R otti is door de nataur zoo wel versterkt, dat bet niet gemakkelijk
door geweld te overmeesteren zoude zijn. De meeste dorpen liggen
op bergen , welke niet zcer hoog, docb bezwaarlijk te beklimmen zijn.
Door digt kreupelboscb , met hoog geboomte vermengd, loopt over den
glibberigen grond slechts een enkel smal voetpad.
Digt aan de kust, bij de boofdnegorij Te rma n o , liggen een paar
groote klippen, ruim 300 roedcn van elkander verwijderd. De bijge-
loovige inlanders gelooven stellig , dat deze klippen diwoeta of geesten
cn wel man en vrouw zijn. De Sterke stroomen en menigvuldige schok-
ken van aardbevingen, welke hier plaats liebbcn , worden , in allen
ernst, door de inlanders aan de echtelijke bijeenkomsten van deze
klippen toegeschreven, en een aantal kleine rotsen, welke hier en daar
door vulkanische werking van bet aardrijk in zee opgerezen zijn, worden
voor de vruebten dezer vereeniging aangezien. Dit dwaze denkbeeid
slrookt met den beerscbenden karaktertrek der inboorlingen van
dit eiland ; want nergens, zelfs niet in de Moluksche en Philippijnsche
eilanden , zijn de inlanders wellustiger en schaamteloozer dan op bet
eiland R o t t i. Even zoo beestachtig zijn zij in hunne overige huisse-
lijke hebbelijkheden. Zij zijn groote liefhebbers van bet drinken van
bloed, en wanneer zij eenen buffel of een varken slagten, mengen zij
bet bloed dezer dieren onder hun drinkwater en hunne sagowecr, zelfs
wel met arak, waarvan zij mede groote liefhebbers zijn. Het geslagte
beest eten zij op eene zeer slordige wijze. Ieder snijdt of rukt er een
stuk van a f, en roostert het met een weinig zout half gaar, waarna
het gulzig verslonden wordt.
Dit eiland is zeer steenachtig , maar tevens zeer vruchtbaar , docb
brengt weinig rijst, maar veel gierst, ma'is, katoen, boomvrucbten, zoete
aardappelcn , moeskrniden en katjaug voort, makcnde ditlaatste , bene-
vens gierst, in vruchtbarejaren , het voornaamste voedsel der Rothinezen
ui t ; in drooge jaren moeten zg zieh echter met goela-rottie behelpen,
zijnde dik gekookte siroop van den lontar- of jagersboom. Katoen groeit er
zeer weinig, maar het grootste gedeelle van hetgeen de inlanders ge-
bruiken , wordt van Bonthain aangebragt. Men treft er ondersebei-
dene soorten van hout aan, die bij de inwoners van Koepang zeer
gewild zijn, om er praauwen van te bouwen ; zij hebben mede zeer
fraai ebbenhout en eene soort van grof mahonijhout, waarvan zij fraajje
meubelen maken.
Onder de huisdieren komen de bufifels , groote en sterke paar den , geilen
, schapen en varkens vooral in aanmerking; in de weuden wordt veel
wild en honig gevonden , en nabij het Strand zijn de krokodillen talrijk.
Van hier worden paarden , schapen , geilen , rijst, djagong, was ,
tabak en katoen, alsmcde goela-rollie uitgevoerd. Te Baba en in
de vlckken Lo l e , Te rma n o en Ren gauw wordt handel gedreven.
Rengauw, een aanzienlijk vlek, heeft de meeste gemeensehap met
Koepang. De prijs der paarden is van twintig tot dertig gülden en die
der geilen en schapen van een tot twee gülden het stuk. Het was is
hier allijd goedkooper dan op Koepang.
De Rottinezen, wier getal op 3400 zielen geschat wordt, zijn fraai-
jer en kloeker van gestalte, dan de Timorezen, en het is opmerke-
h jk , dat zij lang haar hebben ; terwijl bij meest alle de bewoners
der omliggende eilanden het haar gekroesd is. Ook zijn de vrouwen
schooner en blanker, en onderscheiden zieh door geregelde gelaats-
trekken , könnende zelfs menig onder haar bevallig genoemd worden.
De Roltinezen zijn stoutmoediger, dan de Timorezen, doch worden
als wraakzuebtig afgemaald, om dat zij in vroegeren tijd meer dan
eens eenige Nederlanders vermoord hebben; maar wanneer men de aan-
leidende oorzaak van zoodanigen moord niet kent, is het zeer gewaagd
dienaangaande eene gevolgtrekking te maken, welke op het geheele
volk van toepassing zou zijn, vooral, dewijl de Roltinezen aan den
Zendeling Le Bhun vele blijken van goedwilligheid en zachtzinnigheid
gegeven hebben. Daar zij , zoo als wij boven zagen , in het punt van
zedelijkheid bij vele andere volken van den Archipel ver ten achteren
staan , moet ook hierom de vroegtijdige dood van dien braven Zendeling
betreurd worden , daar hij , door de oprigting van scholen op
R o t t i , eene betere toekomst voor de bevolking voorbereidde. Het in-
voeren echter der Maleische taal, welke op dit eiland niet thuis be-
hoort, was niet doeltreffend. De overhelling der Rottinezen tot hie
Christendom, vordert, dat hunne taal, welke veel met de Timoresche
overeenkomt, doch welluidender dan die van de naburige eilanden is ,
beoefertd worde; ie ts, hetwelk iemand, die het Maleisch verstaat en
een goed geheugen heeft, niet moeijelijk moet vallen.
De zeden en gewoonte der Rottinezenn komen met die der Timorezen
overeen j zij zijn bijgeloovig, doch staan op den trap van besehaving
hooger dan de laatstgenoemden. Hunne huwelijken zijn niets meer
dan eene burgerlijke overeenkomst, maar een man kan , behalve in
geval van overspei, niet zonder de toestemming van zijne vrouw, van
haar scheiden; veelwijverij is bij hen geoorloofd, doch heeft zelden
dan onder de hoogere standen plaats. Zij begraven hunne dooden onder
hunne huizen, en den derden dag na het afsterven wordt er altijd
een dier aan de schim van den afgestorvene geofferd. Deze oiferanden
worden door hen, die het kunnen beköstigen, dikwijls herhaald, of-
schoon door de gewoonte alleen volstrekt het eerste offer geeischt wordt.
Zij kleeden zieh in grof katoen. De boerenstand draagt, zoo wel
vrouwen als mannen, een kleed , dat onder de armen vastgemaakt is
en tot de knieen reikt. De mannen dragen eene soort van mutsen
van bladeren gevlochten , terwijl de vrouwen blootshoofds gaan. De
jonge meisjes laten het haar niet lang groeijen voor zij getrouwd zijn.
Hunne huizen zijn op hooge slijlen, naar den Makassaarschen tränt,
en dorpen, welke mee^tal op de bergen gelegen zijn , geregeld gebouwd,
R o t t i , dat eene onderhoorigheid van Timor i s , en op de Noordkust
te Ba hä of Baä eenen Posthouder heeft, was weleer in zes regent-
schappen verdeeld, wier Hoofden eenen Vorstehenden, Door ouder-
linge twisten en oorlogen ontstonden er scheuringen , zoodat er later
vijftien en thans achttien Hoofden zijn , welke ieder ongeveer 2000 man
onder zieh hebben. De Oost-Indische compagnie heeft, in den g.eest van
den alleenhandel, verbindtenissen met de Hoofden aangegaan , die ook
verpligt wareu hulptroepen ter beschikking van het opperhoofd van Timor
te stellen , zoo als zij, zulks thans nog doen.
Dikwerf heeft de compagnie de Hoofden , die van hunne verpligtingen
afweken , tot de orde doen terugkeeren. Nabij Koepang, op Timor,
woont een Regent, die aldaar met zijnen aanhang gebannen is , omdat
tu zieh in 1 8 1 7 onai hankelijk verklaarde , en zicb gewapend tegen onze
niagt verzette , die hem , nahet innemen zijner verschansing tot onder-
werping heeft gebragt.
Op dit eiland heeft den 21 en 22 April 1 8 4 3 , een orkaan hevig
gewoed, waardoor groote verwoestingen aangerigt, eenige huizen inge-
stort zijn en 75 menschen het leven verloren. Meest alle de klapperen
pinangboomen , waren uit den grond geruktj ontelbare toeakboomen