deze eeuw zelfs meermalen tot verblijfplaals van vorstelijke personen
gekozen. Zoo onderging het in het jaar 1811 inwendig groole ver-
anderingen , en strekte, naar den laatste smaak gemeubeld , ten ver-
blijve van den grooten werelddwinger N apol eo n , wiens heilloos conli-
nentaalstelsel ook R o t t er d am zulke bijna onvergetelijke slagen bad
toegebragt. Drie jaren daarna, in het jaar 1 8 1 4 , namen de Keizer
der Russen , A l ex and er , benevens onze Kroonprins , thans Z. M.
W il l em I I , bij bun bezoek der Rotte- en Maasstad aldaar hunnen
intrek. Terwijl het Rotterdamscbe raadhuis, voor wcinig jaren eene
aanmerkelijke verandering en verbetering onderging, werd een ge-
deelte van dit gebonw aan de slad ve.rhuurd , en tot vergaderplaats
voor het stadsbestnur en daaraan verbondene bureaux ingerigt. Te
genwoordig worden er de R oheadx va n p o u t i e gehouden, terwijl het
hoogheemraadschap is overgebragt naar de Korle Hoogstraat, naast
bet Tuchthuis.
De Reur s , op de Noord-Blaak, is door zijn eenvoudig schoon
merkwaardig. De toenemende handel had zoodanig een gebouw bereids
in het jaar 1896 noodzakelijk gemaakt, wesbalve men lot de stichting
daarvan besloot, op den grond van een vroeger, thans nutteloos
geworden bolwerk. Wei bezaten de Rotterdamscbe kooplieden reeds
destijds eene verzamelplaats, welke hun lot beurs verstrekte , doch.
even als te Amsterdam, moest men zieh , lot het sluiten van handels-
zaken, ongetwijfeld nog op eenen zeer onvolkomen voet behelpen. Het
genomene besluit tot bet bouwen van eene koopmansbeurs , werd dan
ook bereids in 1897 ten uitvoer gebragt. De bears stond toen op de
westzijde van het scheeprijke Haringvliet, en was met eenen sierlijken
toren voorzien. Omstreeks het jaar 1638 werd dit gebouw echter
afgebroken , en , in plaats van de Oude Beurs, eene nieuwe gestiebt aan
bet oosteinde der Noord-Blaak, mede eene dier belangrijke Rot-
terdamsche havens, alwaar de rijkgeladen zeeschepen tot voor de pak-
buizen der kooplieden worden gebragt. Deze nieuwe beurs echter,
welke minder door uitstekende fraailieid, dan wel wegens het gemak
voor de kooplieden, voldeed , had een klokketorentje, en onderging nog
binnen eene eeuw na de bouwing het lot der voorgaande. Zij werd
gesloopt, en op de zelfde plaats , in het jaar 172 2 , een ander deftig
beursgebonw gesticht, dat aan den steeds toenemenden luister en het
aanmerkelijk uitgebreide koopvermogen beantwoordde. Dit voortreffe-
lijk gebouw is een uitruuntend schoon en uit hechten steen opge-
trokken , vicrkant bandelpaleis , uit welks midden een sierlijk koe-
peldak rijst. Rondom het ruime binnenplein heeft men breede over-
dekte gaanderijen ; welke op hardsteenen kolommen rusten. Een fraai
ijzeren hek sluit het af. De wijzerplaat van het uurwerk kan des
avonds met gaz verliebt worden. Voor 1826 bad men , nabij dit beurs-
gebouw, eene dubbele opbaalbrug, de Beursbrug, welke echter in ge-
meld jaar, door een rnim overwulfd brugplein is vervangen , waardoor
eene ongemeene verfraaijing op dat punt der stad is aangebragt, Ge-
noegzaam gelijktijdig met deze verbetering heeft het stadsbestnur een
ander plein ter westzijde der beurs verordend , dat in Augustus 1838
voor het eerst tot het plaatsen der kermiskramen en verder voor de
wekelijkscbe bloemmarkten is gebruikt. Boven de beurs vindt men,
in daartoe wel ingerigte vertrekken , bet kabinet der Natuurkundige
werktuigen en de bibliotbeek van bet Bataafsch genootscbap van Proef-
ondervindelijke natuurkuDde, terwijl daar - ook eene chawbre obscure
wordt aangetroffen, die zieh daardoor van andere onderscbeidt, dat
zij de beeiden niet in eene liggende maar in eene staande houding op
het doek overbrengt.
Toen het hoofd voor de Moriaansteeg weggenomen was, en de sebepen,
welke hier de granen in de stad bragten, tot gemak der graanhande-
laars , daar omstreeks hunne legplaatsen bleven houden , werd daar eene
overdekle Koo r n h e u r s gebouwd, rüstende op veertien houten pila-
ren , met een sebuins opgaarid dak ; doch dewijl de beurs tc klein werd ,
zoo is , in het jaar 1764 , aan de oude koornbeurs nog eene nieuwe over-
dekte gaanderij gemaakt, even zoo groot als de oude , zoodat de koornbeurs
nu op dertig houten pilaren rust.
De eerste S t a d s w a a g is, tot in het jaar 1662, geweest onder het stad-
buis , aan de oostzijde , doch toen werd een gedeelte van het St. Anna-
klooster, achter de Prinsekerk , tot eene nieuwe Wa a g ingerigt, welke
•tot in het begin der vorige eeuw daartoe gebruikt i s , wanneer eene
nieuwe Wa a g , aan AoKaasmarkt gemaakt werd, betwclk een d eftig,
van onderen ruim en luchtig , gebouw was. Men had er zes uitha-
lende groote schalen, onder eene breede, sierlijke luifel, zoo lang als het
gebouw breed was, waaronder de aangebragte goederen voor den regen
beschut werden, doch welke luifel later is vernietigd en niet meer
bestaat. Binnen in de Waag waren twee andere schalen , waarmede niet
dan fijn« waren en die van gering gewigt zijn , gewogen werden , en
een kantoor voor den Waagmeester , deWegers, Collecteur en andere
bedienden. Dit gebouw dient thans gedeeltelijk tot Z akken drag e r s-
hui s. De bovenkamers worden tot de A n a t omi s c h e l e s s e n gebruikt.
De tegenwoordige Wa a g wordt gevonden aan de punt der
Wijnhaven, voorde kraan.
Het voorraaligö Rote rhui s is , bij het vernieuwen van de Waag,op
AeNieuwe-lUarkt gemaakt, het was van onderen eene geheel opene ruimte ,
van de Nieuwe Markt , tot in de Prinsestraat doorgaande , waar de boe-
ren hunne botertonneljes te markt bragten; ook had men er een kantoor
voor de bedienden van den collecteur , om de aangiften en den impost
te ontvangen. Jn den gevel zag men de bezigheid der waag. Dit gebouw
dient thans tot Soepkoke r i j . Boven was de Gi l dc kame r van
h e t goud- en z i l v e r smi d s g i l d e , ende keurmeester en assayeur ,
daar achter plagt de S c h erms c h o o l te wezen. Deze lokalen zijn
tegenwoordig voor het S c h i l d e r k u nd i g Genoot s cbap ingerigt.
Het Ze e k a n t o o r , voorheen het Pr i n s e n h o f o f A d mi r a l i t e i t s -
h u i s , is een deftig gebouw, met ondersebeidene ruime vertrekken
en in het midden met eene groote open plaats voorzien. Het werd
in den jare 1814 vernieuwd. Vöör dien tijd, stond het Admiraliteits-
huis op de Nieuwe Markt, oratrent ter plaatse, alwaar nu het Zakken-
dragershuis is. Het kollegie der Admiraliteit op de Maas hield hier
zijne gewone vergaderingen , tot in het jaar 1798. Na de vernieti-
ging van dat collegie strekte bet tot verschillende einden : nu eens
tot eene Ontvangplaa' t s van b ri even ; dan weder tot een ander
doel, en thans tot Kantoor van in- en u i t g a a n d e r e g t e n ,
weshalve het nu ook meeslal onder den naam van Ze e k a n t o o r be-
kend is.
Het voormalige O o s t i n d i s c h e H u i s , in de Boompjes, is een
prächtig gebouw, betwelk in R o t t er d am zijne wedergade niet vindt.
Het was voormaals het eigendom der Oostindische Compagnie, welke
het in het jaar 1698 heeft gesticht, en van dat tijdstip a f, tot toen
zij oritbonden werd , als de stapelplaats der vruebten van hären alleen-
bandel heeft gebezigd. Van yoren is het met een balkon, dat door