De ke r k van de Ro oms c h -K a l h o l i j k e n der Oude Cle-
rezi j , meestal Jansenisten genoemd, in den Oppert, is een. prächtig
gebouw , in den aanvang der vorige eeuw gesticht, ofschoon de Ka-
tholijken reeds in 11573 daar ter plaatse hunne godsdienst hadden uit-
geoefend. Zij is aan den H. L acrens gewijd, en prijkt met schoon
beeidwerk en heerlijke schilderstukken.
De ke rk van de Ro omsc h -K a t h o l i j k e n der Oude Cle-
rezi j , op de Delftsche-Vaart, is een fraai kerkgebouw, aan den
H. P e t r u s en P a o iu s toegewijd en in 1719 gesticht , de Paradi j s-
k e r k genaamd.
De R. K. hebben in Krooswijk een gebouw in gebruik, hetwelk ,
hoewel geen klooster zijnde , leken opneemt en onder kloosterlijken
tucht houdt. Men telt daarin tbans 6 personen.
Ook S ta a t aan de Schiekade een gebouw , uit partikuliere fondsen
onderhouden wordende, waarin een aantal R. K. vrouwen in afzon-
dering leven en waar onderwijs aan kinderen gegeven wordt.
Voor de Reformatie hadden de R. K. hier nog onderscheidene ker-
ken en kapellen , als: de S t. And ri e s k e r k , waarvan men aileen
wee t, dat zij gestaan heeft op of aan het Roozand, en in het jaar
1423, den 25 Julij, bij stil weder, zonder iemands toedoen , voor
het grootste gedeelte is ingestort, waarna het erf inet huisjes is betim-
merd; eene kleine k a p e l , aan de Noordzijde van Bulyerstem, waarvan
de tijd der stichting mede onbekend i s , en welker grond vroeger
diende tot eene begraafplaats voor geringe, lieden en misdadigers, die
door het geregt ter doed gebragt waren en de begraving vergund werden ,
wordende het Bo m m e z i j n e - k e r k h o f genoemd, waarvan de ingang
aan de Leeuwenlaan is door eene honten poort, kenbaar aan eenige
doodsbeenderen, in de frontispiee afgebeeld, welk erf thans buiten
gebruik i s ; eene k a p e l , oostwaarts tegenover Bulgerstein , op de
zelfde plaats, daar nu de Fransche kerk, aan den noordwesthoek
van de Hoogstraat, Staat, van welke kapel inen alleen weet, dat
zij daar reeds voor het jaar 1000 gestaan heeft ; de St. Xacobskape l ,
omstreeks het jaar 1100 gesticht, aan de weslzijde , dat nu de Wa-
gestraat is , en ingang hebbcnde in het Papensteegje, thans niet meer
bestaande, terwijl daar ter plaatse eene Naai - en Bewaars c h o o l
is opgerigt welke tevens eenen ingang in de Leeuweslraat heeft ; da
S t. Sebas t iaan s k a p e l , omtrent het jaar 1150 gesticht, in de
Lonibardstraat, op den zuidooslhoek, nevens de Meent, welke in 1627
eene Fransche school en in 1640 de Schotsche kerk werd; Het
S t. El i z a b e t h s - g a s t h u i s en k e r k , reeds voor het jaar 1156,
aan of digt bij elkander gesticht, ter plaatse, waar nu het stadhuis
en stadswaag staan , of daar omtrent, met eenen fraaije» toren ver-
sierd, welke nog voor eenige jaren aan- het stadhuis stand, en het
eenig overblijfsel van die kerk en gasthuis was.
Ook heeft men er de folgende Manskloosters gehad : het Cel l eb ro e-
d e r s k l o o s t e r , in het jaar 1441 gesticht, tusscben de Delftsehe-vaart,
het Slikvaartje cn den Oppert, waarvan het zoogenaamde P a r a d ij s , en
mogelijk ook de kerk in den Oppert, overblijfsels zijn, cn met de St.
Jansplaats het gehengen bewarcn ; het K a rm e l i e t e r - k l o o s t e r ,
mede in het jaar 1482 gesticht, aan het einde van de Goudsche Wage-
slraat, aan de westzijde, dat in het jaar 1557 tot een Pe s thui s werd
bestemd, en eindelijk het We e shr . i s i s geworden; het Minde r -
bro e d e rsk lo o ste r , in 1444 gesticht, tusscben de Slikmarl en de
Delftsche-raart, hetwelk na de Reformatie tot eene La lij n sc h e s c h o o l
gemaakt is, en waarvan de Broedersteeg baren naam heeft gekregen ; en
het Dominik a n e r - of P re d ikh e e r e n k l o o s t e r , ook in 1444 gesticht,
aan de noordzijde van de Hoogstraat, slrekkende längs de Hoogstraat
, van het begin van het voormalig Oude Mannenhuis, tot aan het
einde van bet Dolhuis, en noordwaarts tot over de Kipstraat, alwaar
nog het kerkhof van dit klooster pronkt met eenige schinkels en doods-
hoofden , het eenige overblijfsel van dat geheele gesticht.
Er bestonden dcstijds te R o t t erd am vier vrouwenkloosters , als : het
in het jaar 1378, met toestemming van Hertog A i .brecux
van B e i je r e n , tusschen de Delftsehe-vaart en de Oude-Wetering (nu deSlik-
vaart), gesticht, en hetwelk in het jaar 1572 tot eenen Lomb a rd werd
ingerigt, terwijl van het Beggijnen-kerkje nog eenige overblijfsels te zien
zijn , en de straat voor de Lombard nog van dit klooster den naam van de
Bagijnenslraat, en de daarin uitkomende dwarsstraat den naam van Ba-
gijnenliof gehouden heeft; het St .- Ag ni e t e n of S t . -Aa g t e n -No n -
nenkloos t e r , lang voor het jaar 1400 gesticht in de West-W agenslraat,
toen nog de Uooge-weg, aan de westzijde, op den hoek van de Körte- Wa-
genstraat, strekkende vandaar tot aan de i/alvemaanstraat, thans tot bur-
gcrhuizen vertimmerd; bet S t. - Ann a kl oos t er , in het jaar 1442 gesticht,
aan de zuidzijde van de Gravenstraat, nu de Prinsenstraat, welke
na de Reformatie (1574) eenigen tijd gediend heeft, tot een verblijf voor
den Prins van Oranje, waarom een gedeelte het Pr i n s e n h o f , en nu
de Pri ns enke rk wordt genoemd ; het S t . -Agn es k lo os t e r of S t.-
A ag t en k lo o s t e r , in het jaar 1482 gestiebt, aan het zuidwesteinde
van Ae Goudsche Wagenslraat, en na de Reformatie tot burgerwoon-
huizen vertimmerd.
Men heeft hier ook sedert 1657 E n g e l s c h e kwa k c r s gehad,
die op de Zuid-Blaak, later in de Wijnstraat, in een huis hunne ver-
gaderingen hielden ; daar hun getal gedurig verminderde , is die geheele
secte reeds in het rnidden der voorgaande eeuw verdwenen.
Omtrent het jaar 1657 vormden eenige geringe lieden eene secte,
onder den naam van Kw a k e r s , die gaarne gezien hadden, dat men
alle goederen aan elk gemeen verklaarde , maar nadat zeven of acht
hunner, die de straten geweldig begonnen te verontrusteu , in het Dolhuis
gebragt en , na eenigen tijd , daäruit gevlugt waren , is dcze secte mede
geheel verdwenen.
Voor zoo verre bekendis, hebben de Israeliten te R o t t erd am , in de
zeventiende eeuw, hunne eerste kerkelijke bijeenkomsten gehouden in
eene huis-synagoge, gelegen in de Dwars-Glasstraat, thans genaamd Jodensteeg
, die aan de Glashaven baren ingang had. De tegenwoordige
S y n a g o g e , in de Boompjes , naast het Huis der voormalige Oost-Indi-
sche-Compagnie, werd in het jaar 1725 aangelegd , waarom dan ook in
1826 het honderd jarige bestaan plegtig is gevierd. De kerk is langwerpig
Vierkant, en beslaat, het voorplein mede begrepen, tweederde gedeel-
ten van het terrein , strekkende van de Boompjes tot achter aan de Scbeep-
makershaven. Het gebouwheeft een statig bordes met steenen trappen en
eenen sierlijken opgang met pilaslers, ter wederzijde van den boog, die
even als de raamkozijnen en den voorgevel van Bentheimersteen vervaar-
digd zijn. Voor den ingang aan de Boompjes zijde, is eene Hebreeuw-
sche,in vergulde letters gestelde, bijbelspretik te lezen, met het scheppings
jaar, in hetwelk de tempel voltooid is. De oostmuur is even als de voor-
en achterzijden van fraaije en heldere lichtramen voorzien. In het mid
■den der kerk is eene zeer fraaije gebalustrcerde hoogte of birin, waarop
de Voorzangers meest de godsdienst verrigten en huwelijkeD worden