Zuid-Waddi n x ve e n, S l u i p w i j k , Zwamme rd am, Ree u w i j k ,
Middelburg , Aa rlande rve en , Ni euwk oo p , Noo r d e n , Ze-
ve n l i ov en, La n g e r -Aa r , Ni e uwv e e n , Ka l s l a g e n , Aal s -
me e r , Rud e l s t a a r t , L e ymu i d e n , Ri jnsat erwo ude , Sloo-
t e n , S l o o te r di j k , Osdorj i , S p a ar ndam en S p a a rnwo u d e ,
alsmede de ambachtsheerl. Ho o g e v e e n , Zegwaard , Tedi nge r -
b r o e k , Ve u r , ’tZ a n d , La n g e v e l d , V e n n e p , Z i l k , Ri et -
v e l d , Gnepho e k, Nieu we -We t e r i n g , Rijp we t e r i o g , het
La g e l a n d , R o e l o f - A r e nd s ve e n , Zuidwi jk, No o r d-Wa d -
d i n x v e e n , St. Hu b e r t s g e r e g t , B l o eme n d a a l , Ra n d e n-
b u r g , P u lmo t , Vr i j e h o e v e , S c h o o t , A c b tt i enbo ve n , dea
Bo s c h , Korlcraar, den Ui t e r b u u r t , B i l de r dam, Proostdi j -
v a n - S t . - J a n - t e - U t r e c h t , Vr i e s e k o o p , Ri etwi jk-en-Rißt -
wi j ke roord, N i eu w erker k - aan - de n - Dr ech t , Ra a sdo r p,
Polanen , Houtri jk enz.; tegenwoordig uitmakende de een en zeslig
volgende gem.: Aa l sme e r - e n - Ku d e l s t a a r t , Te r- Aar , Aarlan-
d e r v e e n , Acht t i enhoven-en-de-Bosch , A lkema de , Alphen-
e n - R i e t v e l d , Be n ne b ro e k, Benthorn , Bent hui z en, Berkenr
o d e , Bloemendaal -Tet terode-Aalbert sberg-en-de-Vogel enz
a n g , de La g e -B o e k h o r s t , Bos ko op , Haarlem , Haarlem-
me r l i e d e -N o o r d - S c h a l kw i j k - e n -Ho f -Amb a c h t , Hazers-
woude , He ems t e d e , H i l l e gom, Hoo g e v e e n , Hoogma d e ,
Houtr i jk- en -P o l a n e n , K a 1 s 1 a g e n-e n-B i 1 d e r d a m , de Beide-
K at w ij ke n-en- ' t Za n d , Kdud ek er k, Ley d e n , L e y d e r d o r p ,
Ley m ui d e n-e n-V r i es e k o op , Li s s e , Mi d d e lb u rg , Nieuw-
k o o p - e n - N o o r d e n , Ni euwveen-me t -den-Ui t erbuur t , Noord-
•wi j k -B i n n e n - e n -B u i t e n -La n g e v e l d - e n -Oe f f em , Noord-
w ij k e r h o u t - Z i 1 k - e n - d e - H o o g e - B o e k h o r s t , Oegs tge e s t - en-
P o e l g e e s t , Ou d s h o o r n - e n -Gn e p h o e k , Re euw i j k , Ri et -
w i j k e r o o r d , Ri j n s b n r g , Ri j n z a t e rw o u d e , S a s s e n h e im ,
Zu i d - S c h a l kwi j k -Vi j f h u i z e n - en -Ni e uwe r k e r k - a a n - d e -
Dr e c h t , S c h o t e n - e n -Ge h u c h t e n , S l o o t e n - S l o o t e r d i j k —
0 s d o rp-e n - d e- V r ij e - Gee r , S l u i pwi j k , S o e t e rme e r , Soe-
t e r w o u d e , S p a a r n d a m , Spa a rnwo ud e , St omp wij k-Wi 1 s-
v e e n - L e y d s c h e n d am-Z u i . d z i j d e - e n -T e d i n g e r b r | o e k , de
V e n n e p , V e u r - e n - L e y d s c h e n d am - N o o r d z i j d e , Voor-
b o u t , Vo o r s c h o t e n , Noord-Waddi n xvee n - e n- S t.-Hube rts-
g e r e g t , Zuid-W a d d i n xv een , Wa rm o n d , W a s s e n a a r - e n -
Z u i d w i j k , W o u b r u g g e , Z e g w a a r d , Z e v e n b o v e n en
Zwamme r d am, beslaande , volgens het kadaster , eene oppervlakte
van 99,500 bund. 35 v.r. 55 v. ell., waaronder 97,913 bund. 47 v. r.
9 v. ell. belaslhaar land.
Men telt er 19,721 h., bewoond door 27,838 huisgez., uitmakende eene
bevolking van ongeveer 156,000 inw., die meest hun bestaan winden
in de veeteelt, de melkerij en het kaasmaken.
De Herv., die er 61,000 in getal zijn , onder welke 28,000 Ledematen ,
maken de volgende negen en veertig gem. uit: Aal smee r , Langer-
e n -Ko r t e r -Aa r , Aa r l a n d e r v e e n , Al p h e n , Be n n e b r o e k ,
Be n t h u i z e n , B l oeme nd aa l , Boskoop-en-Middelburg, Haarl
em , Ha z e r sw o u d e , He ems t e d e , Hi l l e g om, Hoogmade -
en- R ij p w e te ri n g , de Ka a g , Katwi jk-aan-den-Ri jn , Kal -
■wijk-op-Zee, Ko u d e k e r k , L e y d e n , Le y d e r d o r p , Leyd-
s c he n dam- en-Wi l s v e e n , Leymu id en -Kal s l ag e n- e n -B il d e r -
dain, L i s s e , Nieuwkoop, N i euwvee n, Noorden, Noerdwi jk-
B i n n e n , Noordwi jk-aan-Zee, Noordwi jkerhout , ' O e g s t g e e s t ,
Oudsh oor n - e n -Gn epho ek , Ree uwi j k, R i jn sbur g , Ri jnsa-
t erwoude, Sas senheirn, S l u ipwi j k - e n -O uk o o p , S l o o t e n ,
S l o o t e r d i j k , S o e t e rme e r - e n -Ze gwa a r d , S o c t e rwo u d e ,
S p a a rnwo u d e - e n - S p a f t i r n d a m , Voorh o u t , Voo rs c ho t e n -
en-Veur , Wa d d i n x v e e n - en-Blo'e me n d a a 1, Wa s s e n a a r ,
Olid e-We t eri n g , Wo u b r u g g e , Z a n d v o o r t , Z e v e n b o v e n
en Zwamme r d am.
De Remonstranten , die er 900 in getal zijn , maken de acht voi-
gende gem. ui t, Boskoop, I laar l em, Hazerswo ud e, Leyden-
e n - N o o rdw i j k , N i e u w k o o p - e n - Z e v e n b o v e n , Wadd i n x -
v e e n , Oud e-We t e r i n g en Zwammerdam, welke er elf kerken
bebben j waarin de dienst door tien Predikanlen wordt waargenomen.
De Doopgez., die men er 1660 aantreft, maken de drie gem, van
L e y d e n , Haa r l e m en Aa l sme e r uit.
De Evang. Luth., die er 3000 in getal zijn , maken gedeeltelijk ds
gem. van Le y de n en Ha ar l em uit, en behooren gedeeltelijk tot
die van Bodegraven en Gouda.
De R. K., van welke men er 58,000 telt, onder welke 40,000 Com-
mnnikanten, maken de acht en veertig volgende stat. uit: Lan-
g e r-A a r-e n-Ko rt e r-A a r , Aa r l a n d e r v e e n , Al p h e n , Ber-
k e n r o d e -He ems t e d e - e nBe n n e n b r o e k , Groenendi jk, Haarl
e m (zes, als: die van den H. F r a n c is c o s , die van den H. D onomids ,
die van den H. B e rn a rd o s , die van den H. J o s e ph , die van den H.
A nton ios van P adda en die van den H. T homas van A q o in en ) , Haz
e rswo ude , Hi l l e g om, Ho ogma d e , Ko u d e k e r k , Kude l -
s t a a r t , Le y de n, (zès, als: die van den H. D ominicos , die van den
H. P e t r o s , die van den H. J o s e p h , die van O. L. V. On Ivan ge-
n i s , die van den H. L o d o v ic o s , en die van de H. M a r ia ) Le y de r d
o rp , Le y d s c h e n d am- e n -Ve u r , Li s s e , N i e uwk o o p , Noord
en , Noordwi j k , Noor d w i j k e r h o u t , Oe g s t g e e s t , Osdorp,
Oud- Aa, O ver v ee n -e n - Z a n d v o o r t , Randenbu rg , Roe -
1 o f -A r e n d s v e e n , Rij n sa ter wou de , R i j p w e t e r i n g , S a s sen
h e im- e n -Yo o r h o u t , S o e t e rme e r - e n - Z e gw a a r d , S o e-
t c rwo u d e , S p a a r nwo u d e , Stom p w i j k , V o g e l e n z a n g ,
V o o r s c h o t e n , Wa d d i n x v e e n - e n -Go u d k a d e , Wa rmo n d ,
Was senaar en Ze v e n h o v e n , voor het grootste gedeelle tot de
dek. van Rijnland en Kcnnemerland, en voor zeer kleine gedeelten
tot de dek. van Amstelland, Delfland en Schieland behoorende. Men
telt er 49 Pastoors en 17 Kapellaans.
De R. K. van de Onde Clerezy of Janssenisten , die er ongeveer 100
in getal zijn , onder welke 60 Communikanten , maken de stat. van
Le y de n en Ha a r l em uit.
De Israeliten, die er 800 in getal zijn, maken de ringsynagogen van
L e y d e n , Haar l e m en Alphe n uit.
De meerdere uitgestrektheid van regtsgebied , welke het hoogheem-
raadschap van IluNLANDheeft, boven het hoog-baljuwschap met de andere
heerlijkheden van R ijn la n d s gevolg, ontstaat, hieruit, dat onderschei-
dene ambachten onder het hoogheemraadschap behoorende, of alleen
of met andere vereenigd een afzonderlijk regtsgebied uitmaakten. Ook
lagen vele landen aan den Spaarndamsche-dijk ; terwijl anderen, welke
eertijds op den IJssel of elders, kunne uitwatering gehad hebben , vervol-
gens tot het waterscbap van R u n ea n d zijn toegelaten. De eerste zijn de ambachten
van S l o o t e n , S l o o t e r d i j k , Osdorp, de Vrije Ge er ,