»30 K I J .
Wierden, en E is e n , onder de bürg,gem. Markelo, eene stat. u it, welke
tot het aartspr. van Twenthe behoort, door eenen Pastoor bediend wordt,
en ruim 960 zielen , onder welke 670 Communikanten , telt.
De 3 Evang. Luth. , die er wonen , worden tot de gem. van
de Hervormden gerekend. — De I s r a ë l i e t e n , van welke men er
30 aantreft, worden tot de ringsynagoge van Goor geteld. — Men
heeft in deze gém. eene school, welke gemiddeld door een getal
van ruim 330 leerlingen wordt bezocht.
Het stadje Russes, dat men reeds in 1188 vermeld vindt, ligt 2£ u.
Z. W. van Almelo, 2 u. N. van Goor, aan de Regge en aan den, in
1840 aangelegden, straatweg van Holten naar Wierden, schilder-
achtig aan den voet van eenen berg. Het is eene opene plaats, met
eene ruime markt, waarop bet S t a d h u i s , zijnde een klein doch net
gebouw, zonder toren.
De He r v ormd e ke rk was voor de Reformatie aan den H. D ionysius
toegewyd, #n werd door den Scboolvoogd van St. Maria’skerk te
Utrecht begeven. Daarin waren drie vikarijen , de eerste , zijnde de
vikarij van het H. Kruis, stond in het jaar 1371 ter begeving van Jo-
han van V o ib s t . De tweede, te weten die van O. L. Vrouw, ver-
pligtte den bedienaar om alle Maandagen , Vrijdagen en Zaturdagen de
offerande der nieuwe wet op te dragen. De bezitter van de derde vikarij
, zijnde die van den H. J oannes den Evangelist, was gebouden alle
dagen de goddelijke dienst te doen. In 1372 had R udolf van L angen
het regt om eenen bedienaar tot deze vikarij voor te stellen, üok was
er een broederschap van de H. A n n a, daar de Schepenen van R ussen
het opzigt over hadden. Deze kerk is zeer merkwaardig, bewijzende
door hare bouworde eene der eerste steenen kerken , ten gebruike van
de Clmstenen in deze streek, geweest te zijn. Ookzietmen daarin eene
fraaije tombe , voor ruim anderbalve ceuw gesticht door den Heer E rnst
H endrik van I ttersum tot O osterbof , aan wiens gcslacht zij nog behoort.
Waarschijnlijk is R ussen ten tijde van K arel den Groote een bolwerk
des Christendoms tegen de deslijds Heidensche Graven van Goor geweest,
irnmers de in 1823 ingestorte kerkloren strekte als bewÿs van
in zwang zijnde vervolgingen , als zijnde voor de toenmalige tijdenbij-
zondir voor de veiligheid der bewoners ingerigt.
De Rooms c h-Kat h o l i j k e k e r k , aan den H. D ionysujs toege-
wijd en in het jaar 1819 gesticht, is een middelmatig gebouw, met
eenen houten toren en van een orgel voorzien.
Men heeft in den omtrek van en onder het stadje onderscheidene
havezathen , als: Oo' s terhof , Gr imbe rg en Eve rsb er g. Vroe-
ger had men er nog dehav. Es s ink en El s e n , doch deze zijn vervallen.
De naburige bergen zijn bezaaid met groote en kleine steenen, ter-
wijl in de nabijheid van R ussen steenen zijn gebakken, die wegens
hnnne bijzondere ligtheid op het water konden drijven.
* Van het kerspel R ussen wordt voor de eerste maal in 1188 gewaagd
in een register der goederen van H endrik Graaf van D alen en Heer van
D iepen h eim.
In 1828 zijn bij het spittén van de k le i, welke tot straatsteen ge-
bezigd wordt, op de zoogenaamde Heidensche-Rillen, bij het stadje R u s s en ,
25 voet onder den grond, een menschelijk geraamte gevonden , en
daarbij drie stukjes zilver geld , waarvan een geslagen is onder den Ro-
meinschen Keizer C ommodus , die in het jaar 181 onzer tijdrekening
regeerde en een onder Keizer V espasianus , terwijl het derde door sterk
afschuren onkenbaar is geworden.
R I J. 551
Het wapen dezer gem. bataat in een schild van azuur met eenen r^s-
sentak van gond. Het schild gedekt met eene kroon van poud.
RIJSSENSCHE-VEEN (HET), heideveld in Twenthe, prov. Overijs-
sel, 10 min. Z. W. van Rijssen. — Het beslaat eene oppervlakte
van 584 blind. 54 v. r. 30 v. eil.
RJJSTHOEK. (DE DROOGE-), kaap in Qost-Indie, op het Am-
oonsche eil. Ceram. — Het is de zuidelijkste punt van het schierei-
land ffoewamohel.
RIJSfKETELHOEK (DE), kaap in Oost-Indie. Zie P ryok.
RIJSWAARD (DE), uiterwaard in het Land-van-Heusden , prov.
Noord-Braband, Tweede distr., a r r .’s Hertogenbosch, kant. IIeusden,
gem. Veen; palende N. aan de Maas, O. aan een stak gemeentens-
zand genaamd den Heuije, Z. en W. aan den Ravenswaard.
Deze uiterwaard beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte
van 28 bund. 9 v. r. 70 v. eil., met eene boerderij, en wordt
met den daar naast gelegen R a v e n swa a r d door een sluisje , op de
Maas , van het overlollige water ontlast.
RIJSW AARDSCHE-DIJli (DE), dijk in het Land-van-Putten, prov.
Zuid- Holland.
Deze dijk loopt in eene noordoostelijke rigting door de gem. Heen~
vh e t, en scheidt den Heenvlietsche-polder van den Oude-Nieuwlandsche-
polder.
RIJSWIJK, gem. in Delfland, prov. Zuid-Holland, arr. 's Graveur
e , kant. Voorburg (8 k. d., 27 m. k., 1 s. d.); palende N. aan de gem.
’s Gravenhage en Voorburg, 0 . aan Vrijeban-en-ßiesland, Z. aan Hof-
van-Delft en Watering*en, Z. W. aan Loosduinen, W. aan ’s Gravenhage.
Deze gem. bestaat uit den Noord - polde r , den Pl a s p o e l - p o l -
de r , den Hoe k - p o l d e r , den Schapen w e i- p o Id e r, den Oude-
Br o ek - p o ld er en den Ni euw e n - B r o e k - p o l d e r . Zij bevat het
d. Ri j swi jk, benevens eenige verstrooid liggende h. en beslaat, volgens
het kadaster, eene oppervlakte van 2319 bund. 6 v. r. 2 v. eil.
waaronder 2285 bund. 6 8 v. r. 94 v. eil. belastbaar land. Men telt
er 306 h., bevvoond door 448 huisgez , uitmakende eene bevolking van
ruim 2300 inw., die meest in den landbouw en het werken op de btii-
tenplaatsen hun bestaan vinden. Ook heeft men er eene papierfabriek,
1 koren-, 1 tras- en 4 snuifmolens.
De Herv., die er ongeveer 1500 in getal zijn , onder welke 500 Ledema-
ten, maken eene gern, uit, welke tot de klass. van ’sGravenhage , ring van
Voorburg , behoort. De Reformatie is waarschijnlijk in deze gem. reeds
vroeg doorgebroken , want men vindt eene rekening van 1370, waaruit
blijkt dat toen reeds eene gemeente alhier moet geweest zijn ; in 1376
was zekere A art T edmsz . B lomhert of Blomhart alhier Predikant. Het
beroep geschiedt door den kerkeraad, onder agreatie van de regerin «•
van 's Gravenhage. ' °
De Evang. Luth. en Remonstr., die er ongeveer 20 in p-etal zijn,
worden tot hunne respectieve gem. te ’sGravenhage gerekend.
De R. K., van welke er ongeveer 1200 wonen , onder welke 800 Communikanten
, maken eene stat. ui t , welke tot het aartspr. van Zeeland
dek. van Delfland , behoort, en door eenen Pastoor en eenen Kapellaan
bediend wordt.
Men heeft in deze gem. eene school, welke gemiddeld door een getal
van 300 leerlingen bezocht wordt.
De gem. R i j sw i jk is eene heerl., welke vroeger zijne eigen Heeren
gehad heeft, die onder de vroegste Edelen des lands bekend z(jn, Dono