Behalve deze vijf sluisjes, pleeg er nog een sluisje bewesten bet
dorp R osmalen te bestaan , doch in den winter van 1854 , is daaraan
ongcmak ontstaan, en bet is later uitgebroken moeten worden. Het
zomerpeil is engeveer 4 eil. boven A. P. De boogte der dijken is
6.50 eil. tot 7 eil. boven A. P. De dijk, waardoor deze polder tegen
het Reersehe Maaswater en dat van deMa beschul wordt (Zorn
e r d yk geheeten) is aan de schouw van het hoogheemraadschap van
Maasland onderworpen; de kruin isgenoegzaamoveralberijbaar, de breedte
is nogthans verschillende, en wordt bevonden , van Nuland af te rekenen,
3.40 eil., 4 eil., 7 eil., 3 eil., Beil., 3.50 eil., doch van 500 tot 600 eil.
boven de kerk van R osmalen , tot omtrenl 1000 eil. daar beneden , is
deze dijk meestal van zeer geringe afmeting, zelfs verliest hij zieh
hier en daar tegen de hoogere gronden , van daar echter is de kruin
breed 3.50 eil., 5.50 eil. en 3.70 eil.; tot aan de Vliertdijk, wijders
3 eil., 5 eil., 5 eil., 4 eil., 5 eil., 4.40 en nabij Hintham 5 eil.j-
wijders strekt de dijk van Hintham oostwaarts op nog tot aan de zoo-
genaamde S teeneu kam er.
De geheele dijk wordt door dijkgeslaagden onderbouden , terwijl de
sluizen zonder een bepaald beheer, tot hiertoe onderhouden zijn van
wege de eigenaren, die daarbij onmiddellijk belang hebben , doch ge-
woonlijk worden de onderhoudskosten door eenen persoon, daartoe uit
hun midden benoemd en gesalarieerd, omgeslsgen.
De Directie over den dijk, vroeger aan Dijkgraaf en Heemraden van
den Polder-van-der-Eigen opgedragen, is , sedert 31 October 1825 , aan
het hoog-heemraadschap van Maasland töevertrouwd, doch de polder
zelf is zonder beheer.
In het jaar 1854 zijn eenige veldwerken, grootendeels in dezen polder
aangelegd , als : het fort Al exande r , op de vereeniging van den
Rosmalensche-zomerdijk ten O., de Heiligengeest-dijk ten W. en den
Vliertdijk ten Z., zijnde in zeer vervallen Staat; een aarden lunet,
liggende in den polder en leunende tegen den Vliertdijk, bij het geh.
Hintham, en het retranchcment of hoornwerk, genaamd Wi l l em,
gelegen buiten het geh. Hi n t ham, op den grooten weg, l e klasse,
no. 8 , beiden in goeden Staat, en allen behoorende tot de vesting
’s Hertogenbosch.
De Heidijk, waardoor de polder aan de zuidzijde tegen boog water
beschut is , wordt door het gemeentebestuur van R osmalen geschouwd.
Hij bestaat slechts nit eene kade: meestal door de heidegronden
loopende, wordende zelfs hier en daar door de hooge gronden ver-
vangen. In bovengemelden zomerdijk hebben , blijkens de nog aan-
wezige kolken , in vroegeren tijd , waarschijnlijk ten minste tien door-
braken plaats gehad.
In de gemeente van R osmalen heeft op het hooge, ten zuiden van
den Binnen-polder van R o sm a l e n , eene bijzonderheid plaats , namelijk
dat op het landgoed Eikenburg, in den jare 184 2 , een windwater-
molen gestiebt is , hebbende 10.40 eil., vlugt, en malende het water,
door middel van eenen in dezen molen aangebragten tonmolen, lang
5 eil., wijd 1 eil., over het kruis, ruim 1 el. op. De molen is daar-
gesteld , om eene üitgebreidheid van omtrent 40 bunders läge grond ,
begrepen onder bovengemeld, overigens hoog gelegen, landgoed, circa
groot 90 bund., van overtollig water te bevrijden ; — de gemelde
windwatermolen i s , bebalve die in den Polder-van-der-Eigen aan
de Dieze, de eenige, welke in de Meijerij van 's Hertogenbosch thans
bestaat.
ROSMALENSCHE-WETERING (DE GR00TE-), water in de Meije
r ij van 's Hertogenbosch , kw. Maasland, pro x. Noord-Braband, dat,
van Nistelrode afkomende, in eene westelijke rigting naar Goudewaler
loopt, waarna het eerst J u. 0 . van daar de K l e in e Ro sma l e n-
s c h e - w et e r i n g opneemt, en alsdan , als een w'aterloop , over dit
landgoed onder door de Ingelandsche-brug gaat, bij welke het in de
A a valt. t
Deze wetering is , door tusschenkomst van het provinciaal bestuur
van Noord-Braband , in het jaar 1846 , door verbreeding en verdie-
ping , aanmerkelijk verbeterd geworden.
De vereenigde weteringen hebben bij het buiten Coudewater, in 1845 ,
eene sluis gekregen, die haar door slotbalken tegen het indringen van
hoog Maaswater beveiligt.
ROSMALENSCHE-WETERING (DE KLEINE-), water in de Meije
rij van ’s Herlogenbosch, kw. Maasland, prov. Noord-Braband, dat,
van Heesch afkomende, in eene west-zuidwestelijke strekking naar
Rosmalen vliet en , nabij den Kloosterhoek, zieh in de Grootc-Wele-
ring verliest.
ROSPORT, voorm. heerl. in het hert. Luxemburg, thans gedeelte-
lijk tot het grooth. Luxemburg, gedeeltelijk tot de Pruissische prov.
Rijnland behoorende.
Zij paalde N. en W. aan het balj. van Echternach , 0 . aan het keur-
vorstendom Trier, Z. aan de heerl. Herbora-en-Mompach , in het keur-
vorstendom Trier, en aan het balj. Echternach. Zij werd door de Sure
doorsneden en bevatte de dorpen Rospo r t , Godendorf , R a l i n g e n
en Wi n t e r s d o r f . Al wat op den linkeroever der Sure was gelegen ,
heboort thans tot Pmissen, doch het d. R o s p o r t , de beide groote
geh. Gi r s t en D i c kw e i l e r , benevens eenige verstrooide hoeven en
al het grondgebied op den regteroever. Zijn tot beden met Luxemburg
vereenigd gebleven.
De bevolking bedraagt nagenoeg 1550 inw. van welke 750 in het
grooth. Luxemburg, en 800 in de Pruissische prov. Rijnland, rege-
ringsdistrict en landkreits Trier. Gedurende het Oostenrijksche bestuur
over het Hertogdom Luxemburg, bragt de heerl. Rosrosi van elke
1000 flor. 3 flor. 8 deniers op.
Verscheidene goederen en geregtigheden in de heerl. behoorden
aan de St. Clemens-abdij te Echternach of aan de St. Irmina-abdij te
Trier. Zoo stelde b. v. laatstgenoemd convent te Wintersdorff den
Pastoor aan , terwijl de Abt van Echternach , indien het hem geliefde
in den ban van Wintersdorff te jagen, kon eisschen , dat de ingeze-
tenen zijne honden in een hunner schüren opnamen, hen oppasten
en van voedsel voorzagen.
ROSPORT, gem., gedeeltelijk in de heerl. Rosport, gedeeltelijk in het
balj. van Echternach, gedeeltelijk in het voorm. keurvorstendom T rie r,
grooth. Luxemburg, arr. Diekirch, kant. Echternach; palende N. en 0 . aan
de Pruissische gem. Ralingen , waarvan zij door de Sure is gescheiden,
Z. aan de gem. Mompach en Bech , W. aan de gem. Echternach.
Deze gem. bevat ded. Os p o r t , Osswe i l e r en S t e i n h e im , benevens'de
geb. Di c kwe i l e r , From b u rgh.of f , G i rs t , Gi r s t e -
klaus s , Hi n k e l , H in kel er m u h 1, en S c h i l t z h a u s . Men telt
er 1600 inw., die meest hun bestaan vinden in den landbouw en Vee-
teelt en eenen olie- en vier korenmolens hebben. Er wordt hier meest
rogge en haver gezaaid en slechts weinig tarwe. De veestapel lieloopt
100 paarden, 560 stuks rundvee en 550 zwijnen,