Ilet is een smal en langwerpig nicer , van omtrenl twee uren
gaans in de lengte , dat aan de noordzijde door de engte J a k-
lezet gescheiden is van en verbonden is met het K o u d - of 1U ak-
k u m e r m e e r , terwijl het aan de zuidzijde door de Slool, de I n di j k ,
met het W o r k u m e rm e e r , hctwelk digt bij de stad Worknm Hgt,
in verbinding Staat. Het is zeer vischrijk , inzonderlieid is de Parregaas-
ter-meerbot zeer vermaard. Vroeger heette het ook het Zuidermebr.
PARROOT , d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java, resid.
Pekalongang, distr. Wonosobo, ter plaatsc, waar de Kalie-Telogondro
en de Kalie-Mangon zieh, vereenigen.
PART AN , distr. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java, resid»
Besoeki, reg. Probolinga.
PARTEY , geh. in het Land-van-Valkenburg, pro v. Limburg, arr.
en u. 0 . Z. 0 . van Maastricht, kant. en | u. Z. 0 . van Gulpen,
gem. en i u. Z. ten O. van Wittern, 25 min. W. ten Z. \an Wahlwiller,
waartoe het belioort; met 21 h. en 80 inw.
PARVALEE, Way-Parvalee , riv. in Oost-Indie, op het Ambonsche
eil. Boero, aan de Noordwestkust, met eene noordelijke strekking in
eene baai uitloopende.
PARWA r naam, welken de Negers geven aan, de suikerplant. Pib-
t e r s z o r g , in Nederlands-Guiana, kol. Suriname. Zie P irterszorg.
PAS (DE)., voorm. hoornwerk in Staats-Vlaanderen, prov, Zeeland,
behoord hebbende tot de voorm. vesting Sas-van-Gent, waarbij het
ten 0 . was gelegen in den ziiidelijken hoek van den Austrice-polder.
PAS (DE), fort in Oost-Indie, resid. Amboina, op hetMoluJcsehe eil.
Amboina, niet ver van Yictoria. -
PAS (HET), oudtijds H ex Groot-P as ennog vroeger Nieuw-Mcide» (zie
dat art.), voorstad der stad Sluis, in Staats-Vlaanderen, prov» Zeeland,
liggende aan de noordwestzijde der haven ; met 6 h. en 44
inw., die door het visschen van bot en garnalen hun bestaan vinden-.
Thans is het slechts eene rij huizen.
Voor 1794 stond aan de overzijde de Buitenpoort der stad, met eenige
wachthuizcn en barakken , als ook eene herberg , zoo dat het toen eene
geregelde straat vormde ; 1 0 min. oostwaarts vond men toen in een
bolwerk, een paar gebouwen bekend onder den naam van het Klein»
Pas. Daar hiervan niets meer overig is , is het bijvoegsel van Groot-
P as buiten zwang geraakt. Voor het leggen Van den dam tusschen
Sluis en het P a s , in 1757 , had het P as een afzonderlijke- Mililaire
Kommandant, echter ondergeschikt aan dien van Sluis.
De grond en daarop staande gebouwen heette ooEspronkelijk Niedw-
Muiden. Daarop werden vestingwerken aangelegd onder den naam van
het Gebot- en K lein- P as. De laatsle naam heeft den eersten doen ver-
gelen.
PAS (HET GROOT-), voorm. verschansing in Staats-Vlaanderen,
prov. Zeeland, in de buitenwerken der voorm. vesting Sluis , waarvan
zij door het Paswater is afgescheiden. Zij bestond uit een front met
een heel en twee halve bastions , onderscheiden met de namen : Y o o r-
P a s , Mi d d e l- P a s en daarin de bovengenoemde buurt h e t Pas/«Jd
(Zie het vorige art.)
PAS (HET KLEIN-), voorm. verschansing in Staats-Vlaanderen,
prov. Zeeland, in de buitenwerken der voorm. vesting Sluis , waarvan
zij door het Paswater was afgescheiden. Het was een klein hooru-
fc m jt werk gelegcn/Tioerdwaarts van het Groot-Pas en daarmede door ver-
schillende voorliggend? werken -in verband gebragt.
PÄSAM4N, G oenong- P asaman , berg in Oost-Indie, op het Sundasche
"eil. Sumatra. Zie O p h ir .
PASANGA of P assanga, eil. in Oost-IndiS, in de Indische-zee, aan
de westkust van het Sundasche eil. Sumatra; 5° 10' Z.B.
PASANG-TENANG of P assang- T esak g, kanaal in Oost-Indie, in het
Sundaschc eil. Java, resid. Bantam, dat op eenen afstand van acht
palen bewesten Anjcr in zee loopt.
Längs dit kanaal, hetwelk door de natuur gevormd is, ontlast ziieh
het water van het meer Danoe.
PASAR-BÄROE, marktplaats in Oost-Indie, op het Sundasche eil.
Java. Zie B aroe (P asar- ) (1).
PASAR-BORANG , marktplaats in Oost-Indie, op het Sundasche
eil. Java , resid. en in de stad Batavia.
PASAR-GEDli of P assar-G oedi , d. in Oost-IndiS, op het Sundasche
eil. Java, 'resid. Soerakarta.
Te dezer plaatse viel, den 16 Julij 1827, een gevecht voor tusschen
de Nederlandsche troepen, onder bevel van den Kolonei Cocnros, en
de muilelingen , welke laatste, ten gctale van twee duizend man ,
veelal met geweren gewapend, in drie kolonncs kwamen opzelten. De
Nederlandsche Bevelhebber liet den vijand zoo nabij mogelijk naderen ,
alvorens zijn vuur te openen, Toen hij echter hiertoe overging, bragt
het artillerievuur, door den Luitenant C larings bestuurd en door een
peloton Amboinezen, aangevoerd door den Amboineschen Luitenant
Ma r c e s , onderstennd, al dadelijk de vijandelijke center-kolonne aan
het wijken. Toen deze zieh hierop met den linker vleugel der mnitc-
lingen trachtte te vereenigen, werd de Luitenant G illy irret zijn peloton
Jagers vooruit gezonden, om dit te beletten, waarin hij volkomen
slaagde. Inmiddels hielden de Luitenants de G ros en S dtherxand, met
hunne pelotons, den vijandelijken regtervleugel in bedwang. De lin-
kcrvlengel rukte echter nog wel steeds voort, doch het enkel deploye-
ment der kavallerie was genoegzaam , om hier almede den verderen
voortgang te stuiten. Aan het uiteinde van onzen linkervleugel werd
de Luitenant van S w ie t en met een peloton Amboinezen vooruit gezonden
, en door een peloton Sumanapsche hulptroepen, met een stuk
'geschut, gedekt. Deze troepen hieven, tot aan het einde van het
gevccht, met de muitelingen vrij levendig handgemeen, die hier niet
dan langzaam terugtrokken ; dewijl het terrein hun voordeelig was en
zij, door vele Hoofden te paard aangemoedigd , hier andermaal kwamen
opzelten, met zieh voerende een paar kleine lilla’s. De Kolonel liet
daarop zijne Kavallerie voortrukken , benevens een peloton Infanterie
en Jagers, met zoodanig goed gevolg, dat de muitelingen in alle rig-
tingen moesten wijken. Aan het uiteinde van onzen regtervleugel werd
insgelijks een stuk geplaalst , waarna de muitelingen alhier mede terugtrokken.
De vijand hield intusschen , gedurende eenigen tijd , op eenen
verren afstand nog post, en bragt zijne benden andermaal, al vurende,
nog^ eenigzins voorwaarts, doch week eindelijk geheel terug. Zijn
verlies bedroeg zeven Hoofden en een en zestig man j terwijl van onze
■zijde slechts vier man gekwetst werden.
PASAR-KANTOR-BAROE , marktplaats in Oost-Indie , op het Sundasche
eil. Java, resid. Batavia, aan het Molenvliet, bij de Prinsenlaan.
PASAURAN (DE), riv. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java,
resid. Bantam.
( l) Eveneens zoeke men alle de woorden , zamougesteld met Pasab , hetwelk markt teteekent , en
<1*9 lüer niet gevondeq worden, op de woorden van onderscheiding.