PRAMBANAM, d. in Oost-Indie , op het Sundasche eil. Java , resid.
Soerakarta , met merkwaardige oudheden.
PRAMPRAM, d. in Afrika, in Opper-Guinea , aan de Goudkust,
10 m. 0 . Z. 0 . van Accra , met eene zeehaven.
De Engelschen plagten er eene factorij te hebben , en bet is de hoofd-
plaats van de Fetische dienst der inlanders.
PRAMPTON , P oeloe-P bampton , e il. in Oost-Indie', in d e n Moluksche-
Archipel, r e s id . Banda, 4° 2' Z. B., 148° 24' 0 . L.
PRANDINGE , P bantingen of P bantinga , voorm. b., prov. Friesland,
kw. Zevenwouden, griet. Stellingwerf-Oosteinde} arr. en 6 u. 0 . van Hee-
ranveen, kant. en 2^ u. 0 . ten N, van Oldeberkoop, 3 min.W. van Oosterwolde
, waartoe zij behoorde. — Dcze b. is afgcbrand en niet wederom op-
gebouwd,
PRANDINGA of P bahtihga , voorm. state, prov. Friesland, kw. Zevenwouden,
griet. Stellingwerf-Oosteinde, arr. en 6 u. 0 . van Hee-
renveen, kant. en 2J u. 0 . ten N. van Oldeberkoop, 3 min. W. van
Oosterwolde, in de b. Prandinga.
Ter plaatse , waar zij gestaan hecft, ziet men thans weiland en bos-
sehen. De daartoe behoord hebbende gronden, beslaande eene opper-
vlakte van 23 bund. 73 v. r. 80 v. eil., worden thans in eigendom bezeten
door den Heer vam R osen, woonachlig te Oosterwolde.
PRAPAG o f P bapak, d i s l r . in Oost-Indie, op h e t Sundasche e il.
Java, r e s id . Kadoe , r e g . Temangong.
PRAPAG of P bapak , d. in Oost-Indie , op het Sundasche eil. Java,
resid. Kadoe, reg. Temangong, distr. Prapag, aan de Progo. — Er
is een Opziener over de landelijke inkomsten gevestigd.
PRATTENBURG, voorm. adell. b. in bet Overkwartier der prov.
Utrecht, arr. en 3 u. Z. Z. 0 . van Amersfoort, kant., gem. en 2 u.
N. N. W. van Rhenen.
PR ATZ, geh., deels in de heerl. Bondorff, meijerij.van P ra tz , deels
in de heerl. Useldingen, grooth. Luxemburg, arr. en 4 u. Z. W. van
Diekirch , kant. en 1 u. N. N. 0 . van Osperen, gem. en 23 min.
N. van Bettborn, aan* den Rotbach, ter plaatse, waar deze den Fol-
schetterbach opneemt.
PRATZ, eene der vier meijerijen , waarin de voorm. beerl. Bondorff,
in het grootb. Luxemburg, gesmaldeeld was.
Zij bevatte , niet eene plaats geheel, maar bestond uit een deel van
bet d. Bu s c h r o d t , en deelen der geh. Pr a t z , P l a t e n , Reim-
be rg en Es c h e id , thans behoorende deels tot de gem. Bettborn,
deels tot Wahl en deels tot Folscheid.
PREAMANG, oud d. in Oost-Indie, op bet Sundasche eil. Sumatra
, resid. Padang.
PREANG, berg in Oost-Indie, op het Sundasche eil. J ava, resid.
Buitenzorg, distr. Tjibaroesa.
PREANG (KOTA-), berg in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java.
Zie K ota- P beang.
PREANGER-REGENTSCHAPPEN , in de inlandsche taal T anah- P ba-
b i a h g o f T anah- P beangan , resid. in Oost-Indie, op het Sundasche eil.
Java; palende; N. W. aan de resid. Buitenzorg, N. aan de ads. res.
Krawang en de Zee-van-Java 0 . aan de resid. Cheribon en de Indische-
Zee , W. aan de Indische-Zee en de resid. Bantam.
Deze residentie neemt onder de schoonsle en vruchtbaarste provincien
van gebeel het eiland eene eerste plaats in en draagt te regt hare meervou-
dige benaming, daargeen der regentschappen, waaruitzy iszamengestcld,
in e e n ig o p z ig t z o o d a n ig b o v e n d e a n d e r e u i lm u n t o f b e v o o r r e g t is , d a t
b e t z ie h m e t e e n ig e n s c h i j n v a n b i l l i j k b e i d h e t r e g t z o u k u n n e n a a n -
m a t i g e n , om z i jn e n b ijz o n d e r e n n ä a m o p h e t g e h e e l o v e r t e d r a g e n .
D e P beangerlanden b e s to n d e n v r o e g e r u i t z e v e n o f a c h t , in u i t -
g e s t r e k t h e i d e n v o o r tb r e n g s e l e n n a g e n o e g t e n v o l l e a a n e l k a n d e r g e -
l i j k e , r c g e n t s c h a p p c n , w a a r v a n n a d e r h a n d e c h t e r tw e e a f g e n o m e n e n
b ij a a n g r e n z e n d e r e s i d e n t e n in g e l i j f d z i j n . N i e t t e g e n s t a a n d e d e z e v e r -
m i n d e r i n g v a n g r o n d g e b i e d is d e z e r e s id e n t i e n o g t e g e n w o o r d ig e e n e d e r
g r o o t s t e e n v o l k r i j k s t e o p h e t w e s t e l i jk g e d e e l t e v a n h e t e i l a n d , d a a r
z ij e e n e u i t g e s t r e k t h e i d g r o n d s v a n 9860§ V ie r k a n te p a l e n o f 4 1 0 | V ierk
a n t e D u i t s c h e m i j l e n b e s l a a t .
Deze residentie wordt verdeeld in vier afdeelingen , die vijf regent-
schappen uitmaken, als: T j a n j o r , B a n d o n g , S o ema d a n g ,
S o e k ap oe r a en Limb a n g a n , van welke Bandong en Soekapoera
mede adsistent-residentien zijn.
De voornaamste rivieren zijn: de Tj i -b ar enok, de Tj i- ka rang ,
de Tji-ina n di r ie , de Tj i-boe n i , de Tj i-d ro k a s s o , de Tji-da-
ma r , d e T j i - l a k i e , d e T ji-pa p a n t j o n g , de Tj i-k a n d a n g , de
Tj i - l a n t a r a m , de T j i - k a n d j o e n g a u , de Tj i - k a i n g a n g , de
Tj i - taro em , de Tj i -manoek , de Tj i - l a n gl a , de Tj i - me l a j o e ,
d e T j i -wo e l a n , d eT j i - d j o e l a n g , d eT j i - k omb o e l a n , d eT j i -
s e e l en de Tj i - tandoe w i , de Tj i - sok an en de Tj i -war oe .
Hoewcl geen der talrijke meren van deze residentie eene aanmerkelijke
uitgestrektheid bezit, zijn de meesten overvloedig van visch voorzien en
daardoor voor de inw. van geen gering nut. De voornaamste zijn :
bet meer Andewadak, Tal aga-Warna, Ba g e n d i c k , betMeer-
v a n -L e l i s , Ba s s a wah a n , T e l a g a - Bod a s en Loe ba k.
Even rijk als zij in binnenwateren i s , mag deze resid. arm aan baaijen
genoemd worden , daar zij , hoewel zij ten Zuiden met hare volle lengte
aan zee gelegen , längs de gansche barre kust, welke genoegzaam geheel
uit steil opgaande rotsen bestaat, slechts eenecnkele, ofschoon dan
ookzeer belangrijke , baai oplevert; de Wi jnkoope rsbaai (Peloboeän-
ratoe) nameiijk , in het distrikt Tjitjoerock, regentsebap Tjanjor.
Tot de vruchtbaarheid der residentie over het algemeen dragen de
moerassen , die eene vruchtbare aarde bevatten, zeer veel bij j alzoo
zij het beste gcschikt zijn tot het aanleggen van sawabvelden. Onder
dezen zijn bijzonder te rangschikken de moerassen van de Bandong-
sche distrikten ßaloeboer, Tji-heija , Tji-poodjoe , Tji-koemboelan en
Timbangantan (de kleinste binnenmeren dezer laalsten kunnen meer
als moerassen beschouwd worden), die van de Soemadangsche distrikten
Baloeboer, Tandjong-Sarie , Kawassan en anderen , die gedeelle-
lijk nu reeds gebruikt worden, gedeeltclijk hunne ontginning van den
aanwas der bevolking te gemoet zien. Het droogmaken van deze moerassen
zoude derhalve meer nadeel dan nut veroorzaken , terwyl o o k
andere , voor den rijstbouw onbruikbare, moerasgronden, längs de zui-
delijke kust, uithoofde van de geringheid der bevolking aldaar, niet
kunnen worden drooggemaakt zonder onkosten en bezwaren , die, naar
evenredigheid van het nut, al te aanzienlijk zijn. De droogevruchtbare
gronden zijn aldaar zelfs maar voor een klein gedeelte bebouwd.
■ Ten aanzien der lucbtgesteldheid heerschtin de onderscheidene streken
al het verschil, dat de onderscheidene ligging, van de hooge bcrglanden,
tot de diepe valleijen , als van zelve aanbrengt. Terwijl men den thermometer
van F ahrenheit , op het bewoonde gedeelte der bergen tot 35° en
op den lop van den Gedek niet zclden tot 43° zict dalen, wijsl deze op