rondom het gebeele huis gaat, tot wandelplaats voor de Prove-
niers , alleen worden deze lanen aan beide zijden van het huis met een
ijzeren hek afgeslolen , zoodat de woningen ter wederzijden eene vrije
wandelplaats hebben. Dit huis is eenigermate van bestemming veran-
derd, sedert dat daarin de hulpbehoevenden uit hetOude mannenhuis
opgenomen zijn ; een klein gedeelte wordt slechts door Proveniers bewoond
door dien men tot het besluit gekomen is die te laten uitsterven en
deze inrigting als zoodanig te doen vervallen , werdende de ledig körnende
huizen thans verhuurd.
Het voormalig Di a k o n i e h u i s , opden Schiedamsche-dijk, is een groot
vierkant gebouw, geschikt vöor oude mannen en vrouwen , vroeger ook
voor kinderen, doch deze worden naar de kolonien van weldadigheid
opgezonden. Het is in 1681 gestiebt en bestaat uit een groot getal wel-
geregelde vertrekken. Men heeft er eenen schoenmakerswinkel, een
waschhuis enz. Dit gebouw, in 1848 herbouwd , is het stads Alge-
mee n Armh u i s , waarin een getal van nagenoeg 600 oude lieden
verpleegd wordt.
Het D o l - e n - P e s t h u i s , , op de Hoogstraat, werd in het jaar 1899
gestiebt. Van achteren, leest men in eenen steen , dat er , van den
6 April 1624 tot den 6 April 162 8 , zes bonderd drie en zeslig zieken
in het huis gekomen zijn, van welke er drie honderd twee en dertig
gestorven en drie honderd een en dertig wederom uitgegaan zijn. Van
binnen heeft het huis een groot getal kamers, en in het midden eene
ruime open plaats. Het is in den laatsten tijd inwendig zeer veel ver-
beterd. Het dient ook tot een verbeterhuis voor menschen van on-
gebonden leven. Na het jaar 1 7 2 2 , heeft men een nieuw Peslhuis ge-
sticht, op het eiland Feijenoord, gemeenlijk deNoord genaamd, en gelegen
in de Maas , tegen over de stad , gem. IJsselmonde , doch thans in
gebruik bij de Nederlandsche Sloomboot-Maalschappij voor fabriekplaals.
Het voormalige Oude Ma n n e n hu i s , op de Hoogstraat, op een
gedeelte van de plaats, waar het voormalige Predikheeren-klooster ge-
staan heeft, is eerst na de Reformatie gestiebt, om daarna alleen mans-
personen , gedurende bun leven, gelijk in het Proveniershuis , van het
noodige teverzorgen , waar ook eenige weinige om niet ingenoiuen werden.
In het jaar 1707 , werd dit huis geheel vernieuwd met eenen
trotschen gevel, met schuiframen, en in het midden een meer dan
gewoon deftigen ingang of poort; op de lijst of het dekstuk van deze
pronkt het met twee uit hardsteen kunstig gewerkte , levensgrootte oude
rnansbeelden. Sedert 1808 worden er geene oude mannen meer verpleegd,
die, welke onderhouden werden, zijn in het Leproos - of
P r o v e n i e r s h u i s aan de Schie overgebragt. In dit gebouw zijn thans
eene der grootste Arm e n s c h o l e n , de S t a d s - A po t h e e k en Bak-
keri j ; terwijl het overige voor de bureaux van het S ta ds A l g e-
mee n A rme n b e s tuur , de v e r g a d e r i n g e n van den Mi l i t i o
R a a d en die der Schut te ri j en andere Commissien dient.
Voorts beeft men hier nog een Ev a n g e l i s c h -Lu the rsch Wees-
b u i s , aan het einde van den Scliotsche-dijk, waarin 12jongens en 20
meisjes onderhouden en opgevoed worden ; een Rooms c h -K a t h o l i j k
We e s h u i s voor de statie van den H. D om inicus op den Schotsche-dijk,
waarin een getal van ruim 30 jongens en 40 meisjes verpleegd wordt.
en ruim 40 oude of gebrekkige lieden zijn opgenomen ; een Rooms c h
Ea t h o l i j k Wee shui s voor de statie van den H. F r a n c is c u s , op
den Schiedamsche-dijk, waarin 40 jongens en ongeveer 60 meisjes en
80 oude en gebrekkige lieden zijn opgenomen, terwyl de oude lieden er»
kinderen van da gemeente in den Thmtluin over beido Liefdadigheids-
gestichten op' den Schotsche en Sckiedamscbe-dijk verdeeld worden j,
twee W e e s e nArmh u i z e n v o o r d eR.K. v a n d eOu d eCl e r e z y , ,
als een in de Oppert, waarin 4 mannen en 2 -vrou wen verpleegd worden
en een op de Slikvaart, waarin 3 jongens en 2 meisjes worden opgevoed
en tevens een oud inan en 8 bejaarde vrouwen zijn opgenomen j
een G a s t h u i s voor I s r a el i te n, op de Hoogstraat, zijnde een
parlikulier gebouw, uit algemeene giften aangekocht, en hierloe iogerigt
in het jaar 1837.
In de Haan is een Gebouw voor een We l dadig Do e l , dat in
1834 ingerigt was tot Kaz e r n e voor de Mo b i l e s c hu t t e r i j ,
maar thans gedeeltelijk tot B ewa a r p l a a t s voor gea rr e s t e e rde
b e d e l a a r s dient, en des winters gedeeltelijk tot klomp e nma-
kerij , welke uit de sledelijke middelen gedekt wordt.
Vroeger had men er ook een W^eeskuis der Remo n s t r a n t e n
op den Goudsche-singel, doch thans worden de niet zeer talrijke weezeu
dier gezindte, in en buiten de stad , op versehillcnde wijze verpleegd.
Het voormalig weeshuis dient thans tot woo nhui s .
Onder de hofjes munt vooral uit het Kök er shof j e op den Singel ,
tusschen de Hof- en Goudsche-poort. Men is begonnen het te bouwen
in het jaar 1783, en voleindfgde het in het jaar 1786. Het draagt in den
gevel den naam van den weidadigen stichter, den Heer G e r r i t d e Kok
e r M ic b i e e s z o o x , die daarvan alleen (Je kosten heeft gedragen , uitge-
nomen eenige versierselen, welke door dezen en genen van des braven
mans , vrienden ten bewijze hunner hoogachting voor den stichter en als
blijken van goedkeuring van dit menschlievend werk, vereerd zijn.
De platte grond van dit gestiebt is voor aan den Singel breed ruim
34 eilen, lang ofdiep ongeveer 63 eil. Het bevat 74 woningen, nevens
eene regenten-kamer , en eene woning voor den Opziener of Binnen-
vader, en bestaat uit eene beneden en eene bovenverdieping, boven
welke een beschoten zolder of vliering is. Van binnen is het voorzien
van eene ruime binnenplaats, beplant met boomen en bloemperken, in
het midden een fraaije pomp , met een vierdubbele lantaarn er op. In
eenen der gevels , op de binnenplaats uitziende, is een slaande klok. Aan
den voorgevel op den Singel, zijn twee fraaije lantaarns. In het portaal
van den ingang vindt men tegen elkander over, in den muur uitgekou-
wen basrelieven en médaillés , verbeeldende de werken der barmhartigheid ,
M a t t h . XXV : 38. In de regentenkamer is een schoorsteenstuk, verbeeldende
de Gelijkenis van den Barmhartige Samaritaan, door den
Eunstschilder G é r a r d v a n N i jm e g e n . Onder de klok op de binnen
plaats Staat in marmer uitgehouwen het volgende vers :
Wat staart g e , en vest uw hoop op deze Liefdewomng,
G y , die uit and’rer deugd uw luiheid wenscht te voên ?
Onwaardigen ! terug, voor u geen gunstbetoning
Waar 't groote doelwit is, verständig wel te doen.
Verzwakle Werkzaamheid, d ie, na angstvallig slaaven,
Fol zorgs den gryzen dag met schraal gewin verbeidt,
Z y nad’re , en Z y alleen verheug’ zieh in de gaven,
Hier, in deez’ stillen Hof, haar vlyt ten steun -bereid.
Zo weet verlichle Deugd den edelsten der pliehlen,
Naar ’t heil der Maalschappy, naar Jezus wet te richten.
J an d e K r u v e e ,
ln dit gebouw, worden gekuisvest 74 vrouwen, alien ongehnwd of
weduwen onverschillig van welke godsdienst, doch boven de 48 jaren