en tot den iing van Haarlem behoort. De eerste die in deze gemeente
het leeraarambt heeft waargenomen , is geweest G eo rg e H e n d rik L a -
g e r s , die in het jaar 1788 van Kämpen herwaarts kwam, en in
het jaar 1791 naar Utrecht vertrok. Het beroep geschiedt door den
kerkeraad uit eene nominatie van het Amsterdamsch consistorie.
De R. K., die er 530 in getal zijn , maken met die uit de bürg,
gem. ' G r a f t en Z u i d - e n -No o r d - S c h e rme r eene slat. uit, welke
tot het aartspr. van Holland-en-Zeeland, dek. van Noord-Holland,
behoort, 810 zielen, onder welke 590 Communikanten, telt, en door
eenen Pastoor bediend wordt. Deze stat. had vroeger eene kerk te
Gr a f t doch thans eene in de R ijp , op het Westend.
De 15 Isr., die men er aantreft, behooren tot de ringsynagoge
van Edam. Men heeft in deze gem. drie scholen , welke gezamen-
lijk door een getal van ruim 600 leerlingen bezocht worden.
Deze gem. was vroeger eene heerl., welke, den 24 November 1730,
in het openbaar uit de Grafelijkheids-domeinen verkocht werd en voor
16,600 guld. aan de Regering der plaats zelve is toegewezen.
Het d. de Rijv , ligt 4 u. Z. W. van Hoorn, 2 u. N. W. van Pur-
merende, 2 u. Z. O. van Alkmaar, 52° 33' 37" N. B., 22° 30' 54" O. L.
Het ontleent zeer waarschijnlijk zijnen naam van een watertje , de
R i j p s l o o t gcnaamd (zie dat woord), aan welke sloot de eerste hui-
zen van het dorp bebben gestaan. Het dorp is niet oud , waarschijnlijk
is men niet vöör het jaar 1400 begonnen aldaar eenige gebouwen
te plaatsen , welke toen onder Graft behoorden ; terwijl het octrooi,
ora het eiland, waarop de R ijp l igt , te mögen bcdijken eerst in 1516
verleend is. In 1519 telde het nog slechts vijftig huizen. De levens-
wijze dier eilanders was hoogst eenvoüdig : weinig huizen hadden schoor-
steenen. Op het westeinde van de R ijp had men eenen- algemeenen
oven , waarin de lieden bij beurten bakten. Op het geheele eiland stond
slechts eenen korenmolen ; het maalloon van een zak zaad was een
oortje (2.duiten of J stuiver). In het jaar 1540 begon men zieh op
de haringvisscherij toe te leggen , later nam de aanwas van bevolking
nog veel sneller toe, en de meerdere uitgebreidheid van het dorp, bo-
ven het hoofddorp Graft gaf aanleiding tot vele verschillen , ten ge-
volge waarvan , bij octrooijen van de Staten van Holland en West-
Friesland van het jaar 1605 voorloopig , en later van 1607 bepaalde-
lijk, G r a f t en de R ijp zijn gescheiden en tot afzonderlijke dorpen
verklaard. Thans is de R ijp een grooten schoon dorp et1 heeft van heteinde
van Graft tot aan de Beemster , eenestraat, de Re g t e r s t r a a t gehee-
ten , welke ter lengte van meer dan 300 roeden (ongeveer 750 eil.) be-
timmerd is ; behalve deze zijn er onderscbeidene grachten , stralen , Stegen
en buurlen , als de L i e f l a n d s - , de Keizers-, de Meelzaks- ,
de St . J aco bs - en de Tuinbuur t , de deftige Ni e u w l a n d s c h e -
s t r a a t , de buurten het V l a a n d e r k e , het Ri e t enz., welke, ten
westen van de kerk, meest oost en west loopende, en zieh achter
elkander naar het Zuiden uitbreiden.
Het dorp heeft twee havens, die in de jaren 1625 en 1650 gegra-
ven zijn. In 1594 werd in de Rijp de eerste sluis gelegd , onder het
mede opzigt van A driaan S ymorszoon L eegbwater , den vader van den
vermaarden Ingenieur J an Adriaanszoon L eecbwateb. Omtrent 1625 is
de steenen sluis bij de Waag gelegd.
In de vijfliende eeuw was er noch kerk, noch klokhuis, noch kapel in
de R ijp te vinden. Er stond slechts een rood kruis, wäarbij m e n ’s avonds
naar oude gewoontc, het lof van Onze Lieve Vrouw ging zingen. Daarna
is er eene houten kapel gebouwd , waartoe het allereerst verlof van den
Bisschop van Utrecht verzocht werd in 1467. Eenige jaren later werd
deze kapel van een steenen koor voorzien , zoo men meent met een
orgel daarin. In het jaar 1529 of daaromtrent is eene steenen kerk,
met eenen toren daaraan , gebouwd. Daar deze kerk al weder te klein
werd is in de jaren 1635—1638 eene fraaije , nieuwe kruiskerk gestiebt
, op welks kruis een toren met speelwerk stond, en die
door den brand welke , zoo als wij later zien zullen , dit dorp in 1654
teisterde, vermeld. De tegenwoordige kerk, kort daarna gestiebt,
ofschoon een fraai gebouw zijnde, is echter niet zoo uitstekend schoon
als de voorgaande. Zij werd in 1661 van eeoen grooten, hoogen toren
voorzien en heeft een goed orgel. Van den toren heeft men een
fraai uilzigt over de omliggende streken tot aan de duinen , en op
Alkmaar, Hoorn , Amsterdam en Haarlem. Ook vindt men in de kerk
een gedenkteeken ter eere van den Hoogleeraar A driands R elandds , die
hier begraven ligt .In 1842 werd aan dit bedehuis door eene bejaarde
weduwe, een stel zilver, ten gebruike bij het H. Avondmaal, gesebon-
ken , bestaande in twee kannen , twee bekers, drie schoteis en eene
sebaal voor de giften.
De kerk der Doopsgez., kort na 1654 gebouwd , in plaatse van die,
welke door den brand van dat jaar vernield werd, is een zeer schoon
en groot gebouw , zonder toren , doch met een bijzonder fraai orgel.
De kerk der Evang. Luth. heeft geen toren , doch is van een orgel
voorzien, zijnde een kabinetwerk.
De R. K. kerk, aan den H. B onieacids toegewijd, is een schoon gebouw
, zonder toren , doch van een orgel voorzien.
Er is in de R ijp ook een Raadhuis, dat in 1630 gesticht en zeker
wel het fraaiste van dien aard i s , dat men in den omtrek ten platten
lande aantreft, en waaronder de Waag is. Het heeft eenen dubbelen
opgang en beantwoordt inwendig aan het ui^erlijk aanzien.
ln het jaar 1829 is hier een nieuw schoolgebouw gemaakt, afge-
deeld in drie ruime vertrekken , waarvan het grootste voor de gewone
openbare school, en de twee kleinere voor eene Fransche school en
eene klein-kinderenschool.
Men heeft in de R ijp mede een groot Weeshuis van de Hervormde,
een fraai Weeshuis van de Doopsgezinden , een Departement der Maat-
schappij : Tot Nut van ’t Algemeen, dat den 28 Augustus 1817 op-
gerigt is en ongeveer 50 Leden te lt, mede eene Spaarbank en eene
Bank van Leening.
De kermis valt in den 8 October.
De R ijp is de geboorteplaats van den Go d ge l e e rd e Simon Simo-
n id e s , die mede de Nederduitsche lier hantcerde, 17 April 1 6 7 5 ,
als Predikant te ’s Gravenhage ; van den Oo s t e r sc he Taalge-
l eerde Adriands R elandds, geb. 17 Julij 1676, i" 5 Februarij 1718,
als Hoogleeraar; van diens vroeg overledenen broeder den Regtsgeleerde
P ieter R elandds; van den Wat erbouw kundi g e J an Adriaansz. L eegbwater
, geb. in 1575 en in zijne geboorteplaats, kort vöör den brand
van 1654 , overleden . die voor den uitvinder wordt gehouden van den
moddermolen , welke omstreeks het jaar 1610 in gebruik kwain, doch
vooral bekend is door zijn Haarlemmermeerboek, waarvan de veertiende
druk voor weinige jaren is in bet Jicht versehenen; terwijl het eerste
»toomwerktuig tot droogmaking van het Haarlemmer-meer ter zijner
gedachtenis de Leeghwater genoemd i s , en van J obannes S tolp , geb. in
October 1678 , f te Leyden , den 13 October 1753 , Donateur van het