liet bevesligd werd , en welk een en ander nog van de Amsterdamscbe
poort overig was, in 1838 , in plaats van de afgebroken Purmcrpoort
is gezet. Ook de Becmsterpoort is door een hek vervangen , en waar
de Neckerpoort gestaan heeft, ligt thans eene draaibrug over de groote
kanaalsluis. Deze sluis , welke inen in 1809 is begonnen aan te leg.
gen en in bet jaar 1821 voltooid was, waarna z ij, den 20 Julij
van dat jaar, plegtig werd geopend, is lang , van buiten- Lot het
het binnenfront, 80,34 eil., de schutkamer lang 63,90 eil., de dieple
6,823 eil., beneden Amsterd. peil; de wijdte 13,7 eil., de hoogte der
muur 7,333 eil., de dikte der nauur 1,87 eil., de hoogte der deuren
6,90 eil., de breedte der deuren 8,76 eil. De kleine sluis is lang
van het buiten- tot bet binnenfront 30,18 eil., de schutkamer laug
21,96 eil., de dicpte beneden Ämst. peil 3,48 eil., de wijdte 8,63 eil.
de hoogte der muur 4,37 eil., de dikte der muur 1,37 eil., de hoogte
der deuren 5,77 eil., de breedte der deuren 3,44 eil. De brug, welke
over deze sluizen ligt, bestaat uit eene enkele en eene dubbele draai-
brug, lang 47 eil., breeS 3,77 eil.
De markt is eene ruime vierkante plaats , te midden der stad , waarop
des Dingsdags, de wekelijksche kaasmarkt gehouden wordt, hetwelk ,
vooral in den zomer , eene groote drukte binnen deze stad geeft, körnende
alsdan de landlieden ,■ uit de Purmer , de Wörmer en de Beem-
sler , hunne kaas, met wagens en schuiten derwaarts brengeu , die
in de waag gewogen en terstond op de markt verkocht worden, om
die naar elders te vervoeren. In het voor- en najaar, worden er ook
wekelijks des Dingsdags, vele magere en vette beesten ter markt gebragt
waartoe eene afzonderlijke fraaije markt dient , zijnde een gröot lanp-
werpig vierkant plein , nabij de Purmerpoort. Nog worden te P cr-
merende , behalve de rceds door ons hierboven vermelde leermarkt
die in het laatst van September inviel, maar thans niets meer op-
levert, nog twee vrije jaarlijksche koe- en paardenmarkten gehouden,
als de voorjaarsmarkt, beginnende op den eersten Maandag in
Mei , en de najaarsraarkt, beginnende op den tweeden Maahda? in
October. ö
Onder de voornaamste gebouwen der stad , telde men vroeger een
oud slot, P ormersteyn geheelen , waaraan wij , hierachter een afzon-
derlijk art. zullen toewijden. Zie P urmersteyn.
Het S t a d h u i s s , slaande aan de Markt, is een regelnlbtig vierkant
gebouw, in het jaar 1591 gesticht. Het stond toen nader aan
de kerk , en nagenoeg in eene regte lijn met de huizen aan de noord-
zijde van de Breestraat. De toenemendc bloei der markt vereischte
eene vergrooting van marktplaats, waardm men besloot door vijzel-
kracht het stadhuis cenige voeten aÄhteruit te zetten. Dit bijzonder
plan werd ook werkelijk in 1633 ten uitvoer gebragt, helwelk uit
het versje blijkt , dat men aan het Stadhuis te lezcn vindt , en hetwelk
tevens de körte geschiedenis van het gebouw bevat, dit versje
luidt letterlijk dus:
A nno 1591 is dit S tadbois gezet
E n d o o r a e nw a s v a n n e r in g b i e r w e r o p l e t
1633 TOT VERGROTlNG VAN DE MARCT BET MACBT
E n d e v i j s e l a a r s k o n s t a l i i i e r g e b r a c h t .
In 1766 is dit stadhuis vernieuwd en zeer verfraaid, en iri 1845
en 1846 in eene geheel moderne stijl veranderd, zoodat men het thans
voor een geheel nieuw gebouw zoude aanzien. Op de Burgemeesters-
kamer vindt men eene vrij goede schilderij, voorstellende Cdrios
D e n t a t u s bezig met zflne rapen te braden , op het oogenblik, waarin de
Samniten hem geschcnken bragten , om hem in hun belang over te
halen en waarop bij antwoordde , dat de gene , die zieh met weinig
te vreden hiekl, geen goud nöodig had , en rijker was dan zij , die
goud in overvloed bezaten. Ter régler zijde op de schilderij leest men
het volgende toepasselijk versje :
O p ' s B uRGEMEESTERS MAGBT MAG R oOMEN VEyEIG S1APEN
Ais M arcos C urios h e t aangeboden- gobt
V eRSMAADDE ZICH GENOEGT MET EEÜI GEREGT VAIf RAEPEÜf
ZOO WERD DOOR MATIGI1EYT EK TROOW DE STADT GEBOUT. * *
Op de voorhialige Schepenskamer, thans dienende voor de zittmg
van het kantongeregt, vindt men zeven schilderijen , voorstellende de
zcven Stadhöuders, vrij goed gescbilderd. Voorts een schilderstu ,
voorstellende het slot Purmersteyn , en de portretten Van Komng Wn-
i e m I en I I , alsmede nog eene schilderij , voorstellende het von-
nis , dat , naar sommiger beweeren , door K ar fx d en S t o o t e , Hertog
van Bourgondië, over eenen Gouverneur in Zeeland , zoude zijn uit-
gesproken. Op de bodeskamer vindt men eene oude schilderij, voor-
slellende een gezigt van de zuidzijde op de stad , zoo als die, na de
omschansing, zieh verloonde : dit stuk is in 1583 geschilderd. Ter linker
en regier zijde op deze schilderij , staan eene vrôuw en een man,
welke sprekende worden ingevoerd. De Vrouw zegt, lerwijl zij in
hare hand het wapen van P o rm er en d e , de drie ééncn of liever weer-
haken , gekletnd houdt :
D en v v o ie sc ia ow s a i b i j m i j w e r d e n b ew a e r t ,
T e r e e r é n ’s v a d e r la n d s bo o g b v e r b e v e n ;
O p DAT W IJ MOCHTEN VAST B1IJVEN GESPAART ,
E n DOOR DEN 1EEDW BEVRIJD ZIJN VOOR SNEVEN.
De man zegt hiérop :
O MAEGHT VAN PcRBERENDT HOUDT U EENDRACHTIG
M e t den i e e b w y zoo b ö o g t g i j b i i jv e n in e e r b
D oor acoord w e r d e n k l éy n e sa ek en m ä ch t ig e
E n door d i j ko nd gro o t e zaaken v e rm e e r e n .
Men heeft er twee weegtoestellen, in een gebouw, staanden aah de
markt, waarvan de eene tot het wegen van kaas en de andere tot het
we<*en van boter gebruikt wordt. Voorts is er nog een Varkenswaag
op de Beestenmarkt. '
Ook is er eene vischmarkt, welke in 1756 met een kap rüstende
op tien pilaren overdekt werd ; in vroegere jaren had men er reeds
eene kap over gehad , doch die Was Sedert lang door oüderdom weg-
genomen.
Yöor het jaar 1358 stond hier eene kapel, behoorende tot de pa-
rochiekerk van het oude dorp Purmer. Dan , alzoo P u rm er en d e aan-
wies , terwijl het dorp te niet ging, vroeg men per smeekbrief aan
Hertog A ib r e c b t van B e i je r e n , toenmdals nog Ruwaard later Graaf van
Holland en Henegouwen, de vrijheid tot het bouwen Van eene paro-
chiale- of kerspelkerk, hetwelk den Purmerenders, blijkens openbare
brieven , op Heilige Sacramentsdag, van het jaar 1555 gegeven , werd
toegestaan , echter onder bepaling , dat J acob M as , Cureyt (Pastoor)
van het dorp Purmer , beide de kerkert moest bedienen tot aan zijnCn
dood ; waarna de kerk te Purmer zoude worden afgebroken. Het
nieuwe kerkgebouw, toegewijd aan den H. N ic o ia a s en aan de H. C a -
t h a r in a , was in 1358 voltooid, en bevatte destgds alleen de zuider-
en iniddelkap van het tegenwoordige gebouw. In' den vreesselijken