerstgemelden
werden 580,592 Amsterdamsche ponden nagelen geoogst. (1)
(1) Daarentegen leverden de notenmuskaat-boomen, waarvan de kultuur sedert
1827 aan de bevolking is overgelaten, slecbts 56 pikols noten en 9 pikols foelie
voor den uitvoer op.— De Kaneel-kultnnr, die in 183:1 op Ambon werd ingevoerd,
heeft sedert 1839 geen uitbreiding meer ondergaan, en de teelt van F e r n am b u k -
katoen, die mede in 1833 werd ingevoerd, heeft weinig resultaten opgeleverd.
De inlandsche Christen-gemeente van T itaw a a i telt 994 zielen,
waaronder 418 ledematen en 426 kinderen. De school
is met 233 leerlingen bevolkt, en wordt bestuurd door een’
G o e ro e , die wegens krenking zijner verstandelijke Vermögens
21 jaren lang zijn ambt niet had kunnen waarnemen. Na zijue
herstelling is J. h u t is e l a n (zo'o is de naam van den meester,)
weder bij het inlandsch schoolwezen geplaatst, en zijne school
te T itaw a a i is waarlijk eene der beste in de Molukkos.
Na van den Radja van T itaw a a i, die mij in zijn net
steenen huis gastvrijheid bewezen h a d , afscheid genomen te
hebben, vertrok ik naar de almede aan de zuidkust gelegen
negorij Abobo of Aboeboe. Naauwelijks was ik op weg en
in een digt en lommerrijk boschje gekomen, waarin vele kaka-
toea’s en betets schreeuwden, of op eenigen afstand voor mij uit
klonk een schel en doordringend geluid, hetwelk, niet ongelijk
aan het stoompijp—fluitje der locomotieven, ver längs het strand
weerkaatste. Het was het teeken. voor die van Aboeboe, dat
ik in aantogt was, en het geluid, dat ik hoorde, werd door
een’ scliolier van A b o eb o e , die in een’ grooten zeehoorn
blies, voortgebragt. Zulks is het gewone signaal op de eilanden
der residentie A m b o in a , dat de verwachte gast nadert, en
doorgaans is het een der scholieren, d ie , met een’ zeehoorn
gewapend, op een verheven punt of bij een’ hoek of bogt van
den weg als voorpost of uitkijk wordt uitgezet. Zoodra deze
voorpost den naderenden stoet in het 00g k rijg t, blaast luj 111
zijn’ hoorn, en de , dan eens scherpe en schelle, en dan eens
diepe en krachtige, toon, dien hij voortbrengt, wordt op ver-
ren afstand vernomen. •
Na verloop van p. m. een uur had ik, aan de gezegde zuidkust
van het eiland, de negorij Aboeboe bereikt, welke vrij-goed
is aangelegd, doch in netheid van voorkomen voor T itaw a a i
moet onderdoen. Ruim 4,000 kokospalmen, benevens eenige
sagoboomen, kanarie- en pisang-boomen verhelfen zieh rondom